III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 4391

w sprawie programu rządowego dla Żuław

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na postawione przez pana posła pytania zawarte w przesłanej przy piśmie z dnia 19 lipca 2000 r. nr SPS-0202-4391/00 interpelacji, uprzejmie informuję:

   1. W jaki sposób Ministerstwo Ochrony Środowiska monitoruje i analizuje sytuację na Żuławach?

   2. Jak pan minister postrzega niebezpieczeństwo i zagrożenie powodziowe Żuław?

   Zagrożenie powodziowe na Żuławach jest praktycznie stałe. Mogą wystąpić powodzie awaryjne (wyłączenie pomp), opadowe, roztopowe, sztormowe (spiętrzenie wód w Zalewie Wiślanym wywołane przez wiatry), zatorowe. Mogą też wystąpić powodzie obejmujące jeden lub kilka polderów, ale też i część Żuław lub ich całość. Ten stan permanentnego zagrożenia doprowadził do wykształcenia form stałej współpracy służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo powodziowe Żuław. Zmiany administracyjne od 1999 r. zburzyły nieco dotychczasowy układ (zmiana granic województwa - Żuławy leżą w dwóch województwach: pomorskim i warmińsko-mazurskim).

   Dla ochrony przed powodzią podległy mi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Oddział Morski w Gdyni przekazuje służbom ochrony przeciwpowodziowej morskie ostrzeżenia i komunikaty przeciwpowodziowe, z prognozą siły i kierunku wiatru na Bałtyku oraz poziomu wody w odniesieniu do stanów ostrzegawczych i alarmowych. Natomiast Ośrodek Hydrologii Stosowanej IMGW w Warszawie przekazuje prognozy przejścia fal wezbraniowych na rzece Wiśle. Wodowskaz Tczew, miarodajny dla Żuław, nie posiada telelimnigrafu, a stan wody odczytywany jest przez obserwatora bezpośrednio z łaty wodowskazowej.

   Podległe mi służby są odpowiedzialne również za eksploatację koryta Wisły i odnóg żeglownych Delty (Martwa Wisła, Szkarpawa, Wisła Królewiecka i Nogat) oraz za zapewnienie swobodnego spływu lodów przekopem Wisły do Bałtyku. W czasie zagrożenia powodziowego służby te są w ciągłym kontakcie z właściwymi komitetami przeciwpowodziowymi i służbami antykryzysowymi wojewodów. Sztuczny podział Żuław, stanowiących jednolity twór przyrodniczo-gospodarczy, stwarza na pewno utrudnienia w bieżącej działalności.

   Do 1998 r. na wniosek ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa była uruchamiana ˝rezerwa powodziowa˝, ujmowana w budżecie państwa, którą można było przeznaczyć na najbardziej niezbędne roboty w zakresie usuwania skutków powodzi i zabezpieczenia przeciwpowodziowego. Od 1999 r. ˝rezerwy powodziowej˝ w budżecie państwa już nie ma, nie mam więc możliwości przeznaczenia środków finansowych na ochronę przeciwpowodziową Żuław.

   3. Jak pan minister zapatruje się na kwestię przygotowania specjalnego rządowego programu ochrony i rozwoju Żuław? Kiedy należałoby oczekiwać odpowiedniej inicjatywy pana ministra?

   W dniu 24 listopada 1999 r. odbyło się spotkanie - narada poświęcona problemom zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław. Udział w niej wzięli: p.o. szefa Kancelarii Prezesa RM pan Jerzy Widzyk, podsekretarz stanu w MSWiA pan Józef Płoskonka oraz wojewodowie: pomorski, pan Tadeusz Sowiński i warmińsko-mazurski, pan Zbigniew Babalski. Na naradę nie został zaproszony przedstawiciel Ministerstwa Środowiska ani Głównego Komitetu Przeciwpowodziowego i w związku z tym nie uczestniczył w niej.

   W nawiązaniu do spotkania u pana marszałka, które odbyło się 12 kwietnia 2000 r. w Warszawie, z udziałem pana ministra Jerzego Widzyka oraz przewodniczącego Pomorskiego Komitetu Przeciwpowodziowego pana Krzysztofa Pusza I wicewojewody pomorskiego, w sprawie środków na modernizację urządzeń przeciwpowodziowych na Żuławach Wiślanych, marszałek woj. pomorskiego w dniu 10 maja 2000 r., przy piśmie DROWOŚ.I.133/2000, przekazał panu marszałkowi i ministrowi Jerzemu Widzykowi list intencyjny podpisany przez panów wojewodów i marszałków województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego w sprawie wspólnego działania w zakresie odbudowy, modernizacji i utrzymania urządzeń melioracyjnych i osłony przeciwpowodziowej na obszarze Żuław Wiślanych oraz ˝Program modernizacji systemu zabezpieczenia i budowy osłony przeciwpowodziowej na Żuławach Wiślanych na lata 2001-2010˝, z prośbą o zabezpieczenie środków finansowych na realizację przedłożonego programu.

   Z uwagi na fakt, że nie jestem dysponentem żadnych środków finansowych, nie mogę deklarować udzielenia bezpośredniej pomocy finansowej na zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław. Natomiast w miarę swoich możliwości będę popierał, wzorem lat ubiegłych, wnioski o dofinansowanie ww. robót, jak również deklaruję udział ministerstwa w pracach nad programem ochrony przeciwpowodziowej Żuław.

   4. Jak praktycznie wygląda współpraca Ministerstwa Środowiska z wojewodą pomorskim i wojewodą warmińsko-mazurskim w ochronie i rozwoju Żuław?

   Budowa i utrzymanie urządzeń melioracyjnych wodnych podstawowych, stanowiących istotną ochronę przeciwpowodziową należy do wojewodów.

   Działający w Ministerstwie Środowiska, z ministrem jako przewodniczącym, Główny Komitet Przeciwpowodziowy nadzoruje i koordynuje działalność wojewódzkich komitetów przeciwpowodziowych w zakresie bezpośredniej ochrony przed powodzią, a także współdziała z organami administracji rządowej oraz z innymi jednostkami organizacyjnymi powołanymi do zabezpieczenia przed powodzią i zwalczania jej skutków.

   Współpraca z wojewodami pomorskim i warmińsko-mazurskim opiera się na zasadach organizacji i działalności służb ochrony przeciwpowodziowej w kraju, opracowanymi w Głównym Komitecie Przeciwpowodziowym.

   5. Jakie dodatkowe działania podejmie Ministerstwo Środowiska w celu przywrócenia bezpieczeństwa powodziowego Żuław i zapewnienia mu harmonijnego rozwoju?

   Nie będąc dysponentem żadnych środków finansowych na udzielanie pomocy finansowej, proponuję włączenie do prac nad realizacją merytoryczną opracowanego przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku i Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie również przedstawicieli Ministerstwa Środowiska i Głównego Komitetu Przeciwpowodziowego. Do tej pory nie byli oni zapraszani do uczestnictwa w naradach poświęcanych problemowi zabezpieczenia i budowy osłony przeciwpowodziowej na Żuławach.

   Na zakończenie chciałbym zaznaczyć, że na podobne pytania udzielałem już panu posłowi odpowiedzi w piśmie z dnia 15 lipca 1999 r., nr ZWop-05-118/99.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Janusz Radziejowski

   Warszawa, dnia 4 sierpnia 2000 r.