III kadencja

Odpowiedź ministra skarbu państwa

na interpelację nr 6347

w sprawie wpływu ministerstwa na funkcjonowanie przedsiębiorstw - spółek akcyjnych z udziałem mniejszościowym skarbu państwa

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma SPS-0202-6347/01 przesyłam w załączeniu odpowiedź Ministerstwa Skarbu Państwa na interpelację posła Zbigniewa Janowskiego w sprawie wpływu ministerstwa na funkcjonowanie spółek z udziałem mniejszościowym skarbu państwa.

   Ad 1. W prowadzonym przez skarb państwa systemie bieżącego monitoringu kondycji finansowej spółek akcyjnych o mniejszościowym udziale kapitału można wyróżnić trzy elementy. Po pierwsze, skarb państwa jako udziałowiec mniejszościowy ma wgląd w dokumenty finansowe spółek, głównie w związku ze zwyczajnymi walnymi zgromadzeniami akcjonariuszy, które zatwierdzają roczne sprawozdania finansowe. Na ZWZA odbywa się głosowanie nad udzieleniem absolutorium władzom spółek, co jest związane z dokonaniem oceny pracy organów spółek. Po drugie, departamenty nadzoru MSP systematycznie monitorują podległe im spółki. Polega to na przesyłaniu do Ministerstwa Skarbu Państwa kwartalnych kwestionariuszy zawierających niezbędne podstawowe informacje finansowe. W przypadku jednoosobowych spółek skarbu państwa oraz spółek z większościowym udziałem kapitałowym państwa kwestionariusze te zawierają bardziej obszerne i szczegółowe dane w porównaniu ze spółkami z mniejszościowym udziałem kapitałowym. Po trzecie, Ministerstwo Skarbu Państwa pozostaje w stałym kontakcie ze swoimi reprezentantami w radach nadzorczych, do których zwraca się w razie potrzeby o wyjaśnienie zaistniałych nieprawidłowości działań organów spółek.

   Czynnikiem sprzyjającym prowadzeniu monitoringu kondycji finansowej spółek akcyjnych o mniejszościowym udziale kapitału państwowego są przepisy Kodeksu spółek handlowych, który wszedł w życie z dniem 1.01.2001 r., a w szczególności art. 428. Zgodnie z nim akcjonariusz uczestniczący w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy ma prawo do żądania informacji dotyczących spółki, w szerokim tego słowa znaczeniu. Ww. zapis może być wykorzystany przez przedstawicieli MSP do monitorowania sytuacji w spółkach, gdzie udziały skarbu państwa są symboliczne, a akcjonariusze większościowi są zainteresowani realizowaniem własnych interesów, często sprzecznych z interesem społecznym i publicznym.

   Ad 2. W sytuacji gdy skarb państwa posiada co najwyżej 25% udziałów w kapitale zakładowym i jednego przedstawiciela w radzie nadzorczej, to jego wpływ na decyzje władz spółek jest bardzo ograniczony i wynika z ogólnie obowiązujących przepisów Kodeksu spółek handlowych. Jeśli chodzi o współdziałanie w ww. sprawach z innymi, to takie przypadki dotyczą głównie NFI posiadających udziały mniejszościowe i zdarzają się rzadko.

   Ad 3. Sytuacja spółki Tombud SA z Tomaszowa Lubelskiego jest na bieżąco monitorowana przez Ministerstwo Skarbu Państwa. Ostatnio dokonano zmiany reprezentanta skarbu państwa w radzie nadzorczej. Z jego inicjatywy odbyło się w dniu 5.04.2001 r. posiedzenie rady, na którym podjęto uchwałę o odwołaniu dotychczasowego prezesa i wiceprezesa zarządu spółki. Na prezesa powołano pana Ryszarda Fichnera, który pełnił już tę funkcję wcześniej. Uważamy, że zmiany w zarządzie umożliwią wyeliminowanie niekorzystnych zjawisk i nieprawidłowości w spółce. Ministerstwo Skarbu Państwa w trosce o dobro akcjonariuszy złożyło odpowiednie wnioski do prokuratury, Najwyższej Izby Kontroli i ministra finansów o zbadanie nieprawidłowości zaistniałych w spółce.

   Ad 4. Ogólna strategia skarbu państwa dotycząca zarządzania swoimi udziałami kapitałowymi w spółkach z programu narodowych funduszy inwestycyjnych polega na działaniu w ramach obowiązujących przepisów prawa dla dobra spółki oraz ochrony interesów własnych i akcjonariuszy mniejszościowych. Kontrola działania odbywa się głównie poprzez reprezentanta skarbu państwa w radzie nadzorczej. Ostatecznym celem Ministerstwa Skarbu Państwa jest zbycie udziałów mniejszościowych w spółkach z programu NFI przede wszystkim inwestorom branżowym, co pozwoli na zakończenie prywatyzacji tych spółek.

   Ad 5. Interwencje skarbu państwa polegają głównie na zaskarżaniu uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy podejmowanych na szkodę spółki i akcjonariuszy mniejszościowych. Istnieje wiele przykładów interwencji z inicjatywy skarbu państwa, blokującej niekorzystne dla niego lub przedsiębiorstwa decyzje władz spółki. Wśród nich należy wskazać przykładowo, co następuje:

   1. Zaskarżenie uchwały nr 12/99 WZA Fabryki Porcelany Wałbrzych SA w Wałbrzychu z dnia 25.06.1999 r. w sprawie zwrotu wynagrodzeń pobranych przez członków rady nadzorczej w okresie od września 1992 r. do lutego 1993 r. Przesłaną zaskarżenia uchwały było działanie wbrew dobrym obyczajom kupieckim godzące w interes spółki, a także mające na celu pokrzywdzenie akcjonariusza. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy VI Wydział Gospodarczy (sygn. akt VI GC 536/99) ww. uchwała została unieważniona.

   2. Zaskarżenie uchwały nr 5 NWZA Krakowskiej Fabryki Aparatów Pomiarowych SA z dnia 24.05.1999 r. w sprawie zbycia nieruchomości fabrycznych spółki. Uchwała została zaskarżona jako godząca w interes spółki i przeciwna dobrym obyczajom kupieckim. Mocą wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie IX Wydział Gospodarczy (sygn. akt IX GC 826/99) ww. uchwała została unieważniona.

   3. Zaskarżenie uchwały nr 18 WZA Dolzametu SA w Chojnowie z dnia 14.09.2000 r. w sprawie dalszego prowadzenia działalności oraz zezwolenia zarządowi spółki na zbycie nieruchomości fabrycznych, gruntów, budynków i budowli. Przesłanką zaskarżenia było podjęcie uchwały wbrew przepisom prawa, postanowieniom statutu oraz godzenie w interes spółki. Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy VI Wydział Gospodarczy (sygn. akt VI GC 954/00) ww. uchwała została unieważniona.

   4. Zaskarżenie uchwały nr 3 WZA Zakładów Przemysłu Odzieżowego Modena SA w Poznaniu z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie wyrażenia zgody na zbycie nieruchomości spółki w drodze wniesienia aportem do Roda Sp. z o.o. Przesłanką zaskarżenia uchwały było godzenie w interes spółki. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy (sygn. akt IX GC 1805/2000/7) ww. uchwała została uchylona.

   Łączę wyrazy szacunku

   Minister

   Aldona Kamela-Sowińska

   Warszawa, dnia 11 maja 2001 r.