III kadencja

Odpowiedź ministra środowiska

na interpelację nr 4359

w sprawie odpadów i złomu ze stali nierdzewnej w świetle rozporządzenia ministra środowiska z dnia 14 marca 2000 r.

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma pana marszałka z dnia 17 lipca 2000 r., znak: SPS-0202-4359/00, dotyczącego interpelacji pana posła Andrzeja Kozioła w sprawie odpadów i złomu ze stali nierdzewnej w świetle rozporządzenia ministra środowiska z dnia 14 marca 2000 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia listy odpadów, których przywożenie z zagranicy nie wymaga zezwolenia głównego inspektora ochrony środowiska (DzU nr 20, poz. 251), przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

   Złom wsadowy stali nierdzewnej (w rozumieniu Polskiej Normy PN-85/H-15000) figurował już w rozporządzeniu ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z dnia 6 kwietnia 1998 r. w sprawie określenia listy odpadów, których przywożenie z zagranicy nie wymaga zezwolenia głównego inspektora ochrony środowiska (DzU nr 47, poz. 299) pod pozycją ex 7204 21. W związku z powyższym Główny Inspektorat Ochrony Środowiska nie wydawał decyzji co do importu ww. odpadu.

   Ad. 1. W jakim celu i kto sprowadza złom stali nierdzewnej, skoro jest on dostępny w Polsce?

   Złom stali nierdzewnej jest wykorzystywany w zasadniczej części w stalowniach elektrycznych do produkcji stali stopowych i wysokostopowych łącznie ze stalami nierdzewnymi. Pewną ilość złomu wykorzystują także odlewnie staliwa stopowego. Przerób wstępny złomu w sensie przygotowania go do postaci tzw. złomu wsadowego przebiega tak, jak w przypadku innych rodzajów złomu.

   Złom stali nierdzewnej, podobnie jak wszystkie inne rodzaje złomu, jest podstawowym surowcem w procesie produkcji stali i nie jest w obrocie w szczególny sposób wyodrębniany. Ze względu na wysoką zawartość składników stopowych zastępuje on w procesie wytapiania stali stopowych, w tym także nierdzewnych, w większości importowane żelazostopy. Składniki stopowe pozyskiwane ze złomu (chrom, nikiel) są znacznie tańsze od pozyskiwanych z żelazostopów. Również z punktu widzenia ochrony środowiska stosowanie złomu jest korzystniejsze niż stosowanie żelazostopów.

   Chciałbym jednakże zauważyć, że organy administracji rządowej nie mogą narzucać źródeł dodatków stopowych, jakie poszczególne stalownie wykorzystują, lub narzucać im źródeł zaopatrzenia w złom w ogóle, w tym także stopowy. Nie prowadzą one również ewidencji importerów tego złomu. Wynika to z faktu, że omawiany złom był importowany tak, jak każdy inny rodzaj złomu, na zasadach normalnego obrotu towarowego.

   Po zlikwidowaniu kontyngentów na eksport złomu, także import nie może podlegać ograniczeniu. W gospodarce rynkowej, do której Polska stopniowo się dostosowuje, o źródłach zaopatrzenia, w tym także o potrzebie importu, muszą decydować czynniki rynkowe, tj. wielkość zaopatrzenia, wielkość podaży i poziom cen. Tymi zasadami kierują się też huty wykorzystujące złom ze stali nierdzewnej i importerzy tego ważnego surowca. Sprawa dostępności złomu krajowego według tych kryteriów jest więc zagadnieniem złożonym, którego nie można regulować w drodze administracyjnej.

   Informacje na temat importu i eksportu złomu gromadzi Główny Urząd Statystyczny, jednakże imienne dane o importerach złomu stali nierdzewnej nie są dostępne, gdyż jako dane indywidualne podlegają - stosownie do art. 10 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (DzU nr 88, poz. 439 z późn. zm.) - ochronie tajemnicą statystyczną.

   Ad 2. Czy nie zachodzi obawa, iż pod tym pretekstem istnieje naprawdę proceder ściągania starych urządzeń dla przemysłu spożywczego poza wszelką kontrolą?

   Problem rozstrzygania, czy dany odpad jest złomem stali nierdzewnej, czy urządzeniami dla przemysłu spożywczego, leży w kompetencjach służb granicznych. Z tego też względu poruszony przez pana posła problem został zasygnalizowany Głównemu Urzędowi Ceł. W okresie ostatnich trzech lat, tj. w okresie obowiązywania ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (DzU nr 96, poz. 592, z 1998 r. nr 106, poz. 668 i nr 113, poz. 715, z 1999 r. nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. nr 12, poz. 136 i nr 22, poz. 272) główny inspektor ochrony środowiska nie wydał zezwolenia na przywóz do Polski odpadów w postaci uszkodzonych urządzeń dla przemysłu spożywczego.

   Istnieją jednak pewne przesłanki wskazujące, iż może mieć miejsce koniunkturalny przywóz z zagranicy znacznie tańszych, używanych urządzeń dla przemysłu spożywczego pod pozorem importu złomu zawierającego m.in. stale nierdzewne. Ewentualny import ˝używanych˝ maszyn i urządzeń nie jest jednak możliwy do zwymiarowania, ponieważ brak jest takich pozycji w taryfie celnej (tylko ciągniki rolnicze i samochody wyodrębnione zostały w taryfie pod pozycją ˝używane˝). Niemniej obserwowany jest na rynku znaczny obrót nimi. Chciałbym poinformować pana posła, że Ministerstwo Gospodarki podejmuje wielokierunkowe działania dla rozwiązania problemu importu używanych maszyn i urządzeń w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa ich eksploatacji.

   Ad. 3. Jakie zakłady zajmują się przeróbką złomu ze stali nierdzewnej?

   Do stali nierdzewnych, tj. odpornych na korozję (poza węglowymi z dodatkiem miedzi odpornych na korozję atmosferyczną) zalicza się:

   - stale z dodatkiem chromu w ilości ok. 13-25% (tzn. SONK),

   - stale kwasoodporne (typu 18/8) z zawartością ok. 18% chromu i 8-10% niklu.

   Producentami powyższych gatunków stali i wyrobów z nich są huty: Baildon SA, Batory SA i Stalowa Wola SA. Huty te do procesów produkcji stali wykorzystują złom ze stali nierdzewnych i kwasoodpornych.

   Z poważaniem

   Minister

   Antoni Tokarczuk

   Warszawa, dnia 15 września 2000 r.