III kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra - na ponowną interpelację posłów Kazimierza Poznańskiego i Czesława Ryszki
na interpelację nr 4626
w sprawie niecelowej rekultywacji leśnej na przykładzie Kopalni Piasku ˝Szczakowa˝ SA
Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na ponowną interpelację otrzymaną przy piśmie z dnia 15 stycznia 2001 r., znak: SPS-0202-4626p/01, panów posłów Czesława Ryszki i Kazimierza Poznańskiego w sprawie niecelowej rekultywacji leśnej i ochrony lasów w Bukownie prowadzonej przez Kopalnię Piasku ˝Szczakowa˝ SA, niniejszym uprzejmie wyjaśniam, co następuje:
Kopalnia Piasku ˝Szczakowa˝ SA prowadzi eksploatację na podstawie warunków określonych w koncesji nr 60/93 z dnia 18 marca 1993 r. Przywołana w piśmie panów posłów decyzja ostateczna ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z dnia 13 maja 1996 r., znak: BKk/OZ/839/96, zmieniła koncesję jedynie w zakresie obszaru i terenu górniczego. Nie wprowadziła natomiast do koncesji innych zmian dotyczących jej warunków. W tej sytuacji warunek dotyczący prowadzenia eksploatacji do poziomu grawitacyjnego odwodnienia złoża, przy którym lej depresyjny będzie miał najmniejszy zasięg, został utrzymany i zobowiązuje przedsiębiorcę do jego przestrzegania. Warunek ten wynika z uzgodnienia tej koncesji (przed jej wydaniem) z burmistrzem miasta Bukowno wyrażonego w piśmie z dnia 7 września 1992 r.
Eksploatacja poniżej osiągniętych już poziomów grawitacyjnego odwodnienia złoża stanowiłaby naruszenie warunków koncesji, a pomijając aspekt ekonomiczny, przyczyniłaby się bezpośrednio do zwiększenia zasięgu leja depresji, w wyniku czego zwierciadło wód gruntowych na terenach leśnych będących przedmiotem dyskusji drastycznie obniżyłoby się. Taka sytuacja mogłaby doprowadzić do pogorszenia się stanu istniejących naturalnych obszarów leśnych o dużych walorach przyrodniczych i rekreacyjnych. Byłoby to zatem sprzeczne z zasadami ochrony środowiska.
Ochrona gruntów leśnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych polega na ograniczaniu przeznaczania ich na cele nieleśne, zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodom w drzewostanach i produkcji leśnej powstającym wskutek działalności nieleśnej, przywracaniu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej, oraz poprawianiu ich wartości użytkowej oraz zapobieganiu obniżeniu ich produkcyjności. Grunty leśne przeznaczone pod eksploatację piasku prowadzoną przez Kopalnię Piasku ˝Szczakowa˝ zostały czasowo (nietrwale) wyłączone z produkcji na okres eksploatacji piasku. Przy eksploatacji piasku do poziomu grawitacyjnego odwodnienia praktycznie jedynym możliwym do wykonania rekultywacji jest kierunek leśny, uznany w tym przypadku za celowy ze względów ekologicznych i gospodarczych.
Chciałbym również poinformować, że kwestionowanie w interpelacji prawomocności decyzji kierownika Urzędu Rejonowego w Olkuszu z dnia 24 sierpnia 1988 r. ustalającej leśny kierunek rekultywacji gruntów jest nieuzasadnione. Leśny kierunek wykonania rekultywacji dla powierzchni 522 ha uzyskał pozytywną opinię Zarządu Miasta Bukowna i dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. W odniesieniu do powierzchni 61,8 ha Zarząd Miasta Bukowna wnosił o zawieszenie leśnego kierunku rekultywacji z uwagi na planowane ich przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod budowę zbiornika wodnego. W konsekwencji powyższych uzgodnień kierownik Urzędu Rejonowego w Olkuszu decyzją z dnia 24 sierpnia 1988 r. ustalił dla Kopalni Piasku ˝Szczakowa˝ obowiązek wykonania rekultywacji w kierunku leśnym na gruntach po eksploatacji piasku o łącznej powierzchni 522 ha. W odniesieniu do powierzchni 61,8 ha w związku z planowaną budową zbiornika wodnego zawieszony został leśny kierunek rekultywacji. W wyniku odwołania Stowarzyszenia Obrońców Bukowna od przedmiotowej decyzji wojewoda katowicki utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję kierownika Urzędu Rejonowego w Olkuszu. W tej sytuacji zarzut dotyczący wydania decyzji z naruszeniem prawa i przez osobę nieuprawnioną jest bezpodstawny.
Pragnę ponownie podkreślić, że organem właściwym w sprawach określania kierunków i terminów rekultywacji jest starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej (do 31 grudnia 1998 r. kierownik urzędu rejonowego). A zatem minister środowiska nie może zmieniać decyzji wydanych przez organ właściwy w sprawach rekultywacji.
Chciałbym ponadto zauważyć, iż rekultywację o kierunku leśnym o łącznej powierzchni 213,55 ha, w tym 170 ha na Polu I Szczakowa, uznano decyzją starosty olkuskiego z dnia 19 września 2000 r. nr WG-GN-60180/16/2000 za zakończoną. Przedmiotowa decyzja została pozytywnie zaopiniowana przez dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Tychach, dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach oraz Zarząd Miasta Bukowno.
Jeżeli zaś chodzi o głębokość prowadzenia eksploatacji, chciałbym wyjaśnić, że wynika ona zarówno z określonych warunków w koncesji, jak i warunków geologiczno-górniczych złoża i jakości kopaliny. Ostatnie lata eksploatacji prowadzonej przez Kopalnię Piasku ˝Szczakowa˝ SA na złożu ˝Szczakowa Pole I˝ potwierdziły duże zróżnicowanie litologiczne w obrębie złoża: między warstwami piaszczystymi występują pakiety materiału ilasto-gliniastego o zróżnicowanej miąższości. Warstwy przyspągowe wykazują podwyższoną zawartość frakcji poniżej 0,1 mm lub ponadnormatywnych brył utworów spoistych. Cechy te wpływają na obniżenie parametrów jakościowych kopaliny, co z kolei powoduje wzrost kosztów procesów uzdatniania (uszlachetniania), jakim należałoby poddać kopalinę. Również spąd złoża przebiega na zmiennej głębokości, co jest uwarunkowane na tym obszarze rzeźbą starszego podłoża, a także wpływami podziemnej eksploatacji rud cynku i ołowiu. Ukształtowanie spągu złoża wpływa na miąższość złoża, a tym samym na ilość kopaliny. Te okoliczności musiały być wzięte pod uwagę i w wyniku ponownej analizy materiałów zawartych w dokumentacji geologicznej złoża oraz na podstawie wyników z bieżących badań został sporządzony dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej, uwzględniający zaistniałe zmiany w złożu. Część zasobów geologicznych niespełniająca parametrów geologiczno-górniczych i jakościowych została zakwalifikowana do zasobów pozabilansowych.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że nadzór i kontrolę nad ruchem zakładu górniczego, w tym w zakresie gospodarki złożem kopaliny oraz ochrony środowiska, sprawuje Okręgowy Urząd Górniczy w Tychach. Gdyby doszło do naruszenia przez przedsiębiorcę warunków koncesji, organ nadzoru powiadomiłby mnie niezwłocznie o zaistniałym zdarzeniu.
Przedstawiając powyższe, uprzejmie proszę o przyjęcie wyjaśnień.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Maciej Rudnicki
Warszawa, dnia 8 lutego 2001 r.