III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 5032

w sprawie godnego czczenia Narodowego Święta Niepodległości na terenie Polski

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Witolda Tomczaka, dotyczącą godnego czczenia Narodowego Święta Niepodległości na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, przesłaną prezesowi Rady Ministrów przy piśmie z dnia 10 listopada 2000 r., znak: SPS-0202-5032/00, uprzejmie informuję, co następuje.

   W świetle obowiązujących przepisów Kodeksu pracy niedziele oraz święta, określone ustawą, są dniami wolnymi od pracy. Wyjątkowo praca w takie dni jest dozwolona w zakresie wyznaczonym przepisami art. 139 Kodeksu pracy, który w odniesieniu do placówek handlowych dopuszcza pracę w dniach ustawowo wolnych od pracy bez jakichkolwiek ograniczeń. Taki stan prawny obowiązuje od dnia 1 stycznia 1997 r., tj. od wejścia w życie ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (DzU nr 24, poz. 110), która w istotnym zakresie zliberalizowała przepisy o czasie pracy. W okresie wcześniejszym zakres dozwolonej pracy w niedziele i święta w placówkach handlowych podlegał daleko idącej reglamentacji; możliwość taka dotyczyła tylko niektórych rodzajów tych placówek, a asortyment towarów oferowanych w takich dniach do sprzedaży ograniczył się w zasadzie do towarów tzw. powszechnego użytku.

   Problem wprowadzenia zakazu pracy w handlu w dniach ustawowo wolnych od pracy bądź też przywrócenia wcześniej stosowanych ograniczeń dopuszczalności takiej pracy jest przedmiotem szczególnego zainteresowania od czasu upowszechnienia się praktyki całotygodniowej pracy we wszystkich wielkopowierzchniowych obiektach handlowych, a następnie także w większości mniejszych placówek handlowych. Poddanie tej praktyki określonym ograniczeniom prawnym było już dwukrotnie przedmiotem poselskich inicjatyw ustawodawczych. Pierwszy w tej sprawie poselski projekt zmiany Kodeksu pracy (druk nr 950) został odrzucony w pierwszym czytaniu w grudniu 1999 r. Kolejny poselski projekt nowelizacji Kodeksu pracy, ograniczający dopuszczalność pracy w handlu w niedziele i święta (druk nr 1815), nie został jeszcze poddany pierwszemu czytaniu.

   W mojej ocenie, problem pracy w handlu w dniach ustawowo wolnych od pracy trzeba rozpatrywać w różnych płaszczyznach, a więc zarówno z punktu widzenia ochrony praw i interesów pracowników oraz podmiotów gospodarczych, prowadzących działalność handlową, jak też skutków finansowych dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Te różne aspekty oceny nie prowadzą bynajmniej do jednoznacznych wniosków, przemawiających za poparciem wymienionych inicjatyw ustawodawczych.

   Przedmiotem zainteresowania pana posła Witolda Tomczaka jest, jak można przypuszczać, wprowadzenie zakazu funkcjonowania placówek handlowych tylko w dniu Narodowego Święta Niepodległości w celu zapewnienia wszystkim obywatelom, także pracującym w handlu, możliwości godnego uczczenia tego święta. W moim przekonaniu nie byłoby celowe rozważanie możliwości jedynie cząstkowej inicjatywy ustawodawczej, odnoszącej się do fragmentu szerszego zjawiska społecznego, które wymaga całościowego przedyskutowania i rozstrzygnięcia. Taka inicjatywa narzucałaby nieuniknioną konieczność wartościowania rangi i doniosłości społecznej poszczególnych świąt religijnych i państwowych, przyczyniając się do tworzenia niepotrzebnych napięć i konfliktów. Sprawa interesująca pana posła powinna zatem znaleźć swoje rozwiązanie w ramach ogólnych regulacji prawnych, dotyczących zakresu dozwolonej pracy w dniach ustawowo wolnych od pracy, które zostaną ostatecznie przyjęte przez ustawodawcę.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Irena Boruta

   Warszawa, dnia 28 listopada 2000 r.