III kadencja
Interpelacja nr 6599
do ministra spraw wewnętrznych i administracji
w sprawie Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA
W związku z licznymi artykułami prasowymi w roku ubiegłym oraz bieżącym, wypowiedziami członków kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz sygnałami od obywateli otrzymywanymi w trakcie dyżurów poselskich pełnionych przez parlamentarzystów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a dotyczącymi wprowadzanych przez ministerstwo dowodów osobistych nowego wzoru oraz książeczek paszportowych w nowej technologii, zwracam się do pana ministra z interpelacją poselską w przedmiotowej sprawie
Wprowadzenie dowodów osobistych nowego wzoru oraz książeczek paszportowych w części organizacyjno-funkcjonalnej zostało, zgodnie z informacjami podawanymi przez przedstawicieli ministerstwa, powierzone Centrum Personalizacji Dokumentów - wydzielonej komórce organizacyjnej ministerstwa. Proszę zatem o udzielenie informacji dotyczących funkcjonowania tego centrum, a w szczególności:
1) podstaw prawnych powołania centrum;
2) zakresu działań (regulaminu wewnętrznego);
3) struktury organizacyjnej (etatu);
4) obsady osobowej wg stanu na dzień 1 kwietnia 2001 r.;
5) danych dotyczących kierownictwa centrum, w tym posiadanego wykształcenia, stażu pracy oraz uprzedniego miejsca zatrudnienia;
6) środków budżetowych wydatkowanych w latach 2000-2001 na przygotowanie infrastruktury technicznej pomieszczeń w obiektach ministerstwa w Warszawie przy ul. Pawińskiego na potrzeby centrum;
7) środków budżetowych przeznaczonych na działanie centrum w roku 2001 w rozbiciu na środki osobowe, wydatki bieżące rzeczowe oraz wydatki majątkowe;
8) środków budżetowych planowanych na pokrycie kosztów działalności centrum w roku 2002.
Będę również zobowiązany za przedstawienie kosztów jednostkowych ponoszonych przez ministerstwo na personalizację dowodów osobistych oraz książeczek paszportowych w wyniku powierzenia realizacji tego zadania centrum wraz z opisem sposobu ich wyliczenia.
Ponadto mam nadzieję, że nie sprawię panu ministrowi kłopotu, prosząc o nadesłanie kopii stosownych dokumentów związanych z punktami 1-4. Liczę również, iż pan minister zgodzi się z moją opinią, że koszty realizacji całego przedsięwzięcia personalizacji dowodów osobistych nowego wzoru oraz książeczek paszportowych są co najmniej sumą kosztów ponoszonych na rzecz wykonawcy podpisanej przez ministerstwo umowy, wydatków opisanych powyżej w punktach 6-7 oraz wydatków planowanych na realizację tego zadania w kolejnych latach, poczynając od roku 2002. Pragnę również zapytać, jaką część globalnej wartości podpisanego kontraktu (ok. 1,1 mld zł) obejmą koszty personalizacji dokumentów w centrum oraz koszty transmisji danych z urzędów gminnych (łączność radiowa, poczta) i urzędów wojewódzkich (PESEL-NET).
W styczniu ubiegłego roku decyzją pana ministra została powołana Komisja do spraw wprowadzenia systemów wydawania dowodu osobistego i paszportu nowych wzorów. Przewodniczącym komisji został podsekretarz stanu w MSWiA pan Kazimierz Ferenc a członkami komisji byli dyrektorzy departamentów i biur ministerstwa. Jednym z zadań komisji było zapewnienie warunków realizacji wprowadzenia systemu wydawania dowodu osobistego i paszportu nowych wzorów, a w tym przedstawienie do zatwierdzenia panu ministrowi projektu organizacyjnego systemu wydawania dowodu osobistego i paszportu nowych wzorów oraz koncepcji sposobu i źródeł finansowania wydatków. Z uwagi na charakter realizowanego zadania, jego podstawowe znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa publicznego państwa oraz konieczność wydatkowania znaczących kwot z budżetu państwa w latach ubiegłym, bieżącym i następnych mam nadzieję, że czynności te zostały dopełnione i będę miał możliwość zapoznania się z kopiami tych dokumentów zatwierdzonych przez pana ministra.
Kwartał, który minął od dnia wejścia w życie przepisów prawa stanowiących o wprowadzeniu dowodów osobistych nowego wzoru, jak i 9-miesięczny okres od dnia podpisania przez ministerstwo umowy na produkcję dowodów osobistych oraz książeczek paszportowych w nowej technologii pozwalają, jak sądzę, na dokonanie przez ministerstwo pierwszej szczegółowej oceny realizowanego przedsięwzięcia.
Sygnały, które docierają z wydziałów obywatelskich urzędów wojewódzkich, jak i od pojedynczych obywateli odnoszące się do jakości oferowanego rozwiązania, opóźnień we wdrożeniu systemu w urzędach gminnych, błędów w oprogramowaniu systemu oraz istotnego przekraczania terminów wydawania nowych dowodów osobistych zmuszają mnie do zweryfikowania posiadanych informacji dotyczących przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz zapisów i sposobu wykonania umowy podpisanej przez ministerstwo. Proszę zatem o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Według informacji uzyskanych od przedstawicieli ministerstwa stroną umowy jest konsorcjum firm Multipolaris (Węgry) oraz Drukarnia Skarbowa (Polska) - czy konsorcjum to było zaproszone przez ministerstwo do prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na zasadach szczególnych w trybie przetargu dwustopniowego w myśl stosownych przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996 r. w sprawie określenia szczególnych zasad udzielania zamówień publicznych ze względu na ochronę bezpieczeństwa narodowego, ochronę tajemnicy państwowej, stan klęski żywiołowej lub inny ważny interes państwa?
Proszę o przesłanie listy firm ubiegających się o powyższe zamówienie publiczne, które to odebrały wstępną specyfikację istotnych warunków zamówienia.
2. Jakie podmioty prawne oprócz konsorcjum realizują ten kontrakt i czy nastąpiła oraz jaka zmiana w tej liście od dnia zawarcia kontraktu?
3. Czy ministerstwo przejęło prawa do własności technologii, licencji oraz know-how produkcji i personalizacji dowodów osobistych i książeczek paszportowych, kiedy to nastąpiło i na podstawie jakich czynności oraz dokumentów prawnych?
4. Ile wniosków dotyczących wydania dowodów osobistych nowego wzoru wpłynęło do ministerstwa od obywateli do dnia 31 marca 2001 r. i ile dowodów osobistych wyprodukowano, poprawnie spersonalizowano oraz wydano obywatelom do tego terminu?
5. Jaką kwotę ministerstwo zapłaciło konsorcjum do dnia 31 marca 2001 r. w związku z wykonaniem przedmiotu zawartej umowy i tytułem realizacji jakich zadań częściowych?
6. Czy umowa zawiera precyzyjne zapisy dotyczące terminów realizacji poszczególnych jej elementów/etapów?
Proszę o podanie podstawowych zadań i terminów ich realizacji - przykładowo wdrożenia systemu we wszystkich urzędach gminnych, instalacji i uruchomienia specjalistycznego sprzętu w Centrum Personalizacji Dokumentów, przeszkolenia użytkowników systemu w urzędach gminnych itp.
7. Czy ministerstwo zawarło w zapisach umowy postanowienia stanowiące o karach za nieterminowe bądź też niewłaściwe wykonywanie przedmiotu umowy przez konsorcjum, jak i o sposobach ich egzekwowania?
Proszę o przedstawienie opisu przyjętego sposobu naliczania i egzekwowania kar umownych.
8. Czy konsorcjum wykonało do dnia 31 marca 2001 r. w sposób należyty i terminowy te elementy przedmiotu podpisanej umowy, do których realizacji było zobowiązane w określonych terminach, poczynając od dnia jej zawarcia - przykładowo dokonało wdrożenia systemu we wszystkich urzędach gminnych, zainstalowało i uruchomiło specjalistyczny sprzęt w Centrum Personalizacji Dokumentów, przeszkoliło użytkowników systemu zarówno w urzędach gminnych, jak i w centrum itp.?
Jeżeli nie, to czy zostały naliczone kary umowne i w jakich wysokościach oraz czy uzyskane środki finansowe zostały odprowadzone na dochody budżetu państwa?
9. Czy ceny jednostkowe dostarczanych przez konsorcjum niespersonalizowanych dowodów osobistych nowego wzoru oraz książeczek paszportowych są stałe i niezmienne przez cały okres trwania kontraktu, czego wymagały od oferentów systemu zapisy specyfikacji istotnych warunków zamówienia?
10. Czy papier do książeczek paszportowych oraz poliwęglan do dowodów osobistych były, są lub będą produkowane poza granicami Polski?
11. Czy zdjęcia w dowodach osobistych oraz książeczkach paszportowych będą czarno-białe, co jest wynikiem technologii zaakceptowanej przez ministerstwo?
12. Czy w umowie zawarto szczegółowe i precyzyjne zapisy dotyczące poziomów i sposobów zabezpieczenia dowodów osobistych oraz książeczek paszportowych?
13. Czy proponowane przez konsorcjum poziomy i sposoby zabezpieczenia dowodów osobistych oraz książeczek paszportowych zostały pozytywnie zaopiniowane przez kompetentne jednostki organizacyjne Urzędu Ochrony Państwa, Policji i Straży Granicznej?
Proszę o podanie sygnatur i dat pism zawierających te opinie.
14. Czy komisja powołana decyzją pana ministra została zapoznana w trakcie swoich prac z opiniami Urzędu Ochrony Państwa, Policji i Straży Granicznej, a w szczególności z opinią o merytorycznej zasadności przyjęcia nowej, tzw. węgierskiej, technologii produkcji i personalizacji dokumentów?
15. Czy Urząd Ochrony Państwa, Policja i Straż Graniczna są przygotowane i w jaki sposób do identyfikacji sfałszowanych dowodów osobistych oraz książeczek paszportowych nowego wzoru w zakresie poszczególnych poziomów i sposobów zabezpieczenia, w tym czy dostarczono specjalistyczny sprzęt do identyfikacji fałszerstw i przeszkolono funkcjonariuszy tych służb?
16. Czy zapisy podpisanej umowy pozwalają na określenie wartości dostarczanego specjalizowanego sprzętu do personalizacji dokumentów, sprzętu informatycznego, oprogramowania, szkoleń i innych usług w sposób umożliwiający dokonanie oceny wartości poszczególnych elementów kontraktu, jak i weryfikacji przedkładanych faktur niezbędnych do prowadzenia zgodnej z przepisami prawa ewidencji ilościowo-wartościowej środków trwałych?
Komisja powołana przez pana ministra przyjęła również do wiadomości podjętą w listopadzie 1999 r. indywidualnie przez pana - na wniosek podsekretarza stanu w MSWiA pana Kazimierza Ferenca - decyzję o odstąpieniu od realizacji podpisanej w październiku 1998 r. umowy z firmą Thomas De La Rue stanowiącej o nieodpłatnym wprowadzeniu systemu TOPPAN do personalizacji książeczek paszportowych. Decyzja ta została podjęta, pomimo że pan minister nie był stroną umowy. Umowa zawarta pomiędzy ministerstwem oraz Harrison & Sons Ltd. i Thomas De La Rue International Ltd. w październiku 1998 r. określała również warunki i zasady zakończenia wykonania umowy na dostawę książeczek paszportowych dla b. Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w ramach kontraktu zawartego przez Centralę Handlu Zagranicznego PAGED Sp. z o.o. z firmą Harrison & Sons Ltd. w maju 1991 r. Uwzględniono w szczególności:
1) wysokość ewentualnych roszczeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z tytułu reklamacji za wady dostarczonych książeczek paszportowych;
2) konieczność modernizacji książeczki paszportowej w celu poprawienia jej zabezpieczenia przed fałszowaniem i podrabianiem.
Oszacowanie ilości paszportów wadliwych wśród znajdujących się wówczas w magazynach ministerstwa oraz wydanych urzędom wojewódzkim lub użytkowanych przez obywateli było niezwykle trudne. Łącznie szacowana ilość paszportów, które mogły być przedmiotem reklamacji ze strony ministerstwa wobec firmy Harrison & Sons Ltd., przejętej przez Thomas De La Rue International Ltd., wynosiła ok. 625 000 szt. Przyjmując wartość reklamowanej książeczki w najwyższej cenie książeczki paszportowej w trakcie dostaw szacowana wartość reklamacji ministerstwa mogła wynieść ok. 710 000 GBP.
Podpisana umowa przewidywała:
1) zrzeczenie się przez ministerstwo wszelkich istniejących lub mogących powstać w przyszłości roszczeń wynikających z umowy zawartej w maju 1991 r.;
2) nieodpłatne przyjęcie przez ministerstwo - tytułem rekompensaty za odstąpienie od ewentualnych roszczeń, jakie przysługiwałyby ministerstwu wobec firmy Thomas De La Rue:
- 35 specjalizowanych urządzeń do personalizacji paszportów produkcji firmy TOPPAN Printing Co Ltd. model MP300G,
- materiałów eksploatacyjnych niezbędnych do personalizacji 350 000 szt. książeczek paszportowych,
- wytworzonego przez firmę oprogramowania użytkowego wraz z licencjami do eksploatacji dostarczonych urządzeń firmy TOPPAN w środowisku programowym MS-Windows oraz Windows NT,
- wytworzonego, na podstawie założeń projektowych ministerstwa, na zlecenie firmy oprogramowania użytkowego - baz danych wraz z licencjami do eksploatacji dostarczonych urządzeń firmy TOPPAN w środowisku programowym MS-Windows oraz Windows NT.
Umowa dodatkowo zobowiązała firmę Thomas De La Rue do nieodpłatnej pomocy przy podjęciu produkcji nowych książeczek paszportowych w Polsce uwzględniających wymogi dotyczące bezpieczeństwa dokumentu oraz wynikające z technologii personalizacji za pomocą urządzeń TOPPAN.
Wartość przekazywanych nieodpłatnie urządzeń firmy TOPPAN Printing Co Ltd. oraz innych dóbr i usług oszacowan o na kwotę ok 1 800 000 GBP.
Biorąc pod uwagę decyzję podjętą przez pana ministra w listopadzie 1999 r., zapisy umowy zawartej przez ministerstwo w październiku 1998 r. oraz zmniejszającą się gwałtownie ilość książeczek paszportowych w magazynach ministerstwa, proszę o poinformowanie mnie, w jaki sposób ministerstwo zamierza efektywnie przeciwdziałać ewentualnemu brakowi książeczek paszportowych wydawanych obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej. Brak tego dokumentu uniemożliwi wielu Polakom wyjazdy za granicę, co byłoby bezprecedensowym skandalem, zaś sytuacja taka ewidentnie zawiniona przez ministerstwo w sposób oczywisty wskazywałaby na brak kompetencji i możliwości sprawnej realizacji powierzonych zadań. Proszę ponadto o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Ile książeczek paszportowych znajdowało się wg stanu na dzień 31 marca 2001 r. w magazynach ministerstwa oraz jaka jest średnia miesięczna ilość książeczek wydawanych obywatelom?
2. Ile książeczek paszportowych wyprodukowano, poprawnie spersonalizowano oraz wydano obywatelom do dnia 31 marca 2001 r. w ramach kontraktu podpisanego przez ministerstwo w roku ubiegłym z konsorcjum?
Termin rozpoczęcia produkcji czy też wydawania nowych książeczek paszportowych - w ramach kontraktu zawartego w roku ubiegłym - w marciu lub kwietniu 2001 r. nie może być ani cenną inicjatywą, ani dobrą wolą pana ministra. Po prostu z dużym prawdopodobieństwem należy domniemywać, że wkrótce zabraknie tych dokumentów dla obywateli Rzeczypospolitej.
Będę również zobowiązany za udzielenie informacji bezpośrednio dotyczących umowy zawartej przez ministerstwo z Harrison & Sons Ltd. oraz Thomas De La Rue International Ltd. w październiku 1998 r.:
1. Jaki jest aktualny stan prawny umowy?
2. Jakie czynności prawne zostały podjęte oraz jakie dokumenty zostały obustronnie zaakceptowane celem faktycznego odstąpienia od umowy?
3. Jakie decyzje podjęto w ministerstwie dotyczące wykorzystania dostarczanych w ramach umowy specjalizowanych urządzeń TOPPAN, materiałów eksplotacyjnych oraz oprogramowania?
4. Jakie koszty poniosło lub poniesie w przyszłości ministerstwo w związku z odstąpieniem od umowy i w jaki sposób koszty te zostały zaksięgowane?
Niniejsza interpelacja jest podyktowana w znaczącym stopniu również kolejnymi wielce optymistycznymi wypowiedziami członków kierownictwa ministerstwa dotyczącymi procesu wdrażania systemu wydawania dowodów osobistych i książeczek paszportowych nowego wzoru. Wypowiedzi te, moim zdaniem, są w zasadniczej sprzeczności ze stanem faktycznym.
Wielość zadanych przeze mnie pytań oraz ich charakter, jak sądzę, zdopingują pana ministra do podjęcia decyzji o wnikliwej kontroli działań związanych z przeprowadzonym w roku ubiegłym postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego na produkcję dowodu osobistego nowego wzoru oraz książeczki paszportowej, podpisaną umową i jej obecną realizacją. Pragnę również zapewnić pana ministra, że ta sfera działalności ministerstwa będzie przeze mnie wnikliwie obserwowana, a jak mam nadzieję, również w przyszłości szczegółowo oceniona.
Z poważaniem
Poseł Jan Zakrzewski
Warszawa, dnia 26 maja 2001 r.