III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 3341

w sprawie rozwoju szkół integracyjnych

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do interpelacji pana posła Jerzego Jaskierni z dnia 19 lutego 2000 r. w sprawie kształcenia integracyjnego uczniów niepełnosprawnych, uprzejmie pana marszałka informuję:

   I. Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 1996 r. nr 67, poz. 329 z późn. zm.) zakładanie i prowadzenie szkół podstawowych i gimnazjów z oddziałami integracyjnymi należy do zadań gminy. Gminy również są odpowiedzialne za dostosowanie sieci szkolnej do potrzeb uczniów (w tym również uczniów niepełnosprawnych). Szkoły z oddziałami integracyjnymi są to szkoły ogólnodostępne z jednym lub z wieloma oddziałami integracyjnymi, w których uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych kształcą się razem ze swoimi rówieśnikami.

   W Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej istnieje Zespół ds. Kształcenia Integracyjnego. Zespół ten prowadzi bank danych o przedszkolach, szkołach integracyjnych, szkołach z oddziałami integracyjnymi, prowadzi listę liderów integracji przedszkolnej i szkolnej. Zbiera również szczegółowe dane dotyczące specjalistów zatrudnionych w oddziałach integracyjnych, wyposażenia budynków szkolnych i likwidacji barier architektonicznych.

   Informacje na temat oddziałów integracyjnych są zbierane przez GUS od 1994 r. Wg powyższych danych na poziomie szkoły podstawowej w roku 1994 w 453 oddziałach integracyjnych uczyło się 1837 dzieci, a w roku 1999 w 1017 oddziałach uczyło się 4216 uczniów niepełnosprawnych. Mimo dużego wzrostu liczby uczniów postęp nie jest zadowalający, gdyż uczniowie ci stanowią wciąż jedynie 4,18% wszystkich dzieci niepełnosprawnych uczących się na poziomie szkół podstawowych.

   II. W niektórych krajach europejskich kształcenie integracyjne zostało wprowadzone drogą administracyjną z jednoczesnym ograniczeniem lub likwidacją szkolnictwa specjalnego. Natomiast w naszym kraju przyjęliśmy zasadę ewolucyjnego wprowadzania zmian poprzez stosowanie różnego rodzaju zachęt promujących tę formę kształcenia uczniów niepełnosprawnych bez konieczności likwidacji innych form kształcenia. W ubiegłym roku odbyła się w Kościelisku ogólnopolska konferencja ˝Kształcenie specjalne i integracyjne˝. Krajowi liderzy kształcenia integracyjnego prezentowali uczestnikom konferencji dorobek dziesięcioletniej pracy. Również na konferencjach wojewódzkich bardzo aktywną rolę promocyjną spełniali dyrektorzy i nauczyciele szkół integracyjnych. W nakładzie 200 000 egzemplarzy wydaliśmy ulotkę propagującą tę formę wspólnego kształcenia dzieci pełnosprawnych i niepełnosprawnych.

   W roku bieżącym nowy system podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w większym stopniu uwzględnia wyższe koszty kształcenia uczniów niepełnosprawnych m.in. w oddziałach integracyjnych.

   W tym celu wprowadzono dodatkowe wagi:

   - dla uczniów niepełnosprawnych uczących się w klasach integracyjnych, w szkołach podstawowych i gimnazjach - 3,0;

   - dla racjonalizacji sieci szkolnej, stosowana do liczby uczniów dowożonych do szkoły (w tym dowożonych uczniów niepełnosprawnych) waga ta wynosi - 0,3;

   - dla uczniów niepełnosprawnych w klasach ogólnodostępnych w szkołach podstawowych i gimnazjach - 0,25.

   Od 1 stycznia 1999 r. do obowiązku zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dzieci niepełnosprawnych, uczęszczających do publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, gmina została zobligowana art. 17 ust. 3 lit. a ustawy o systemie oświaty.

   W roku bieżącym będzie kontynuowany konkurs grantów dla wyższych uczelni i zakładów doskonalenia nauczycieli, umożliwiający zdobycie dodatkowych kwalifikacji m.in. nauczycielom pracującym w oddziałach integracyjnych. W budżecie MEN zabezpieczono na ten priorytetowy cel odpowiednie środki finansowe.

   Na wniosek środowiska nauczycieli i rodziców dzieci niepełnosprawnych wprowadzono zmianę w ustawie o systemie oświaty, zezwalającą szkołom z oddziałami integracyjnymi łączyć się w zespół (art. 25 pkt 20 lit. b ustawy z dnia 23 lutego 2000 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej - DzU nr 12, poz. 136). Pozwoli to kontynuować naukę w gimnazjum uczniom niepełnosprawnym w środowisku znającym ich potrzeby edukacyjne.

   Również ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (DzU nr 111, poz. 1280) promuje szkoły, w których pracują i uczą się osoby niepełnosprawne. Szkoły te zwolnione są częściowo lub całkowicie z obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Uważam, iż zmieniona, również z naszym udziałem, ustawa wpłynie na lepsze rozwiązywanie problemu potrzeb ucznia niepełnosprawnego w szkole.

   III. W sytuacji konieczności powtarzania klasy w szkole, w której nie ma oddziału integracyjnego na danym poziomie nauczania uczeń niepełnosprawny może być przyjęty do oddziału ogólnodostępnego. Dyrektor szkoły może przydzielić dodatkowe godziny na prowadzenie z nim indywidualnych zajęć i powinien zorganizować dla ucznia właściwe miejsce nauki i odpowiednią pomoc psychologiczno-pedagogiczną.

   IV. System oświaty zapewnia możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami (art. 1 pkt 5 ustawy o systemie oświaty - DzU z 1996 r. nr 67, poz. 329 i nr 106, poz. 496, z 1997 r. nr 28, poz. 153 i nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. nr 117, poz. 759 i nr 162, poz. 1126). Zadanie to realizują jednostki samorządu terytorialnego, uwzględniając specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Problemy te podejmowane są również z dużym powodzeniem przez organizacje pozarządowe prowadzące wiele szkół i placówek. Zdaję sobie sprawę z tego, że od zapisu ustawowego zadania do pełnej jego realizacji jest długa droga. Realizowana jednak konsekwentnie polityka finansowej zachęty dla organizatorów oddziałów integracyjnych w szkołach podstawowych przynosi oczekiwane rezultaty. Podobne sygnały otrzymujemy odnośnie do nowego typu szkoły, jakim jest gimnazjum.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, chciałbym zapewnić pana marszałka, iż mimo że reforma systemu kształcenia uczniów niepełnosprawnych wymaga poważnych środków finansowych oraz zmian organizacyjnych i społecznych, podejmujemy się tych działań, uznając prawo tej grupy dzieci i młodzieży do kształcenia się razem z rówieśnikami, jak i do odpowiedniej jakości usług edukacyjnych.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Wojciech Książek

   Warszawa, dnia 6 marca 2000 r.