III kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 3185

w sprawie ograniczenia importu używanych samochodów osobowych

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma znak SPS-0203-5706/01, przy którym przesłano interpelację pana posła Bogdana Lewandowskiego w sprawie obniżenia stawki podatku akcyzowego na samochody osobowe, oraz do pisma o nr SPS-0203-3185/01, przy którym przesłano zapytanie posła Bogdana Lewandowskiego w sprawie ograniczenia importu używanych samochodów osobowych, uprzejmie wyjaśniam.

   Nie można zgodzić się z poglądem, że podwyższenie podatku akcyzowego w 2000 r. dla samochodów osobowych przyczyniło się do powstania kryzysu w polskim przemyśle motoryzacyjnym. Świadczyć może o tym fakt, że wzrosła sprzedaż importowanych nowych samochodów, natomiast główny spadek sprzedaży notuje się w grupie samochodów osobowych produkcji krajowej. Wysokość obciążenia akcyzą, jak i wielkość podwyżek w 2000 r. dla samochodów importowanych oraz produkowanych w kraju jest taka sama. Przyczyn spadku sprzedaży pojazdów krajowych jest bardzo dużo i trudno ocenić, które z nich są najważniejsze. Wpływ na wielkość sprzedaży, oprócz podatku akcyzowego, ma również:

   - wzrost oprocentowania kredytów bankowych (większość samochodów kupowana jest na kredyt),

   - wzrost składek ubezpieczeniowych,

   - wzrost cen benzyny,

   - upadłość koncernu Daewoo w Korei,

   - brak szerszej gamy proponowanych modeli przez producentów krajowych oraz relatywnie duży stopień nasycenia polskiego społeczeństwa liczbą samochodów, biorąc pod uwagę jego dochodowość.

   Ponadto zanotowano wzrost importu samochodów używanych, który jest wynikiem systematycznego obniżania stawek celnych, zgodnie z podpisanymi przez Polskę zobowiązaniami międzynarodowymi.

   Nawiązując do propozycji obniżenia podatku akcyzowego przy zakupie nowego samochodu przez klienta oddającego do złomowania samochód zużyty, uprzejmie informuję, iż aby rozwiązanie takie mogło skutkować poprawą sytuacji przemysłu motoryzacyjnego w Polsce, musiałoby się odnosić do sytuacji, kiedy ulga związana byłaby z nabyciem samochodu od producenta krajowego, a nie z importu. Takie zaś rozwiązanie byłoby naruszeniem postanowień podpisanych przez Polskę traktatów i umów międzynarodowych.

   Odrębną kwestią jest, czy takie rozwiązanie przyniosłoby wymierne efekty dla poprawy sytuacji rynku motoryzacyjnego w Polsce. W mojej ocenie rozwiązanie takie nie przyczyniłoby się do rozwiązania problemu rynku motoryzacyjnego, a jedynie naraziłoby budżet państwa na straty. Samochody złomowane w większości są w posiadaniu osób o niskich lub średnich dochodach, niestanowiących kategorii osób będących potencjalnymi nabywcami nowych samochodów.

   Odnosząc się natomiast do propozycji dotyczącej umożliwienia odliczania podatku VAT od opłat leasingowych dla leasingu samochodów osobowych, uprzejmie wyjaśniam, iż brak jest podstaw i uzasadnienia do zrównania w przepisach o podatku od towarów i usług zasad dotyczących odliczania podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych i samochodów użytkowych. Należy zaznaczyć, że przeważająca część krajów członkowskich Unii Europejskiej stosuje ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia samochodów osobowych. Praktyka w omawianym zakresie stosowana w tych krajach jest zgodna z ustawodawstwem unijnym. Również polskie regulacje dotyczące ograniczenia odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych, przedstawione w stanowisku negocjacyjnym Polski w obszarze: Podatki, nie wzbudziły żadnych zastrzeżeń Komisji Europejskiej. Należy zaznaczyć, że stosowane ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych w Polsce i w krajach Unii Europejskiej podyktowane są koniecznością zachowania podstawowej zasady funkcjonowania podatku od wartości dodanej (VAT), zgodnie z którą podatek należny od sprzedaży dokonywanej przez podatnika może być pomniejszony o podatek naliczony z tytułu zakupów towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT. W przypadku nabycia samochodów osobowych niezmiernie trudno jest w sposób oczywisty rozgraniczyć wykorzystanie tych towarów, a mianowicie, czy rzeczywiście służą one jedynie działalności prowadzonej przez podatnika, opodatkowanej podatkiem VAT, czy też są wykorzystywane do celów niezwiązanych z tą działalnością, tj. dla celów prywatnych.

   Nadmieniam ponadto, że rozważana była możliwość obniżenia stawek podatku akcyzowego na samochody osobowe, jednak z przeprowadzonych analiz wynika, że przedsięwzięcie takie nie przyniosłoby oczekiwanego efektu z uwagi na niewielkie kwoty, jakie wynikają z obciążenia podatkiem akcyzowym jednostkowego samochodu. Natomiast niekorzystnym efektem ewentualnego obniżenia byłoby tylko zmniejszenie dochodów budżetowych.

   Zgodnie z art. III ust. 2 Układu Ogólnego w sprawie Taryf i Handlu - GATT 47, którego Polska jest sygnatariuszem, produkty pochodzące z terytorium jednej układającej się strony, importowane na terytorium innej układającej się strony, nie mogą być obciążone pośrednio lub bezpośrednio żadnymi podatkami lub opłatami wewnętrznymi wyższymi niż te, które obciążają pośrednio lub bezpośrednio podobne towary i produkty pochodzenia krajowego. Taka sama zasada wynika z art. 26 ust. 1 Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej strony (DzU z 1994 r. nr 11, poz. 38). Z wyżej wskazanych przepisów wynika, że aby być w zgodzie z podpisanymi umowami i traktatami, każda zmiana stawek podatku akcyzowego w stosunku do wyrobów importowanych powinna powodować automatyczną zmianę stawek tego podatku dla krajowych samochodów osobowych. Wprowadzenie zatem zmian będących w zgodzie z podpisanymi umowami pociągałoby za sobą konieczność wprowadzenia podobnych rozwiązań w stosunku do samochodów krajowych, co nie zapewniłoby spodziewanego efektu, tj. wzrostu sprzedaży samochodów produkcji krajowej. W związku z powyższym uważam, że właściwym rozwiązaniem ograniczającym import używanych samochodów jest podjęcie przedsięwzięć administracyjnych, które nie naruszają obowiązujących umów międzynarodowych.

   W tym celu wprowadzono:

   a) rozporządzenie ministra finansów z dnia 15 marca 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia urzędów celnych, w których są dokonywane czynności przewidziane przepisami prawa celnego w zależności od rodzaju towarów lub procedur celnych, którymi mogą być obejmowane towary w poszczególnych urzędach celnych, które zostało opublikowane w dniu 16 marca 2001 r. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej nr 17, poz. 198; rozporządzenie to określa, które urzędy celne są właściwe do dokonywania odpraw celnych importowanych samochodów używanych;

   b) rozporządzenie ministra środowiska z dnia 8 marca 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji odpadów (DzU nr 17, poz. 204), na podstawie którego za odpady uważa się również pojazdy niezarejestrowane lub niezdolne do ruchu;

   c) rozporządzenie ministra finansów z dnia 12 marca 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie deklaracji skróconych i zgłoszeń celnych (DzU nr 17, poz. 197), określające dokumenty, które muszą być załączone podczas odprawy celnej importowanego samochodu osobowego.

   Należy wyraźnie podkreślić, iż słuszne są działania zmierzające do ograniczenia importu starych, rozbitych samochodów, co jest konieczne nie tylko ze względu na sytuację polskich producentów, ale również ma na celu wyeliminowanie zagrożenia dla życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego oraz zagrożenia dla środowiska naturalnego. Do osiągnięcia tego celu nie powinny być jednak wykorzystywane wyłącznie instrumenty fiskalne.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Jan Rudowski

   Warszawa, dnia 10 maja 2001 r.