III kadencja

Odpowiedź ministra transportu i gospodarki morskiej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 4606

w sprawie przyznania Polsce kredytu przez Europejski Bank Inwestycyjny na budowę autostrady A-2

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazaną mi przez prezesa Rady Ministrów prośbą i równoczesnym upoważnieniem do udzielenia odpowiedzi na interpelację posłów Bogusława Liberadzkiego, Seweryna Kaczmarka i Andrzeja Szarawarskiego z dnia 6 września 2000 r. w sprawie przyznania kredytu przez Europejski Bank Inwestycyjny przedstawiam poniżej informacje dotyczące tego kredytu zgodnie z postawionymi pytaniami.

   1. Dlaczego Polska zaciąga kredyt, a nie koncesjonariusz, czyli spółka AW SA?

   Zawarte w artykule ˝Kredyt na korzystnych warunkach˝, zamieszczonym w ˝Rzeczpospolitej˝ z dnia 6 września br. na stronie B-3, sformułowanie: ˝Europejski Bank Inwestycyjny udzielił Polsce 275 mln euro kredytu na budowę 60-kilometrowego odcinka autostrady A-2 pomiędzy Poznaniem i granicą niemiecką˝ nie jest do końca precyzyjne. Przede wszystkim kredyt EBI udzielany jest koncesjonariuszowi, czyli AW SA. Spółka ta, zgodnie z treścią negocjowanej umowy kredytowej, jest kredytobiorcą. Stwierdzenie wiceprezesa EBI Wolfganga Rotha, iż kredyt ma być udzielony Polsce należy, naszym zdaniem, rozważać w kategoriach regionu - państwa, w którym ma powstać inwestycja wspierana przez EBI i do którego rozwoju ma się przyczynić. Z drugiej strony podkreślenia wymaga ścisła współpraca rządu z koncesjonariuszem przy gromadzeniu środków na budowę autostrady A-2. Spowodowane jest to oczywiście zainteresowaniem rządu rozwojem sieci autostradowej w Polsce, ale także praktyką udzielania pomocy ze strony EBI w postaci kredytów zaciąganych przez rządy bądź negocjowanych przy ich udziale. Tak jest w przypadku kredytu dla WA SA. Zaangażowanie rządu w negocjacje z EBI związane jest tu także z faktem, iż przewiduje się udzielenie gwarancji skarbu państwa dla przedmiotowego kredytu. A zatem należy stwierdzić, iż kredyt jest zaciągany przez koncesjonariusza, zgodnie z wynikającym z ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (DzU nr 127, poz. 627) jego obowiązkiem ˝zgromadzenia środków finansowych na budowę autostrady˝ (art. 57 pkt 1), natomiast strona rządowa wspiera tę inwestycję udzielając gwarancji w ramach przewidzianych w ustawie o autostradach płatnych (art. 39) i ustawie z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa oraz niektóre osoby prawne (art. 5 i 6) - DzU nr 79, poz. 484.

   Dodać należy także, iż w chwili obecnej umowa gwarancji i umowa kredytowa są na etapie negocjacji, w których uczestniczy delegacja rządu RP, na rozmowy z przedstawicielami Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zgodnie z odpowiednią instrukcją, której wydanie i uzgodnienie podlega procedurze przewidzianej w ustawie z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (DzU nr 39, poz. 443).

   Korzystając z okazji należy sprostować także, iż kredyt EBI obejmować będzie tzw. pierwszy odcinek koncesyjny o oddzielnym finansowaniu, tj. Nowy Tomyśl - Konin, o długości ok. 149 km (łącznie z 13,3-kilometrową obwodnicą Poznania), a nie - jak to zostało podane w ˝Rzeczpospolitej˝ - 60 km od granicy państwa do Poznania.

   2. Kto i jak będzie spłacać ten kredyt?

   Kredyt spłacany będzie przez AW SA. Tryb spłat kredytu uregulowany jest w negocjowanej umowie kredytowej pomiędzy EBI i AW SA (której treść jest także przedmiotem akceptacji przez ABiEA, ministra finansów i ministra transportu i gospodarki morskiej). Okres karencji kredytu pokrywa się z okresem zapadalności (kredyt o charakterze zerokuponowym).

   W negocjowanych aktualnie umowach zakłada się, iż spłata kredytu EBI rozpocznie się po 17., 18. roku począwszy od zamknięcia finansowego dla tego odcinka autostrady, tj. po spłacie przez koncesjonariusza kredytów komercyjnych.

   Natomiast zagadnienia dotyczące gwarancji i innych aspektów zabezpieczenia spłaty kredytu zawarte będą m.in. w umowie gwarancji zawartej pomiędzy EBI a ministrem finansów działającym w imieniu skarbu państwa.

   3. Czy jest to zgodne z obowiązującą ustawą o autostradach płatnych?

   Zarówno zobowiązania zaciągane przez koncesjonariusza, jak i przez stronę rządową w zawieranych umowach (umowie koncesyjnej, umowie kredytowej, umowie gwarancyjnej i innych) muszą być, i są, zgodne z ustawą o autostradach płatnych, a także z innymi obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności z ustawą o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa i inne osoby prawne.

   Żaden z przepisów obowiązującego prawa nie stoi na przeszkodzie zaciągnięciu przez koncesjonariusza takiego kredytu. Natomiast na podstawie art. 39 ustawy o autostradach płatnych możliwe jest udzielenie koncesjonariuszowi gwarancji w przewidzianej wysokości i na zaproponowanych przez przedstawicieli ministra finansów zasadach.

   4. Kto z ramienia rządu wynegocjował ten kredyt?

   W przygotowaniach projektów odpowiednich dokumentów i negocjacji warunków udzielenia kredytu, jego spłaty i gwarancji udział brali przedstawiciele wszystkich zainteresowanych resortów. Ze strony rządowej, zgodnie z kompetencjami ustawowymi, prace prowadziła i koordynowała Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad. Rozpoczęły się one jeszcze podczas negocjacji treści Aneksu nr 2 z dnia 29 października 1999 r. do umowy koncesyjnej z dnia 12 września 1997 r. Wszelkie decyzje dotyczące kwestii realizacji autostrady uzgadniane były z odpowiednimi komórkami resortu transportu, strategiczne decyzje podejmowane były natomiast bezpośrednio przez ministra transportu i gospodarki morskiej.

   W rozmowach dotyczących umowy gwarancji i umowy kredytowej pomiędzy EBI a AW SA uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Finansów - Departamentu Gwarancji i Poręczeń Skarbu Państwa, Departamentu Prawnego i Departamentu Długu Publicznego. Decyzje podejmowane były przez podsekretarzy stanu w Ministerstwie Finansów w uzgodnieniu z ministrem finansów. Zgodnie z ustawową procedurą wniosek AW SA o udzielenie gwarancji wymagał opinii ministra gospodarki, która została już wydana.

   Aktualnie negocjacje z EBI znajdują się w końcowej fazie w zakresie treści projektu umowy gwarancji pomiędzy Rzecząpospolitą Polska a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym oraz projektu umowy kredytowej (zwanej Kontraktem finansowym) pomiędzy Autostradą Wielkopolską SA a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Ze strony rządowej prowadzone są one zgodnie z ˝Instrukcją dla delegacji rządu RP na rozmowy z przedstawicielami Europejskiego Banku Inwestycyjnego˝, przez przedstawicieli zainteresowanych resortów, wskazanych imiennie w instrukcji.

   Na zakończenie, w celu zobrazowania przedsięwzięcia, przedstawiamy schemat jego struktury finansowania. Realizacja A-2 będzie, zgodnie z aktualnymi ustaleniami, finansowana w następujący sposób:

   1) z wkładu własnego koncesjonariusza (wniesione kapitały bezpośrednie oraz inwestycje podporządkowane) - ok. 26% całości środków na finansowanie przedsięwzięcia;

   2) z kredytów komercyjnych - uzyskanych przez koncesjonariusza, których jedynym zabezpieczeniem są przychody z projektu (kredytodawcami są: Credit Lyonnais i Commerzbank) - ok. 27% całości środków na finansowanie przedsięwzięcia;

   3) z kredytu EBI, jak zostało to opisane powyżej zabezpieczony gwarancją skarbu państwa (której uzyskanie stanowi wymóg statutowy EBI, a także zgodne jest z umową ramową z dnia 1 grudnia 1997 r. zawartą pomiędzy rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym) - ok. 31,4% całości środków na finansowanie przedsięwzięcia;

   4) inne źródła, np. przychody w czasie budowy.

   Z poważaniem

   Minister

   Jerzy Widzyk

   Warszawa, dnia 29 września 2000 r.