III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 464

w sprawie likwidacji dopłat do leków antykoncepcyjnych i przeciwnowotworowych

   W odpowiedzi na interpelację pana posła Jerzego Wenderlicha otrzymaną przy piśmie nr SPS-0202-463-464/98 z dnia 14 kwietnia br. dotyczącą likwidacji dopłat do leków antykoncepcyjnych i przeciwnowotworowych przedstawiam poniższe informacje.

   1. Likwidacja dopłat do leków antykoncepcyjnych i przeciwnowotworowych.

   Sprawę odpłatności za leki reguluje ustawa o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne z dnia 27 września 1991 r. znowelizowana w marcu 1995 r. Na mocy tej ustawy wszyscy obywatele, którzy są objęci ubezpieczeniem społecznym lub posiadają uprawnienia do bezpłatnej opieki leczniczej, mają zagwarantowany równy dostęp do leków refundowanych przez budżet państwa.

   Wielkość środków finansowych, które można przeznaczyć na refundację, powoduje, że nie wszystkie oczekiwania zainteresowanych mogą być spełnione. Zmiany na listach leków objętych refundacją były szeroko dyskutowane. Poddano je szczegółowej analizie medycznej i ekonomicznej. Przy ostatecznym kształcie wykazów leków refundowanych korzystano z opinii specjalistów w znacznie szerszym zakresie niż przewiduje to ustawa. Ustawa zobowiązuje ministra zdrowia i opieki społecznej do zasięgnięcia opinii Naczelnej Izby Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej.

   Dla ujednolicenia wymagań przy wprowadzaniu leków na listy refundacyjne przygotowana została stosowna procedura, którą pozwalam sobie przekazać w załączeniu.*)

   Zgodnie z ustawą o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne minister zdrowia i opieki społecznej zobowiązany jest do okresowych publikacji wykazów leków objętych refundacją.Wykazy te są aktualizowane raz w roku. Nowe rejestracje leków, postęp wiedzy medycznej powodują, że część leków jest skreślana z wykazów, inne zaś są dopisywane. Takie zmiany powodują z konieczności zmianę opłaty wnoszonej za dany lek. Jest to nieuniknione, gdyż żaden wykaz nie obowiązuje na stałe.

   Leki refundowane w zależności od znaczenia terapeutycznego podzielone zostały na:

   - leki podstawowe wydawane po wniesieniu opłaty ryczałtowej - 1,50 zł (jeżeli cena leku nie przekracza ustalonego limitu),

   - leki uzupełniające wydawane po wniesieniu opłaty w wysokości 30% lub 50% ceny leku z uwzględnieniem limitu ceny leku.

   Ze względu na niektóre choroby przewlekłe pacjent otrzymuje leki niezbędne w leczeniu tych chorób. Leki te wydawane są bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub po wniesieniu opłaty w wysokości 30% lub 50% ceny leku (z uwzględnieniem ustalonego limitu ceny), na receptę z niebieskim paskiem według wzoru Mz/Pom-34.

   Są to osoby chore na: mukowiscydozę, choroby nowotworowe, padaczkę, miastenię, choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, karłowatość przysadkową u dzieci, gruźlicę, jaskrę, niektóre choroby układu krążenia, cukrzycę, fenyloketonurię, celiaklię i zespoły wrodzonych defektów metabolicznych.

   Leki przeciwnowotworowe są nadal objęte refundacją, natomiast ograniczono refundację leków likwidujących działanie uboczne leków przeciwnowotworowych (środki przeciwwymiotne). W odniesieniu do leków przeciwwymiotnych opłata wnoszona przez pacjenta wynosi 30% wartości leku, a ponadto ustalono limit ceny, do którego budżet państwa refunduje koszty za wydany lek.

   Refundacją objęte są również środki antykoncepcyjne. Do wykazu środków antykoncepcyjnych wydawanych za odpłatnością 30% ceny środka wprowadzono 3 preparaty Microgynon 21, Rigevidon tabl, Stediril 30. Wymienione środki stosowane są zarówno w antykoncepcji, jak i w leczeniu hormonalnym.

   Dla racjonalizacji wydatków na dopłaty za leki na niektóre leki ustalono limit, do którego budżet państwa refunduje koszty za wydany lek. Limit jest ustalany, kiedy na listach refundacyjnych znajdują się co najmniej dwa preparaty o tej samej nazwie międzynarodowej, mające różne nazwy i ceny lub preparaty różniące się budową chemiczną, ale wykazujące to samo działanie terapeutyczne (każdy wytwórca zagraniczny zgodnie z przepisami może ustalić własną cenę leku wynikającą z kosztów wytwarzania - dla wytwórcy krajowego minister finansów ustala cenę urzędową). Limit na leki ustalany jest w wysokości ceny najtańszego dostępnego leku. Różnicę między ceną leku a limitem pokrywa pacjent. Ustawa nałożyła na aptekarza obowiązek informowania pacjenta o możliwości nabycia leku, którego cena nie przekracza ustalonego limitu.

   Odrębne przepisy obowiązują tylko zasłużonych honorowych dawców krwi oraz inwalidów wojennych i Wojskowych, którzy otrzymują leki refundowane bez dopłaty powyżej limitu.

   Obecnie starannie gromadzone są wszystkie opinie i uwagi dotyczące obowiązującego kształtu wykazów. Wnikliwa ich analiza będzie bardzo pomocna przy opracowywaniu kolejnych wersji wykazów objętych refundacją obowiązujących w przyszłym roku.

   W 1997 r. wydatki na leki wyniosły ogółem około 6 mld zł, z tego wydatki na leki refundowane - 3,5 mld zł.

   Budżet pokrył wydatki za leki refundowane w wysokości 2,6 mld zł.

   Pacjenci dopłacili do leków refundowanych (26,5%) 0,9 mld zł.

   W ogólnym rozrachunku wydatków na leki w 1997 r. pacjenci dopłacili 3,3 mld zł, co stanowi 55% wartości wydatków na leki, w tym na leki wydawane z aptek na recepty lekarskie. Dalsze zmniejszanie dopłat do leków spowodowałoby ograniczenie dostępności do leków szerokiego kręgu ludności o niewysokich zarobkach. Już dzisiaj pacjenci rezygnują z zakupu szeregu leków.

   Informuję jednocześnie, że osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji bytowej i ponoszą znaczne wydatki na zakup leków, przysługuje pomoc finansowa.

   Szczegółowe zasady, warunki i tryb przyznawania tej pomocy określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 lutego 1997 r. w sprawie rządowego programu systemowej pomocy finansowej na zakup leków, środków antykoncepcyjnych i artykułów sanitarnych oraz szczegółowych zasad warunków i trybu przyznawania tej pomocy (DzU nr 14, poz. 73 z 1997 r.).

   Zgodnie z przepisami rozporządzenia pomoc finansowa przysługuje, jeżeli:

   1) miesięczne wydatki na leki i artykuły sanitarne przekraczają kwotę równą wysokości 2% dochodu osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, dochód osoby samotnie gospodarującej lub rodziny nie przekracza 120% najniższej emerytury,

   2) miesięczne wydatki na zakup leków i artykułów sanitarnych przekraczają kwotę równą wysokości 5% dochodu osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, a po odliczeniu tych wydatków dochód osoby samotnie gospodarującej lub rodziny nie przekracza 120% najniższej emerytury.

   Do wydatków na leki nie wlicza się dopłat poniesionych ponad ustalony limit ceny.

   Pomoc jest przyznawana na pisemny wniosek osoby zainteresowanej przez kierownika ośrodka pomocy społecznej lub inną upoważnioną osobę. Do wiosku należy dołączyć rachunek wystawiony przez aptekę.

   Ponadto zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 r. (DzU nr 13, poz. 60 z 1993 r. z późn. zm.) osoba znajdująca się w trudnej sytuacji materialnej ze względu na wydatki związane z zakupem leków może starać się o zasiłek celowy lub zasiłek specjalny z pomocy społecznej.

   Podsekretarz stanu

   Jacek Antoni Piątkiewicz

   Warszawa, dnia 29 kwietnia 1998 r.