III kadencja

Odpowiedź ministra skarbu państwa

na interpelację nr 13 posła Krzysztofa Kamińskiego

w sprawie praw do nabycia przez byłych pracowników ˝Mostostalu˝ Stalowa Wola nieodpłatnych akcji skarbu państwa

   W odpowiedzi na interpelację posła Krzysztofa Kamińskiego w sprawie prawa do nieodpłatnego nabycia należących do skarbu państwa akcji spółki ˝Mostostal˝ Stalowa Wola SA przez byłych pracowników tego przedsiębiorstwa uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego można stwierdzić, że osoby, które przepracowały łącznie co najmniej dziesięć lat w przedsiębiorstwie państwowym PKS i UP ˝Mostostal˝ w Stalowej Woli oraz w tych jednostkach ˝Mostostalu˝ Będzin i ˝Mostostalu˝ Warszawa, które z dniem 1 stycznia 1976 r. weszły w skład komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego ˝Mostostal˝ Stalowa Wola, i z którymi następnie rozwiązano stosunek pracy w sposób opisany w art. 2 pkt 5 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (DzU nr 118 poz. 561 z późn. zm.), są uprawnionymi pracownikami w rozumieniu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Nie jest zaś do końca jasna sytuacja pracowników przekazanych przez KPKS i UP ˝Mostostal˝ Kraków. Analogiczny, jak wyżej opisany, sposób nabycia uprawnień przez te osoby na podstawie art. 2 pkt 5 lit. c ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych uwarunkowany jest jednoczesnym przejściem na ˝Mostostal˝ Stalowa Wola części majątku, w której były one zatrudnione. Samo przekazanie pracowników na podstawie porozumienia między zakładami nie pozwala na zaliczanie im łącznego okresu zatrudnienia u obu pracodawców.

   Przekazanie pracowników do ˝Mostostalu˝ Stalowa Wola z dniem 1 stycznia 1976 r. nie było przejęciem w trybie art. 231 Kodeksu pracy, ponieważ wspomniany tryb nie mógł być stosowany przed dniem wejścia w życie ww. artykułu, co nastąpiło 1 maja 1989 r. Osoby te nie nabywają zatem prawa do nieodpłatnego nabycia akcji spółek powstałych w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, z których zostały przekazane na podstawie art. 2 pkt 5 lit. d ustawy o komercjalizacji.

   Powyższe stanowisko jest zgodne z powszechnie przyjętą wykładnią ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wedle której do łącznego okresu zatrudnienia, od którego zależy stwierdzenie uprawnień oraz zaliczenie do odpowiedniej grupy uprawnionych, zaliczać należy również okresy zatrudnienia w przedsiębiorstwach będących poprzednikami prawnymi przedsiębiorstwa państwowego, w wyniku komercjalizacji którego powstała spółka. Warunkiem takiego zaliczenia musi być wszakże wykazanie, obok następstwa prawnego, również ciągłości istnienia, w formie przedsiębiorstwa państwowego lub w ramach struktury przedsiębiorstwa państwowego, zorganizowanego ˝zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych˝, czyli przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego. Do powyższej definicji kodeksowej odwołuje się art. 2 pkt 3 ustawy o komercjalizacji...

   Art. 2 pkt 5 lit. a powołanej ustawy stanowi, iż uprawnionymi do nieodpłatnego nabycia akcji należących do skarbu państwa są osoby, które były pracownikami przedsiębiorstwa (w znaczeniu przedmiotowym) w dniu wykreślenia ˝komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego˝ (tzn. przedsiębiorstwa w znaczeniu podmiotowym). Analogicznie w tym samym przepisie rozwiązano przypadek określenia grona uprawnionych pracowników przedsiębiorstwa wniesionego do spółki. Ponieważ art. 2 pkt 5 lit. a definiuje podstawowy krąg uprawnionych, a wszystkie pozostałe przesłanki nabycia ww. uprawnień są związane w większym lub mniejszym stopniu ze stosunkiem pracy, przepis ten, będący definicją ustawową, należy uznać za podstawową i zasadniczą wykładnię intencji ustawodawcy w zakresie określenia ram czasowych czy też organizacyjno-prawnych związanych z podlegającym prywatyzacji przedsiębiorstwem.

   Przyjęcie przez ustawodawcę definicji przedmiotowej przedsiębiorstwa w kontekście określenia kręgu uprawnionych do nieodpłatnego nabycia akcji skarbu państwa oznacza, iż decydujące jest powiązanie istniejące między określonym ˝zespołem składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych˝ a pracownikami, którzy w oparciu o te składniki świadczą pracę. Stąd wywieść należy wniosek, że wolą ustawodawcy było przyznanie prawa do nieodpłatnego nabycia akcji osobom, które trwale (na podstawie umowy o pracę) są lub były związane z tym właśnie, ściśle określonym, zakładem pracy (przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 551 K.c.) bez względu na następujące po sobie zmiany organizacyjno-prawnej formy działalności tego zakładu pracy. Należy w związku z tym stwierdzić, że podstawowe znaczenie dla stwierdzenia uprawnień do nieodpłatnego nabycia akcji czy też zakwalifikowania uprawnionych pracowników do poszczególnych grup wyodrębnionych ze względu na okres zatrudnienia powinno mieć zastosowanie kryterium zatrudnienia w określonym zakładzie pracy w rozumieniu art. 231 Kodeksu pracy, a nie zatrudnienie u konkretnego pracodawcy (w rozumieniu podmiotowym).

   Prezentowana wyżej interpretacja nie odbiega od interpretacji przedstawionej w piśmie Departamentu Prawnego Ministerstwa Skarbu Państwa z dnia 30 czerwca 1997 r. (DP/0/023/1231-3205/97 skierowanym do pana Andrzeja Pietruszczaka, wiceprezesa Zarządu ˝Mostostalu˝ Stalowa Wola SA. Wymienione pismo było odpowiedzią na pismo pana Pietruszczaka z 30 maja 1997 r. (znak: GP/1575/97) skierowane do Departamentu Prawnego MSP, które załączam*) W piśmie tym pan Pietruszczak informuje, że ˝Mostostal˝ Stalowa Wola rozpoczął działalność jako przedsiębiorstwo państwowe z dniem 1 stycznia 1976 r. z załogą przekazaną na zasadzie porozumienia między zakładami...˝. Jednocześnie brak jest we wspomnianym piśmie jakiejkolwiek wzmianki o równoczesnym przekazaniu majątku produkcyjnego na rzecz ˝Mostostalu˝ Stalowa Wola. Treść odpowiedzi Departamentu Prawnego była zatem uwarunkowana niepełnym i mylącym sformułowaniem informacji dotyczącej przekazania pracowników, zawartej w powołanym piśmie spółki. Z tak przedstawionego stanu faktycznego należało wnosić, że przekazani pracownicy nie spełniają ustawowych warunków pozwalających na zaliczenie im okresów zatrudnienia w przedsiębiorstwach państwowych, z których zostali przekazani. Pismo Departamentu Prawnego przywołało wprost stan faktyczny, na którym opiera swoje rozstrzygnięcie. Kluczowy dla pozytywnego rozstrzygnięcia brak zgodności z prawdą przywołanych faktów powinien wzbudzić wątpliwości spółki i wywołać odpowiednią jej reakcję.

   Informuję jednocześnie, że minister skarbu państwa nie ma prawnych możliwości przywrócenia terminów wynikających § 6 ust. 1 i § 7 ust. 1 rozporządzenia ministra skarbu państwa z dnia 3 kwietnia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalania liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez uprawnionych pracowników (DzU nr 33, poz. 200).

   Minister

   Emil Wąsacz

   Warszawa, dnia 25 listopada 1997 r.