III kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5253

w sprawie obliczania kosztów utrzymania rodzin emerytów i rencistów dla celów waloryzacji świadczeń

   W odpowiedzi na interpelację poselską poseł Anny Filek w sprawie obliczania kosztów utrzymania rodzin emerytów i rencistów dla celów waloryzacji świadczeń (znak: SPS-0202-5253) uprzejmie informuję, że ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 162, poz. 1118, ze zm.) zobowiązała Główny Urząd Statystyczny do opracowania prognozy średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Zgodnie z przepisami ww. ustawy emerytury i renty podlegają corocznej waloryzacji w celu zachowania ich realnej wartości co najmniej w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Podstawę do ustalenia zwaloryzowanych emerytur i rent stanowi prognozowany na rok następny średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów lub prognozowany wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeśli jest wyższy. Główny Urząd Statystyczny nie oblicza wzrostu kosztów utrzymania rodzin emerytów i rencistów, chociaż wskaźnik cen towarów i usług dla tej grupy społeczno-ekonomicznej jest często powszechnie utożsamiany ze wskaźnikiem kosztów utrzymania. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla emerytów i rencistów może być jedynie pomocny do oceny wpływu zmian cen na sytuację rodzin emerytów i rencistów.

   Prognozę średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów opracowuje się corocznie zgodnie z ww. ustawą w oparciu o przyjęte do projektu ustawy budżetowej na rok przyszły założenia dotyczące wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Ponadto wykorzystuje się publikowane przez GUS wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów za poszczególne miesiące danego roku dostępne w trakcie opracowania prognozy. Bazą do opracowania tych wskaźników cen w zakresie poszczególnych grup towarów i usług są notowania cen dokonywane przez ankieterów w wybranych punktach sprzedaży detalicznej oraz ceny jednolite w skali kraju (na podstawie cenników). Na tym etapie szczegółowe wskaźniki cen są identyczne dla wszystkich grup społeczno-ekonomicznych.

   Zróżnicowanie następuje na wyższych szczeblach agregacji po zastosowaniu systemu wag, który stanowią przeciętne roczne wydatki konsumpcyjne na jedną osobę w rodzinie w roku poprzedzającym rok badany, tzw. koszyk wydatków. ˝Koszyk˝ gospodarstw domowych emerytów i rencistów różni się w znaczący sposób w niektórych grupach wydatków od ich struktury dla innych grup społeczno-ekonomicznych. W związku z tym przy opracowaniu prognozy analizowane są również wyniki badania budżetów gospodarstw domowych za I półrocze danego roku. Szczególną strukturę ˝koszyka˝ (systemu wag) gospodarstw domowych emerytów i rencistów za 1999 r. stosowaną w obliczeniach w 2000 r. zawiera załącznik do niniejszego pisma.*)

   Prognoza wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów dokonywana jest ściśle według zapisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w oparciu o statystyczne metody szacunku według następujących etapów:

   1. Prace wykonywane są corocznie w okresie sierpień-październik. W związku z tym na podstawie założeń do ustawy budżetowej dokonuje się szacunku wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem dla poszczególnych miesięcy do końca danego roku oraz na rok następny.

   2. Oszacowanie średniorocznych wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych za dany rok w stosunku do roku poprzedniego, przy wykorzystaniu jednopodstawowych miesięcznych wskaźników cen otrzymanych w wyniku pierwszego etapu obliczeń.

   3. Opracowanie prognozy średniorocznego wskaź-nika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw emerytów i rencistów na podstawie dokonanej w drugim etapie estymacji skali skutków zmian cen w danym roku przechodzących na kolejny rok oraz przy wykorzystaniu przejętych w ustawie budżetowej wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych prognozowanych na rok następny, a także najbardziej aktualnej struktury wydatków tej grupy społeczno-ekonomicznej.

   Przedstawiając powyższą procedurę estymacji wskaźników cen, pragnę podkreślić, że w istocie wykonywanie ich projekcji polega na wykorzystaniu założeń do ustawy budżetowej oraz struktury wydatków gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Szczegółowe materiały pozwalające sprawdzić prawidłowość prognozy znajdują się w Departamencie Cen Głównego Urzędu Statystycznego.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Irena Boruta

   Warszawa, dnia 27 grudnia 2000 r.