III kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - na ponowną interpelację posła Romualda Ajchlera

na interpelację nr 5349

w sprawie certyfikatu rezydencji przy poborze podatku dochodowego od nierezydentów

   Szanowny Panie Marszałku! Ze zdziwieniem zapoznałem się z kolejną interpelacją w tej sprawie pana posła Romualda Ajchlera (znak SPS-0202-5349/00), w której z taką łatwością zarzuca ministrowi finansów, iż poprzednia odpowiedź była lekceważąca, a wręcz obraźliwa. Dowodem na to, zdaniem pana posła Ajchlera jest fakt, że minister uznał wyłączenie z opodatkowania w umowie międzynarodowej jako tożsame z zerową stawką podatku dochodowego, co zdaniem pana posła jest nadawaniem ˝przez ministra finansów znaczenia pewnych pojęć w całkowitym oderwaniu i wbrew teorii podatku˝.

   Pragnę więc wyjaśnić, że użycie w ostatnim zdaniu w pkt 1 odpowiedzi z dnia 11 stycznia na interpelację pana posła Ajchlera z dnia 19 grudnia ub.r., znak j.w., wyrazów ˝stawki zerowej˝ zamiast wyrazu ˝zwolnienia˝ było jedynie określeniem skrótowym. Nie może to być jednak w żadnym stopniu powodem inkryminowania postawy ˝lekceważącej˝, ˝obraźliwej˝ czy wręcz aroganckiej. Niezrozumiały pozostaje w tym wypadku zarzut, że postawienie znaku równości między stawką zerową a zwolnieniem z podatku w przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania stoi w sprzeczności z teorią podatku. Pragnę bowiem zauważyć, że w przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania są to pojęcia stosowane zamiennie, gdyż zawsze prowadzą do tych samych ustaleń. Również w międzynarodowych wykazach o stawkach opodatkowania przewidzianych w umowach podatkowych w przypadku zwolnienia dochodu u źródła podaje się właśnie skrótowo stawkę ˝0˝, a nie ˝zwolnienie˝ (ang. exemption, skrót - exempt.).

   Wracając jednak do postawionych pytań, odpowiadam według ich kolejności:

   - Wymóg posiadania certyfikatu miejsca zamieszkania lub siedziby dotyczy również przypadków wyłączenia z opodatkowania u źródła dochodów określonych w art. 21 i 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Oczywiste bowiem jest, że skoro ustawodawca przewidział wymóg posiadania certyfikatu miejsca zamieszkania lub siedziby dla przypadków, w których stawka podatku u źródła, od dochodów określonych w art. 21 i 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, uzyskanych w Polsce przez osoby niemające w Polsce miejsca zamieszkania lub siedziby, jest ograniczana do poziomu przewidzianego w danej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej przez Polskę, to wymóg ten dotyczy również przypadków całkowitego zwolnienia z opodatkowania u źródła. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia również przywoływana przez pana posła teoria prawa, która nakazuje stosowanie w takim przypadku jednego z wypracowanych i utrwalonych przez praktykę prawniczą i dogmatykę sposobów rozumowań, określanego jako wnioskowanie a fortiori, w szczególności wnioskowanie a minori ad maius (z mniejszego na większe).

   Takie uregulowanie zgodne jest zresztą z logiką prawniczą w zakresie wnioskowania w odniesieniu do woli prawodawcy. Wolą prawodawcy, wyrażoną w art. 26 ust. 1 ustawy jest, aby z przywilejów płynących z danej umowy mógł skorzystać jedynie podatnik, który przedłoży organowi płatnikowi certyfikat miejsca zamieszkania lub siedziby. Natomiast przywilej płynący z danej umowy podstawowej polega zarówno na obniżonej stawce podatku od danego dochodu, jak i na zwolnieniu danego dochodu od podatku.

   Wynika to również z treści wszystkich odnośnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których określony dochód jest zwolniony od opodatkowania u źródła. Np. art. 11 ust. 1 polsko-francuskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania brzmi, jak następuje: ˝Odsetki, które pochodzą z jednego umawiającego się państwa i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim państwie˝.

   Odsetki mogą być więc zwolnione od opodatkowania u źródła, jeżeli ich beneficjent ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie, a fakt miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie jest poświadczony certyfikatem rezydencji.

   W przypadku braku certyfikatu należność z tytułu np. dywidendy, odsetek lub należności licencyjnych, wypłacanych z Polski, która zgodnie z umową podatkową powinna być wyłączona w Polsce z opodatkowania, będzie opodatkowana według powszechnie obowiązującej stawki przewidzianej w ww. artykułach ustawy.

   - Na drugie pytanie mogę jedynie powtórzyć informację zawartą w pkt 2 odpowiedzi z dnia 11 stycznia ub.r. na interpelację z dnia 19 grudnia 2000 r., dodając dla większej jasności, że należność może być przekazana według stawki obniżonej lub bez opodatkowania zgodnie z daną umową podatkową tylko do państwa, które wystawiło certyfikat rezydencji dla danego beneficjenta w rozumieniu danej umowy podatkowej. Nie można sobie wyobrazić sytuacji, aby ten sam beneficjent uzyskał certyfikat rezydencji w dwóch państwach, w rozumieniu umów podatkowych.

   - Aktualizacja certyfikatu rezydencji nie jest prawnie uregulowana i dotyczy to bardzo wielu państw. Świadczą o tym prace jednej z grup roboczych Komitetu Podatkowego OECD. Należy więc kierować się pragmatyką, biorąc pod uwagę m.in. bieżące kontakty między polskim płatnikiem należności a jego kontrahentem zagranicznym. Takie podejście stosują inne państwa członkowskie OECD.

   - Nie ma żadnej podstawy do odpowiedzialności majątkowej i karnej skarbowej płatnika w opisanej sytuacji. Z natury rzeczy certyfikat zawsze będzie nosił datę wcześniejszą niż data dokonanej płatności. Trzeba brać pod uwagę także to, iż na podstawie jednego i tego samego certyfikatu wystawionego w danym roku podatkowym mogą być dokonywane liczne płatności w danym roku na rzecz tego samego beneficjenta. Należy jednak zauważyć, że jeżeli organ podatkowy udowodni, że między datą wystawienia certyfikatu a datą dokonania płatności doszło do zmiany rezydencji i zastosowanie postanowień umowy nie powinno mieć miejsca, to płatnik odpowiada za nieprawidłowo potrącony podatek. Certyfikat rezydencji ma więc służyć przede wszystkim płatnikowi w ustaleniu, czy ma zastosować stawkę ustaloną w umowie, czy też ze względu na istniejące wątpliwości potrącić podatek w wysokości określonej w ustawie, aby nie odpowiadać za nieprawidłowe potrącenie podatku od dochodu osiągniętego przez nierezydenta.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Jan Rudowski

   Warszawa, dnia 2 marca 2001 r.