III kadencja

Odpowiedź ministra obrony narodowej

na interpelację nr 5406

w sprawie wyposażenia polskiej armii w samoloty wielozadaniowe

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jana Sieńki w sprawie wyposażenia polskiej armii w samoloty wielozadaniowe (5406) uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Podniesiony w interpelacji problem wyboru samolotu wielozadaniowego ma już długą historię. Od ośmiu lat odbywają się bowiem dyskusje, narady, posiedzenia, tworzone są specjalne komisje. Problem podjęcia decyzji w zakresie wyboru samolotu polegał przede wszystkim na braku środków finansowych na jego zakup. Należy jednak mieć na uwadze i to, że wybór jest decyzją trudną nie tylko z uwagi na wymogi technologiczne, lecz również z przyczyn politycznych. Przykładowo bierze się pod uwagę miejsce wytwarzania sprzętu wojskowego. Jeśli jest ono w kraju sojuszniczym, to w razie wojny będzie zagwarantowana pewność dostaw, natomiast jeśli w państwie neutralnym, to będzie ona zależała od jego dobrej woli. Zgodnie bowiem z konwencją dotyczącą praw i obowiązków mocarstw i osób neutralnych w razie wojny lądowej z 18 października 1907 r. państwo neutralne może utrudnić eksport sprzętu wojskowego pod warunkiem równomiernego stosowania względem stron walczących. Konieczne jest także uwzględnienie potrzeb gospodarki narodowej, a szczególnie jej sektora obronnego (tzw. offset).

   W celu definitywnego rozwiązania tego problemu w 1999 r. został powołany zespół międzyresortowy pod przewodnictwem wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Steinhoffa, który zajął się również propozycją Szwecji z listopada 1998 r. w zakresie sprzedaży samolotu Gripen.

   W wyniku analizy tej propozycji i dodatkowych zapytań 30 czerwca 1999 r. został przedstawiony dokument pod tytułem ˝Gripen dla Polski - podsumowanie propozycji. Odpowiedź na zapytanie o informacje˝. Treść tego dokumentu zawiera zastrzeżenie firmy mówiące, że ˝Informacje zawarte w nim stanowią własność SAAB-BRITISH AEROSPACE. Ujawnianie ich osobom trzecim bez pisemnej zgody jest zabronione˝. Tak więc zgodnie z obowiązującymi zasadami oraz treścią cytowanego zastrzeżenia nie można ujawnić szczegółów zawartych w tym dokumencie.

   Istotą tej propozycji jest odpłatne wypożyczenie 18 używanych samolotów na okres 5 lat. Po tym okresie samoloty podlegają zwróceniu, a w ich miejsce rząd szwedzki proponuje zakup 60 nowych samolotów Gripen. Należy zwrócić uwagę, że pierwsze dostawy samolotów używanych mogłyby nastąpić w ciągu ok. 2 lat od zawarcia umowy (po wykonaniu modernizacji w zakresie systemów identyfikacji i układów nawigacyjnych stosowanych w NATO), a pierwsze dostawy nowych samolotów w ciągu 5 lat. Trudno zatem zgodzić się z tezą pana posła Jana Sieńki o ˝pilnym zaspokojeniu naszych potrzeb˝. Ponadto po konkretnym wybraniu typu samolotu wielozadaniowego trzeba przeszkolić personel latający i techniczny, przygotować wyspecjalizowane elementy infrastruktury i sprzętu naziemnego zabezpieczenia, co zajmie okres do 2 lat.

   Podobnego sprostowania wymaga stwierdzenie, iż samolot Gripen jest na wyposażeniu wielu krajów. Samolot JAS-39, jak dotąd, znajduje się tylko w składzie sił powietrznych Szwecji. Dopiero w niedługim czasie wejdzie także do wyposażenia sił Republiki Południowej Afryki. Dla porównania samolot F-16 jest aktualnie eksploatowany w 21 państwach, a kolejne 11 rozważa jego zakup, w tym w Europie eksploatuje 6 krajów, a rozważa jego zakup aż 7. Ma to duże znaczenie przy rozpatrywaniu zabezpieczenia przyszłej eksploatacji i współdziałania.

   W zakresie kosztów wypożyczenia samolotów pozwolę sobie poinformować, że należy je rozpatrywać nie w kontekście pojedyńczych składników poszczególnych ofert, ale kompleksowo, czyli pozyskania całego systemu uzbrojenia, który zapewni pod względem logistycznym eksploatację w dłuższej perspektywie czasowej, a także zagwarantuje pełny offset.

   Na zakończenie pragnę wyrazić nadzieję i przekonanie, że podniesiony przez pana posła Jana Sieńkę problem wyboru samolotu zostanie rozwiązany zgodnie z interesem sił zbrojnych RP, jak i gospodarki, w tym sektora przemysłu obronnego.

   Z poważaniem

   Minister

   Bronisław Komorowski

   Warszawa, dnia 19 stycznia 2001 r.