III kadencja

Odpowiedź ministra środowiska

na interpelację nr 5392

w sprawie wprowadzenia całkowitego zakazu wypalania słomy i pozostałości roślinnych na polach oraz nadania straży pożarnej uprawnień do obciążania właścicieli pól i łąk kosztami gaszenia

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma pana marszałka z dnia 23 grudnia 2000 r. (znak: SPS-0202-5392/00), dotyczącego interpelacji pana posła Czesława Pogody w sprawie wprowadzenia całkowitego zakazu wypalania słomy i pozostałości roślinnych na polach oraz nadania straży pożarnej uprawnień do obciążania właścicieli pól i łąk kosztami ich gaszenia, przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

   Odnośnie do poruszonego przez pana posła problemu sprzeczności dwóch norm prawnych, chciałbym wyjaśnić, iż w świetle przepisów art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (DzU nr 96, poz. 592, z późn. zm.) słoma oraz pozostałości roślinne stanowią odpad, gdyż są nieprzydatne w miejscu i czasie, w którym powstały. Jednakże niektóre rodzaje pozostałości roślinnych mogą nie stanowić odpadów. Sytuacja taka następuje w przypadku, gdy pozostałości roślinne są na stałe związane z gruntem (ziemią), np. rżysko.

   Do słomy i pozostałości roślinnych stanowiących odpady stosuje się przepis art. 20 ust. 2 ustawy o odpadach, zawierający zakaz spalania odpadów na powierzchni ziemi poza obiektami i urządzeniami technicznymi.

   W rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 92, poz. 460, z 1995 r. nr 102, poz. 507) wydanym na podstawie ustawy o ochronie przeciwpożarowej w § 69 ust. 1 określono, że wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach jest dopuszczalne w odległości co najmniej 100 m od zabudowań, miejsc ustawienia stert i stogów, lasów oraz zboża na pniu, przy zapewnieniu stałego nadzoru miejsca wypalania oraz w sposób niepowodujący zakłóceń w ruchu drogowym.

   Chciałbym wyjaśnić, iż te dwa przepisy nie stoją w sprzeczności z tego względu, że zakaz spalania wynikający z przepisów ustawy o odpadach dotyczy wyłącznie pozostałości roślinnych zaliczanych do odpadów, natomiast warunki wypalania pozostałości roślinnych określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów dotyczą pozostałości niezaliczanych do odpadów. W przypadku wypalania słomy należy stosować przepisy ustawy o odpadach z uwagi na jej wyższą rangę w stosunku do rozporządzenia.

   Odnośnie do podniesionego przez pana posła zagadnienia wprowadzenia całkowitego zakazu wypalania pozostałości roślinnych chciałbym poinformować, iż w świetle powyższych wyjaśnień taki zakaz dotyczący pozostałości roślinnych będących odpadami obowiązuje już w prawodawstwie polskim.

   Ponadto zabronione jest również wypalanie roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin. Przepis ten wynika z art. 45 ustawy z dnia 16 października 1999 r. o ochronie przyrody (DzU nr 114, poz. 492, z późn. zm.). Za nieprzestrzeganie tego przepisu grozi kara aresztu albo grzywny.

   Biorąc pod uwagę fakt, iż w prawodawstwie polskim istnieją następujące zakazy dotyczące tego zagadnienia:

   1. spalania odpadów na powierzchni ziemi poza obiektami i urządzeniami technicznymi,

   2. wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin,

   a także określone zostały szczegółowe warunki wypalania pozostałości roślinnych na polach i w okolicy lasów, wprowadzenie całkowitego zakazu wypalania pozostałości roślinnych na polach jest możliwe, ale leży w kompetencjach resortu rolnictwa. Przepis taki mógłby zostać wprowadzony do ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (DzU nr 16, poz. 78, z późn. zm.).

   W poruszonej kwestii odnośnie do wyposażenia organów ochrony przeciwpożarowej w uprawnienia do obciążania właścicieli pól i łąk kosztami ich gaszenia, chciałbym poinformować, iż w obowiązującym prawie istnieją następujące uregulowania w zakresie przepisów karnych.

   Zgodnie z art. 82 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (DzU nr 12, poz. 114 z późn. zm.) kto nieostrożnie obchodzi się z ogniem lub wykracza przeciwko przepisom dotyczącym zapobiegania i zwalczania pożarów, a w szczególności w lesie lub na terenie śródleśnym albo w odległości mniejszej niż 100 m od granicy lasu wypala wierzchnią warstwę gleby lub pozostałości roślinne, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. W tych przypadkach strażacy Państwowej Straż Pożarnej, którzy uprawnieni są do przeprowadzania czynności kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej, upoważnieni są do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

   Chciałbym także poinformować pana posła, że zgodnie z art. 50 ustawy o odpadach, kto spala na powierzchni ziemi odpady poza obiektami i urządzeniami technicznymi podlega karze aresztu albo grzywny. Kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska sprawuje Inspekcja Ochrony Środowiska, zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (DzU nr 77, poz. 335, z późn. zm.).

   Jednakże należy stwierdzić, iż wymierzane kwoty grzywien lub mandatów nie są adekwatne do wysokości ponoszonych kosztów gaszenia czy akcji ratowniczych.

   Z poważaniem

   Minister

   Antoni Tokarczuk

   Warszawa, dnia 19 marca 2001 r.