III kadencja

Zapytanie nr 1999

do ministra transportu i gospodarki morskiej oraz ministra środowiska

w sprawie planowanej budowy autostradowego obejścia miasta Krakowa

   W dniu 27 kwietnia 2000 r. zgłosili się do mojego biura poselskiego w Krakowie mieszkańcy miasta Krakowa w sprawie planowanej budowy obejścia autostradowego miasta Krakowa, informując mnie, iż realizacja prac projektowych, uzgodnień, wydawania decyzji przy realizacji inwestycji pn. ˝Autostrada A-4 - południowe obejście miasta Krakowa na odcinku I.1.2.; ul. Kąpielowa - Droga do Luboni, km 418 + 130 - 422 + 088 m˝, ich zdaniem od samego początku stanowi zaprzeczenie realizacji autostrady jako działania zgodnego z prawem.

   Od ponad dwóch lat trwa spór pomiędzy lokalną społecznością osiedli Swoszowice, Kurdwanów a zmieniającymi się instytucjami, które reprezentują inwestora tego odcinka autostrady. Do dnia dzisiejszego nie rozpatrzona jest przez Ministerstwo Środowiska decyzja wojewody małopolskiego z dnia 8 października 1999 r., sygn. akt OS.II.7681/52/99, w sprawie uzgodnienia w zakresie ochrony środowiska projektu budowlanego inwestycji. Od ww. decyzji odwołało się wiele osób, ponieważ realizacja autostrady w obecnej formie narusza interesy osób trzecich. Urząd wojewody małopolskiego przez kilka miesięcy nie przesłał naszych odwołań do drugiej instancji, pomimo ustawowego siedmiodniowego terminu. Dodatkowo nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. To działanie uniemożliwiło zainteresowanym stronom podjęcie skutecznej obrony swoich interesów na drodze administracyjnej.

   Ten sam organ, czyli wojewoda małopolski, na podstawie ww. decyzji wydał decyzję o zatwierdzeniu projektu autostrady i pozwoleniu na budowę (sygn. akt 2/200 z dnia 10 lutego 2000 r.), co spowodowało odwołanie się mieszkańców do głównego inspektora nadzoru budowlanego. Decyzji o pozwoleniu na budowę postawili szereg prawnych i merytorycznych zarzutów. Obecnie zainteresowani przeżywają negatywne skutki realizacji tej inwestycji, które ich zdaniem są przejawem politycznego i biurokratycznego sposobu załatwiania sprawy, przy jednoczesnym zatajeniu faktów przez Agencję Budowy i Eksploatacji Autostrad.

   Przedstawiany w pismach osób odwołujących się stan faktyczny powoduje, że budowa tego odcinka autostrady stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz grozi zniszczeniem lub poważnym uszkodzeniem budynków wchodzących w skład nieruchomości stanowiących ich własność. Naraża to mieszkańców na życie w ciągłym zagrożeniu i poważne straty materialne. Domy wybudowano znacznie wcześniej niż zaplanowana budowa autostrady. Szkody więc, które zostaną w tych domach wyrządzone w wyniku realizacji i eksploatacji autostrady, obciążać będą Agencję Budowy i Eksploatacji Autostrad, czyli w konsekwencji skarb państwa.

   W zaistniałej sytuacji zasadne jest nabycie przez agencję spornych nieruchomości, gdyż usunie to zagrożenie, jakie stwarza dla mieszkańców tych osiedli budowa tego odcinka autostrady, a także pozwoli na uniknięcie długotrwałych procesów odszkodowawczych zmierzających do naprawienia szkód, jakie wyrządzi im budowany odcinek autostrady. Fakty te potwierdzają opinie projektanta i organy administracji wydające decyzje zatwierdzające poszczególne etapy inwestycji, natomiast nie znajdują one uznania i zrozumienia w Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad.

   Większość zarzutów, które stanowiły uzasadnienie skargi skierowanej do NSA w przedmiocie ustalenia lokalizacji autostrady, została potwierdzona w projekcie i ocenie oddziaływania realizacji autostrady na środowisko. Podstawowe fakty, takie jak realizacja tego odcinka autostrad w terenie zalewowym, złe ustalenie zasięgu szkodliwego oddziaływania na środowisko, wzrost zagrożenia powodziowego, realizacja węzła autostradowego w ciągu ul. Myślenickiej, realizacja wiaduktu WD-17 w strefie A ścisłej ochrony środowiska Swoszowice, położenie nieruchomości w pasie drogowym autostrady (bez ich rzeczywistego wykupu), pozbawienie możliwości korzystania ze zbiorników nieczystości (na terenie, gdzie istnieje kanalizacja), pozbawienie dojazdu do działek i do domów, są potwierdzone dokumentami. Do wielu z nich przyznano się zarówno w projekcie, jak i w przepracowanej ocenie oddziaływania realizacji autostrady na środowisku, które to dokumenty przedstawiono do uzyskania pozwolenia na budowę.

   Organem właściwym do załatwiania tych spraw, zgodnie z ustawą o autostradach płatnych, orzeczeniem NSA oraz decyzjami urzędów administracji, jest Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad.

   Z przeprowadzonej z agencją korespondencji wynika jednoznacznie, iż ta agencja rządowa w sposób biurokratyczny i z naruszeniem prawa nie chce rozwiązać problemów związanych z wykupem nieruchomości i załatwieniem spornych spraw wynikłych z realizacji tego odcinka autostrady. Dodatkowo, co jest szczególnie naganne, przedstawiciele agencji na piśmie potwierdzają nieprawdę, a organ nadzorczy (ministerstwo transportu) stwierdza, iż nie znalazł zaniedbań merytorycznych w rozpatrywaniu i załatwianiu sprawy przez agencję.

   Powyższe fakty skłaniają interweniujących do domniemania, iż realizacja tego odcinka autostrady jest działaniem politycznym, a przepisy prawa i sytuacja obywateli są w tej sprawie nieistotne. W związku z powyższym proszę o udzielenie wiążącej odpowiedzi na następujące pytania:

   1. Dlaczego przez ponad rok nie został zakończony wykup nieruchomości przeznaczonych do likwidacji, które leżą w 50-metrowej strefie zagrożenia, położonych przy ul. Soboniowickiej w Krakowie, pomimo iż Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad zaakceptowała ich wykup, a część domów pozbawiono możliwości korzystania z części swojej infrastruktury lub będzie zagrożona po wybudowaniu autostrady zalewaniem ze względu na położenie w terenie zalewowym?

   2. Czy fakt niezawarcia umowy cywilnoprawnej kupna-sprzedaży, o której mowa w art. 29 ustawy o autostradach płatnych, wynikający z braku podziału nieruchomości, czyli z przyczyn niezależnych od właściciela lub użytkownika nieruchomości, skutkuje zastosowaniem ww. artykułu do wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego?

   3. Czy art. 156 K.p.a. ma zastosowanie w sytuacji, kiedy dochodzi do odcięcia budynku od zaopatrzenia wodnego, w oparciu o art. 29 ustawy o autostradach płatnych?

   4. Czy ma zastosowanie art. 113 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (DzU nr 115, poz. 741 z 21 sierpnia 1997 r.), kiedy inwestor budowy autostrady odcina budynek od zasilania wodnego poprzez wywłaszczenie części nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele?

   5. Czy południowe autostradowe obejście miasta Krakowa, realizowane jako bezpłatna obwodnica, podlega ustawie o autostradach płatnych, jeżeli tak, to na podstawie jakiego konkretnego przepisu prawa?

   6. Czy ustawa o autostradach płatnych pozwala organom rządowym i samorządowym na niestosowanie przepisów K.p.a., Prawa budowlanego, ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, Prawa wodnego oraz uchwał Rady Miasta Krakowa?

   7. Czy fakt realizacji pasa drogowego autostrady w strefie A ochrony środowiska Swoszowice upoważnia inwestora do naruszania art. 73.1 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (DzU nr 49, poz. 196) w związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1996 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (DzU nr 23, poz. 150) oraz statutu uzdrowiska Swoszowice przyjętego uchwałą nr 15/74 Rady Narodowej Miasta Krakowa z dnia 25 kwietnia 1974 r.?

   8. Czy można wydać decyzję zatwierdzającą projekt budowlany autostrady i decyzję o pozwoleniu na budowę, kiedy nie umieszcza się w projekcie drogi dojazdowej do istniejącej nieruchomości, zaś były dojazd do istniejącej nieruchomości włącza się w pas drogowy autostrady?

   9. Dlaczego straty mieszkańców z tytułu utraty wartości nieruchomości, które bezpośrednio wynikają z realizacji autostrady oraz decyzji administracyjnych, mogą być dochodzone według Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad tylko na drodze kosztownego i długotrwałego postępowania cywilnego, podczas gdy NSA jasno określa w swoim postanowieniu z dnia 8 czerwca 1999 r. (sygn. akt S.A.2076/98), że kwestia wykupu części nieruchomości nawet tych leżących poza strefą ˝oddziaływań maksymalnych˝ może być przedmiotem pertraktacji przedumownych w ramach dyspozycji art. 26 ustawy o autostradach płatnych bądź decyzji wywłaszczeniowych w oparciu o art. 29 ustawy o autostradach płatnych w związku z art. 113 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (DzU z 1997 r. nr 115, poz. 741)?

   10. Dlaczego inwestor, projektant, organy administracji rządowej i samorządowej nie zorganizowali spotkań z mieszkańcami terenów, gdzie przebiegać ma realizacja obwodnicy miasta Krakowa, a postulat ten był warunkiem pozytywnej opinii wydanej do lokalizacji autostrady przez Radę Miasta Krakowa. Nasuwa się pytanie, czy porozumienie i wyjaśnienie spornych spraw musi odbywać się tylko przed organami NSA i sądów cywilnych, komu i dlaczego zależy na przedłużaniu procesu realizacji autostrad?

   Nasuwa się uzasadnione pytanie, czy te fakty nie potwierdzają ogólnie panującej wśród mieszkańców opinii, iż proces ten stanowi przykład braku profesjonalizmu przy realizacji zadań związanych z budową autostrady, biurokratycznego załatwiania prostych konfliktów, a może tylko sztucznie nie rozwiązywane problemy mają usprawiedliwić opieszałość prac przy realizacji autostrady.

   Przedstawiane fakty stanowią tylko fragment problemów, z jakimi pozostawieni samym sobie borykają się mieszkańcy Krakowa, których interes naruszyła realizacja autostrady A-4 na przedmiotowym odcinku. Strata czasu na dochodzenie swoich słusznych praw i roszczeń, nerwy, straty moralne oraz przedstawianie interweniujących jako przeszkód w realizacji autostrady są niewspółmierne.

   Z wyrazami szacunku

   Poseł Bogdan Pęk

   Kraków, dnia 5 maja 2000 r.