III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na zapytanie nr 3540

w sprawie nierealizowania obligacji mieszkaniowych w Wojkowicach

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z zapytaniem zgłoszonym przez panią poseł Barbarę Imiołczyk w sprawie nierealizowania obligacji mieszkaniowych w Wojkowicach (pismo z dnia 9.04.2001 r.) uprzejmie wyjaśniam, że zagadnienie to konsultowane było z ministrem skarbu państwa, ministrem sprawiedliwości oraz Urzędem Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

   Sprawy dotyczące stanu zaawansowania tego procesu znane są pani poseł z wcześniejszej korespondencji nie tylko z Ministerstwem Gospodarki, ale również z Bytomską Spółką Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o., Ministerstwem Sprawiedliwości oraz Urzędem Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

   Przede wszystkim chciałbym przedstawić przyczyny opóźniające sprzedaż mieszkań zakładowych byłej KWK ˝Jowisz˝ objętych uwłaszczeniowymi obligacjami mieszkaniowymi oraz poinformować o działaniach podjętych w celu rozwiązania tego problemu.

   Przeszkody, jakie pojawiły się w szybkim wykonaniu przez Bytomską Spółkę Węglową SA świadczeń wynikających z wyemitowanych w 1996 r. imiennych uwłaszczeniowych obligacji mieszkaniowych, polegających na przeniesieniu własności lokalu mieszkalnego, określonego w rewersie obligacji przez emitenta, na nabywcę w terminie ich wykupu, są, ogólnie biorąc, spowodowane trudną sytuacją finansową podmiotów gospodarczych sektora górnictwa węgla kamiennego, a w szczególności brakiem płynności finansowej spółek węglowych. W tej sytuacji ich wierzyciele w celu zabezpieczenia swoich należności zwracają się np. o ustanowienie hipotek przymusowych na księgach wieczystych działek gruntu wraz z posadowionymi na nich budynkami mieszkalnymi albo dokonują zajęć udziałów w spółkach prawa handlowego utworzonych przez te podmioty. W pierwszej kolejności dotyczy to Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz urzędów skarbowych.

   W konkretnym przypadku byłej KWK ˝Jowisz˝ starania o zwolnienie od zajęcia i wydzielenie bez ciężarów i ograniczeń działek gruntu wraz z budynkami mieszkalnymi nie doprowadziły do wykreślenia ustanowionych w księgach wieczystych hipotek, co uniemożliwia dysponowanie tymi nieruchomościami, a w rezultacie zawieranie stosownych umów notarialnych przenoszących prawo własności do lokalu na właściciela obligacji.

   Przyczyny trudnej sytuacji finansowej spółek węglowych (niezawinionej przez te podmioty) są znane. Próbą zreformowania polskiego górnictwa węgla kamiennego i zapewnienia mu trwałej rentowności gospodarowania jest realizowana obecnie wielopłaszczyznowa reforma tego sektora, która na półmetku jej realizacji przynosi już widoczne pozytywne rezultaty. Świadczy o tym np. uzyskanie przez górnictwo węgla kamiennego już w 2000 r. dodatniego wyniku ze sprzedaży węgla, a więc rok wcześniej od założonego w korekcie programu reformy.

   W okresie ważności ww. obligacji mieszkaniowych nastąpiła zasadnicza zmiana stanu prawnego w zakresie sprzedaży lokali zakładowych osobom uprawnionym spowodowana wejściem w życie z dniem 7 lutego 2001 r. ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem skarbu państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością skarbu państwa (DzU z 2001 r. nr 4, poz. 24). Zgodnie z art. 3 cytowanej ustawy mieszkania te mogą być od dnia wejścia jej w życie zbywane wyłącznie, pod rygorem nieważności, na zasadach określonych tą ustawą. Do czasu wyjaśnienia zatem wzajemnych relacji pomiędzy przepisami ww. ustawy a treścią zobowiązań podjętych w wyniku emisji uwłaszczeniowych obligacji mieszkaniowych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (DzU nr 83, poz. 420, z późn. zm.) nie można było kontynuować sprzedaży mieszkań na rzecz obligatariuszy (był to trudny do rozwiązania problem prawny, o czym świadczy bogata korespondencja zainteresowanych tą sprawą instytucji szczebla centralnego - znana pani poseł). Nie można zatem w tym fakcie doszukiwać się złej woli czy lekceważenia słusznych interesów posiadaczy obligacji mieszkaniowych przez Bytomską Spółkę Węglową SA, która w dniu 21 października 1996 r. je wyemitowała, czy Bytomską Spółkę Restrukturyzacji Kopalń Spółka z o.o., która przejęła zobowiązania w tym zakresie.

   Należy dodać, że aktualnie zostanie wznowiona sprzedaż lokali mieszkalnych właścicielom uwłaszczeniowych obligacji mieszkaniowych. Bytomska Spółka Węglowa SA oraz Bytomska Spółka Restrukturyzacji Kopalń Spółka z o.o. opracowały regulaminy sprzedaży zakładowych lokali mieszkalnych, które w dostosowaniu do nowych rozwiązań wprowadzonych ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach... określają również reguły zbywania lokali mieszkalnych na rzecz obligatariuszy. Przyjęto, że zostanie do nich skierowana indywidualna oferta zakupu lokalu mieszkalnego na warunkach podanych w przedmiotowych regulaminach. W szczególności z właścicielami obligacji mieszkaniowych uprawnionymi do nabycia mieszkania w trybie cytowanej ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. zawierana będzie ˝Umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu, ugody i sprzedaży˝, na mocy której - na podstawie żądania upoważnionego - nastąpi przekształcenie świadczenia niepieniężnego polegającego na przeniesieniu własności lokalu mieszkalnego z ułamkową częścią prawa użytkowania wieczystego na posiadacza obligacji w świadczenie pieniężne, które może być skompensowane z wartością mieszkania nabywanego w trybie wspomnianej ustawy. Rozwiązanie to pozwoli na pełną realizację postanowień omawianej ustawy przy równoczesnym rozwiązaniu tą drogą problemu uwłaszczeniowych obligacji mieszkaniowych.

   Muszę jednak podkreślić, że Ministerstwo Gospodarki nie jest stroną w tym sporze, ani też do jego kompetencji nie należy rozstrzyganie kwestii spornych pomiędzy uczestnikami cywilnego stosunku prawnego, tj. posiadaczami uwłaszczeniowych obligacji mieszkaniowych a ich emitentem, czyli Bytomską Spółką Węglową SA, a w przypadku przedmiotowych zasobów mieszkaniowych byłej KWK ˝Jowisz˝ - Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Spółka z o.o. Kwestie sporne powstałe na tle niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązań umownych mogą być rozstrzygane wyłącznie przez sądy powszechne.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Andrzej Karbownik

   Warszawa, dnia 24 kwietnia 2001 r.