III kadencja
Odpowiedź ministra środowiska
na interpelację nr 4217
w sprawie dorobku i strategii ochrony środowiska w Polsce
Szanowny Panie Marszałku! Pan poseł Kulas w interpelacji w sprawie dorobku i strategii ochrony środowiska w Polsce zwrócił uwagę na poważne zaawansowanie prac nad różnego rodzaju dokumentami strategicznymi, opracowywanymi przez rząd pana premiera Jerzego Buzka, które złożą się na spójny i nowoczesny program rozwoju Polski w najbliższych kilkunastu latach. Rozwój Polski wynikający z tych strategii winien mieć charakter trwały i zrównoważony.
Obejmując kierowanie działaniami środowiska i gospodarki wodnej, miałem świadomość zaniedbań mających swój początek w latach 1993-1997 i pierwszym celem krótkookresowym było nadrobienie tych zaległości, których nie zdążył zrealizować mój poprzednik. W końcu 1999 r. i na początku 2000 udało się przeprowadzić przez rząd i skierować do Sejmu pakiet ustaw wdrażających przepisy Unii Europejskiej i unowocześniających ochronę środowiska i gospodarkę wodną w Polsce.
Miałem także świadomość potrzeby długofalowego ukierunkowania prac w resortach środowiska i gospodarki wodnej, a także zapewnienia odpowiedniej rangi ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w pracach rządu i funkcjonowaniu administracji publicznej.
Polityka Ekologiczna Państwa, dokument, którego założenia uzgodnione zostały podczas obrad ˝okrągłego stołu˝ w roku 1989, a wprowadzony w życie uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 maja 1991 r., spełnił już swoje zadanie. Większość jej celów krótko- i średniookresowych wtedy wyznaczonych udało się zrealizować. Gruntownie zmieniły się też uwarunkowania realizacji z powodu podjęcia procesu integracji europejskiej, głębokiej reformy państwa, zmian struktur gospodarczych i społecznych. W końcu 1998 r. rozpoczęto w Ministerstwie Środowiska prace nad nową polityką ekologiczną. Jej założenia zostały przyjęte przez Radę Ministrów 17 listopada 1999 r. (Nowa Polityka Ekologiczna - założenia RM-21-166-99), a ostateczna wersja dokumentu o nazwie II Polityka Ekologiczna Państwa została przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 czerwca 2000 r. (RM-22-41-00) i zostanie przesłana do Sejmu. Poza polityką ekologiczną państwa finalizowane są prace nad szeregiem strategii i programów.
Realizując życzenie Sejmu RP wyrażone w uchwale z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie przedstawienia przez Radę Ministrów strategii zrównoważonego rozwoju Polski (MP nr 8 z dnia 11 marca 1999 r., poz. 96), Ministerstwo Środowiska wspólnie z Rządowym Centrum Studiów Strategicznych opracowały dokument pt.: Polska 2025 - Długoletnia Strategia Trwałego i Zróżnicowanego Rozwoju. Dokument ten zostanie postawiony na Radzie Ministrów w lipcu. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 r. musi brać pod uwagę obecny stan polskiej gospodarki, jak również oczekiwania społeczne co do kierunków rozwoju kraju w nadchodzących kolejnych dekadach XXI wieku. Jest to dokument, który wytycza kierunki realizacji konstytucyjnej zasady wdrażania zrównoważonego rozwoju (art. 5)
Nie jest to rzecz jasna jedyny dokument o charakterze strategicznym i programowym opracowywany w ministerstwie. W 1999 r. rozpoczęły się prace nad przygotowaniem Narodowego Planu Rozwoju, stanowiącego podstawę przyszłych uzgodnień z Komisją Europejską Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz wieloletnich horyzontalnych i regionalnych programów operacyjnych, obowiązujących w pierwszych latach po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Zakończenie prac nad dokumentem planowane jest na koniec roku 2001. Podstawą jego przygotowania będą cząstkowe strategie krajowe opracowane przez resorty. Obecnie kończone są prace nad sześcioma podstawowymi średniookresowymi strategiami na lata 2000-2006, odpowiadającymi kluczowym obszarom interwencji funduszy strukturalnych, a m.in. Narodowa Strategia Ochrony Środowiska opracowywana w Ministerstwie Środowiska.
Zakończono też prace nad strategią gospodarki wodnej, strategią ochrony różnorodności biologicznej, na ukończeniu jest opracowanie strategii energii odnawialnej i strategii edukacji ekologicznej, a także innych węższych opracowań.
Generalnie większość tych prac rozpoczęto w okresie funkcjonowania rządu Jerzego Buzka i ich celem jest wytyczenie kierunków rozwoju ochrony środowiska w perspektywie krótkookresowej, a więc w okresie przedakcesyjnym i długookresowej aż do 2025 r.
Ministerstwo Środowiska w realizacji swych zadań w zakresie opracowywania programów i strategii korzysta i opiera się na szerokich konsultacjach społecznych i opiniach ekspertów oraz wiedzy instytutów naukowych. Realizację tych celów zapewniają przede wszystkim organy opiniodawczo-doradcze Ministerstwa Środowiska oraz nadzorowane przez ministra instytucje naukowe.
Nadzorowane jednostki naukowe:
- Instytut Ochrony Środowiska, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Badawczy Leśnictwa, Państwowy Instytut Geologiczny.
Organy opiniodawczo-doradcze:
- Państwowa Rada Ochrony Środowiska, Państwowa Rada Ochrony Przyrody, Rada Geologiczna, Rada Leśnictwa, Komisja Zasobów Kopalin, Komisja Dokumentacji Hydrogeologicznych, Komisja Dokumentacji Geologiczno-Inżynierskich, Komisja ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko, Komisja ds. Opracowań Kartograficznych, Główny Komitet Przeciwpowodziowy.
Ministerstwo współpracuje też z kilkudziesięcioma organizacjami ekologicznymi. Niektóre z nich to (szczegółowe informacje na stronie internetowej ministerstwa): Towarzystwo Higieny Akustycznej, Biuro Wspierania Lobbingu Ekologicznego, Bydgoskie Forum Ekologiczne, Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju, Eko Idea, Europejskie Centrum Rolnictwa Ekologicznego i Turystyki (ECEAT - Poland), Federacja Zielonych, Franciszkański Ruch Ekologiczny, Fundacja Ekologiczna Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Fundacja im. Nowickiego, Fundacja Karkonoska, Fundacja na Rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Fundacja Nasza Ziemia, Fundacja Ochrony Warstwy Ozonowej ˝Prozon˝, Fundacja RECAL, Fundacja Rozwoju Regionu Podlaskiego EKOLAND, Instytut na Rzecz Ekorozwoju, Klub Polskie Forum ISO 1400 - INEM Polska / Centrum Środowiska i Rozwoju, Klub Turystyki Górskiej i Ekologicznej ˝Turnia˝ Oddział PTTK w Żyrardowie, Liga Walki z Hałasem, Lubuski Klub Przyrodników, Obywatelska Liga Ekologiczna, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy, Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów, Ośrodek Działań Ekologicznych - Źródła, Polski Klub Ekologiczny, Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody ˝Salamandra˝, PTTK ˝Wędrusie˝ (powiat żyrardowski), Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku, Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Krakowie, Sierpeckie Centrum Ekologiczne, Społeczna Kampania ˝Czas na Odrę˝, Społeczny Instytut Ekologiczny, Stowarzyszenie ˝Dziedzictwo Karpat˝, Towarzystwo na Rzecz Ziemi.
W pracach nad polityką ekologiczną państwa i innego rodzaju dokumentami programowymi dążymy do przeprowadzenia możliwie szerokich debat i uwzględniania opinii społeczności oraz świata nauki, co wynika zresztą z przepisów prawa polskiego, przepisów Unii Europejskiej, a w szczególności podpisanej przez Polskę w Arhus w 1998 r. Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska.
Rzecz jasna, szerokie konsultacje gremiów społecznych i naukowych nie oznaczają tego, że wszystkie przedstawione w czasie debat i konsultacji poglądy są uwzględniane, wszystkie jednak są szczegółowo analizowane. Rolą ministerstwa jest bowiem wypracowanie projektów dokumentów zapewniających realizację interesu ogólnospołecznego, który czasami nie jest zgodny z interesami grupowymi. Pamiętać także należy, że w czasie uzgodnień wewnątrzresortowych i międzyresortowych projekty dokumentów mają charakter poufny.
Obecnie większość wymienionych projektów dotyczących polityki ekologicznej i strategii ochrony środowiska w Polsce zostanie przesłanych do Sejmu RP. Bardzo dziękuję panu posłowi za zainteresowanie się tymi ważnymi napisanymi w Ministerstwie Środowiska opracowaniami i liczę na współpracę w czasie prac nad nimi w parlamencie.
Z poważaniem
Minister
Antoni Tokarczuk
Warszawa, dnia 19 lipca 2000 r.