III kadencja

Odpowiedź ministra zdrowia

na interpelację nr 5047

w sprawie funkcjonowania kas chorych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jana Kulasa przekazaną przy piśmie znak SPS-0202-5047/00 z dnia 10 listopada 2000 r. w sprawie funkcjonowania kas chorych uprzejmie informuję:

   Od dnia wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym Ministerstwo Zdrowia z uwagą analizuje prawidłowość funkcjonowania wprowadzonych przepisów prawnych. Stałe monitorowanie systemu jest zadaniem realizowanym przez pełnomocnika rządu ds. wprowadzenia powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego od początku funkcjonowania nowego systemu.

   W celu skorygowania pojawiających się nieprawidłowości rozważone zostały optymalne formy doprecyzowania i uzupełnienia prawnych podstaw funkcjonowania systemu. Po analizie dotychczasowego okresu funkcjonowania systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, biorąc pod uwagę napływające przez ten czas opinie, propozycje zmian i uwagi dotyczące przyjętych rozwiązań ze strony środowisk zainteresowanych funkcjonowaniem systemu, przygotowano kolejny projekt nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz zmianie niektórych innych ustaw, przedłożony do Sejmu w październiku 1999 r. (druk nr 1456). Uwzględnia on m.in. poszerzenie zakresu podmiotowego ustawy, sprecyzowano w nim wiele zapisów dotyczących zasad opłacania składki, korzystania ze świadczeń poza obszarem kasy oraz wiele innych. Niezależnie od prac nad nowelizacją ustawy została znowelizowana część rozporządzeń do ustawy.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że dokonano wnikliwej analizy nakładów finansowych w pierwszym roku od wprowadzenia nowego systemu finansowania opieki zdrowotnej. W sprawozdaniu pełnomocnika rządu ds. wprowadzenia powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego z przebiegu wdrażania w życie przepisów ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, przedłożonym w dniu 24 maja br. Radzie Ministrów, zawarto wniosek o zwiększenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, poparty przez ministra zdrowia.

   Na posiedzeniu w dniu 14 listopada 2000 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o podniesieniu wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne o 0,25%, tj. do 7,75% podstawy wymiaru. Taka wysokość składki oznacza dodatkowy przychód dla kas chorych w 2001 r., przy ściągalności 97%, o kwotę 800 mln zł. Projekt odpowiednich zapisów do ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym został skierowany do Sejmu.

   Odnosząc się do pytania pana posła dotyczącego stanu faktycznego zatrudnionej administracji w kasach, uprzejmie informuję, iż w kasach chorych na dzień 30 września 2000 r. ogółem zatrudnione były 4504 osoby na 4412,15 etatach.

   Stan zatrudnienia w poszczególnych kasach chorych przedstawia się następująco:

Nazwa kasy	Ogółem zatrudnionych
Dolnośląska RKCH	286
Kujawsko-Pomorska RKCH	213
Lubelska RKCH	221
Lubuska RKCH	155
Łódzka RKCH	310
Małopolska RKCH	277
Mazowiecka RKCH	490
Opolska RKCH	123
Podkarpacka RKCH	167
Podlaska RKCH	185
Pomorska RKCH	214
Śląska RKCH	659
Świętokrzyska RKCH	165
Warmińsko-mazurska RKCH	109
Wielkopolska RKCH	323
Zachodniopomorska RKCH	165
Branżowa KCH	442

   W świetle powyższego zarzut o nadmiernej biurokracji w kasach wydaje się niezasadny.

   Odpowiadając na kolejne pytanie pana posła, przedstawiam w tabeli koszty utrzymania zarządu i administracji w kasach chorych według wykonania planu finansowego za trzy kwartały 2000 r.

Nazwa	Przychody ze składek brutto (wykonanie III kwartału) (tys. zł)	Koszty administracyjne	Koszty administracyjne bez zmortyzacji (tys. zł)	Wynagrodzenie (tys. zł)	Udział kosztów administracyjnych bez amortyzacji w przychodach ze składek (%)	Udział wynagrodzenia w przychodach ze składek (%)
Razem	17 298 842,03	225 119,78	205 186,42	159 745,46	1,19	0,92

   Jednocześnie pragnę poinformować, iż zgodnie z zatwierdzonymi planami finansowymi kas chorych na 1999 r. koszty administracyjne zaplanowano na 1,75% przychodów ogółem. Natomiast w rzeczywistości koszty administracyjne poniesione przez kasy chorych przyjęły wartości znacznie mniejsze. Łącznie kasy chorych w 1999 r. poniosły koszty administracyjne w wysokości 0,97% przychodów ze składek wszystkich kas chorych, są to najniższe koszty administracyjne ze wszystkich systemów ubezpieczeniowych w Europie.

   Odnosząc się do pytania pana posła dotyczącego systemu szkolenia i doskonalenia zawodowego kadr zarządzających kasami chorych, uprzejmie wyjaśniam, iż proces edukacyjny kadry zarządzającej kas chorych został rozpoczęty w 1998 r. przez pełnomocnika rządu ds. wprowadzenia powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

   W ramach działalności szkoleniowej Biura Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego, a później Krajowego Związku Kas Chorych przyjęto model szkolenia kadr zarządzających rozwijający się wraz z rozwojem systemu ubezpieczenia zdrowotnego.

   W pierwszym etapie szkoleń (1998 r.) przygotowano kadrę organizatorów, a zarazem pierwszych dyrektorów i członków zarządu kas chorych. Szkolenie mieściło się w ramach kilkusetgodzinnego, dwuetapowego programu. Położono nacisk na zagadnienia związane z zarządzaniem instytucją, naborem kadr, zarządzaniem finansami, interpretacją przepisów prawnych itp. Znaczna część zajęć była ukierunkowana na zadania stawiane organizatorom kas w terenie. Kadra wykładowców rekrutowała się spośród wybitnych przedstawicieli środowisk akademickich, pracowników urzędów centralnych, praktyków ochrony zdrowia i ekspertów z zagranicznych systemów ubezpieczeniowych.

   W następnej fazie rozwoju systemu (1999 r.) kładziono nacisk na rozbudowę struktur szkoleniowych w kasach chorych i przygotowanie merytoryczne pracowników tych struktur. W tym okresie przyjęto dwa kierunki działań szkoleniowych wspierających rozwój systemu puz.

   Pierwszy kierunek polegał na bieżącym rozpoznawaniu potrzeb szkoleniowych kadry zarządzającej i elastycznym reagowaniu na pojawiające się problemy. Szczególny nacisk położono na zagadnienia związane z interpretacją przepisów prawnych, kontraktowaniem świadczeń zdrowotnych i kontrolą realizacji umów, sposobem zapobiegania zachowaniu równowagi finansowej kas itp.

   Drugi kierunek polegał na umożliwieniu kadrze kierowniczej wymiany doświadczeń w zarządzaniu kasami w trakcie organizowanych przez Krajowy Związek Kas Chorych zajęć warsztatowych. Na tym etapie podjęto również cykl szkoleń dla członków rad kas chorych.

   W roku 2000, oprócz kontynuacji działań podjętych uprzednio, szczególny nacisk położono na prace zmierzające do utworzenia trwałych struktur szkoleniowych wspierających zarządy kas chorych. Przede wszystkim sfinalizowano prace przygotowawcze do uruchomienia programu edukacyjnego, finansowanego ze środków pożyczki Banku Światowego. Spośród sześciu zadań objętych projektem, pięć ukierunkowanych jest na kadrę zarządzającą kasami.

   Są to kolejno omówione niżej zadania.

   Zadanie nr 1 - ˝Zagraniczny wyjazd szkoleniowy˝.

   Cel: Nawiązanie współpracy z niemieckimi, holenderskimi i estońskimi kasami chorych oraz przeniesienie do systemu polskiego wybranych doświadczeń poprawiających sprawność działania kas.

   Wyjazd przeznaczony jest dla organizatorów kas chorych. Po zakończeniu stażu zagranicznego uczestnicy przygotują raport pisemny, zawierający najważniejsze informacje dotyczące możliwości przeniesienia do systemu polskiego rozwiązań zagranicznych.

   Zadanie nr 2 - ˝Szkolenie specjalistyczne dla pracowników kas chorych˝.

   Cel: Stała poprawa jakości i efektywności pracy przez przygotowanie grup pracowników do specjalistycznych czynności wynikających z zadań poszczególnych jednostek organizacyjnych i stanowisk w kasach.

   Szkolenie jest przeznaczone dla kadry kierowniczej kas i samodzielnych specjalistów. Będzie obejmowało zagadnienia związane z zarządzaniem kasą chorych, public relations, obsługą prawną kasy, gospodarką finansową, zawieraniem umów na wykonywanie świadczeń zdrowotnych i jakością (szczegółowe zagadnienia i korekta programu nastąpią po uruchomieniu projektu i określeniu aktualnych potrzeb edukacyjnych uczestników szkolenia).

   Zadanie nr 3 - ˝Wyszkolenie grupy trenerów˝.

   Cel: Przygotowanie wewnętrznego systemu szkoleń dla kas chorych i zapewnienie wysokokwalifikowanej kadry, która przejmie zadania podmiotów realizujących szkolenia podstawowe i specjalistyczne.

   Szkolenie jest adresowane do profesjonalnie przygotowywanej kadry szkoleniowej w kasach. Trenerzy oprócz zadań typowo szkoleniowych będą przygotowani do świadczenia usług doradczych i konsultingowych dla zarządów kas chorych. Zajęcia będą obejmowały umiejętność prezentacji tematyki zawartej w szkoleniu specjalistycznym oraz wiedzę dydaktyczną i trening umiejętności pracy trenerskiej.

   Zadanie nr 4 - ˝Szkolenie członków rad kas chorych˝.

   Cel: Przygotowanie członków rad kas do wypełniania ustawowych zadań rad oraz efektywnej współpracy z zarządem kasy.

   Zakres zadania obejmuje tematykę dotyczącą funkcjonowania systemu ubezpieczenia zdrowotnego, strukturę i zadania kasy, gospodarkę finansową kas, funkcjonowanie samorządu terytorialnego jako organizatora ochrony zdrowia i właściciela zakładu opieki zdrowotnej.

   Zadanie nr 5 - ˝Przygotowanie programów kształcenia podyplomowego kadr dla systemu ubezpieczeń zdrowotnych˝.

   Cel: Opracowanie podstaw programowych i koncepcji realizacji kształcenia kadr dla systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

   Zadanie stwarza możliwość kadrze zarządzającej kasami chorych zdobycie tytułu magistra zdrowia publicznego, w trybie studiów podyplomowych. Zakłada się wybór uczelni, która w oparciu o posiadaną kadrę i doświadczenie dydaktyczne we współpracy z innymi ośrodkami zagranicznymi przygotuje interdyscyplinarny program dydaktyczny w dziedzinie ubezpieczeń zdrowotnych. Realizacja projektu edukacyjnego finansowanego ze środków pożyczki Banku Światowego zostanie uruchomiona w 2001 r. Szkoleniami zostanie objętych ok. 1000 osób spośród kadry zarządzającej różnego szczebla.

   Oprócz działań szkoleniowych Biura Pełnomocnika Rządu i Biura Krajowego Związku Kas Chorych kadra zarządzająca kas chorych podnosi kwalifikacje na studiach podyplomowych o tematyce przydatnej w kierowaniu instytucją, organizowanych przez różne uczelnie krajowe.

   Odnosząc się do pytania dotyczącego rad kas chorych, wyjaśniam, iż w świetle zapisów rozdziału 6 ˝Organizacja i zakres działania kas chorych˝ ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym organami kasy chorych są rada kasy chorych i zarząd kasy chorych (art. 74). Rada regionalnej kasy chorych powoływana jest przez sejmik województwa spośród osób ubezpieczonych w danej kasie; gwarantuje to społeczną kontrolę wydatkowania środków finansowych pozostających w dyspozycji kas (art. 74 ust.1). Zgodnie z ust. 2 art. 75 rada kasy chorych nie może liczyć więcej niż 21 członków.

   Rada kasy chorych wybiera spośród swojego składu przewodniczącego, wiceprzewodniczących i sekretarza rady oraz przewodniczącego i członków komisji skarg i wniosków (art. 75b ust. 1). Zakres działania rady kasy chorych został określony w art. 76 ustawy, zgodnie z którym ustawodawca do zadań rady zalicza w szczególności: uchwalanie statutu kasy chorych, podejmowanie decyzji o utworzeniu oddziałów kasy chorych i ustalenie obszaru ich działania, powoływanie i odwoływanie dyrektora kasy chorych oraz na jego wniosek dwóch zastępców dyrektora, powoływanie członków komisji skarg i wniosków, uchwalanie planu finansowego, wybór przedstawicieli do Krajowego Związku Kas itd.

   W świetle art. 78 ustawy rada kasy chorych odbywa posiedzenie nie rzadziej niż raz na dwa miesiące.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że ustawodawca w art. 81 ustawy określił, iż zarówno członkowie rady kasy chorych, jak i komisji skarg i wniosków za udział w posiedzeniu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu, a zamiejscowi - również zwrot kosztów noclegów. Przy czym w ust. 3 ww. artykułu ustawodawca wprowadził zastrzeżenie co do maksymalnej wysokości diet. Wysokość diet regulowana jest poprzez uchwałę rady kasy chorych, jednak nie może ona przekraczać 2/3 przeciętnego wynagrodzenia. Przez przeciętne wynagrodzenie w świetle ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (art. 7 pkt 15) rozumie się przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, ogłoszone przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski.

   Równocześnie uprzejmie wyjaśniam, iż szczegółowe dane dotyczące diet rad kas chorych zostały przekazane panu posłowi przy piśmie ministra zdrowia znak: RS-070-969/00. W załączeniu ponownie przesyłam ww. dane.*)

   Z wyrazami szacunku

   Minister

   Grzegorz Opala

   Warszawa, dnia 14 grudnia 2000 r.