III kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 1249

w sprawie działalności narodowych funduszy inwestycyjnych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie pana posła Andrzeja Słomskiego w sprawie działalności narodowych funduszy inwestycyjnych uprzejmie przedstawiam informację o programie NFI. Pragnę nadmienić, że program NFI był kilkakrotnie tematem posiedzeń sejmowej Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji. W roku bieżącym planowo tą tematyką ma zająć się sejmowa Komisji Gospodarki. W załączeniu przesyłam materiały opracowane przez Ministerstwo Skarbu Państwa dla tejże komisji.

   Program narodowych funduszy inwestycyjnych został stworzony jako jedna z metod przeprowadzenia procesu prywatyzacji w Polsce, dzięki której można, nie obciążając budżetu państwa, szybko, skutecznie i mniejszym kosztem sprywatyzować znaczną liczbę przedsiębiorstw państwowych.

   W dniu 31 grudnia 1998 r. zakończył się proces wymiany powszechnych świadectw udziałowych na akcje narodowych funduszy inwestycyjnych. W jej wyniku w kapitale akcyjnym NFI odnotowujemy obecność dużych akcjonariuszy - w większości inwestorów instytucjonalnych. Skarb państwa dysponuje udziałem przeciętnie ok. 15% w kapitale akcyjnym NFI. Będzie on sukcesywnie malał ze względu na realizację wypłat wynagrodzeń za wyniki finansowe dla firm zarządzających majątkiem funduszy. Obecnie ponad 50% akcji NFI jest w posiadaniu inwestorów instytucjonalnych. Wśród nich większość stanowią polskie instytucje finansowe, do których należą Bank Pekao SA, Bank Rozwoju Eksportu czy PZU.

   Na rynku narodowych funduszy inwestycyjnych nastąpiły procesy konsolidacji na poziomie zarządzania majątkiem funduszy. Dochodzi także do połączeń funduszy, czego przykładem są zaawansowane działania na rzecz fuzji 3 NFI i XI NFI.

   Cele wyznaczone narodowym funduszom inwestycyjnym określa art. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (DzU nr 44, poz. 202, z późn. zm.), który stanowi, iż celem funduszy jest pomnażanie ich majątku w szczególności poprzez powiększanie wartości akcji spółek, w których fundusze są akcjonariuszami.

   Fundusze powinny dążyć do wyżej wymienionego celu, m.in. poprzez:

   - wykonywanie praw z akcji spółek powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych w jednoosobowe spółki skarbu państwa na podstawie ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych,

   - wykonywanie praw z akcji innych spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zwłaszcza dla poprawy zarządzania spółkami, w których fundusze mają pakiet kontrolny, w tym w celu umacniania ich pozycji na rynku oraz pozyskiwania dla nich nowych technologii i kredytów,

   - prowadzenie działalności gospodarczej polegające na nabywaniu i zbywaniu akcji spółek oraz wykonywaniu uzyskanych praw,

   - udzielanie pożyczek oraz zaciąganie pożyczek i kredytów dla realizacji celów wymienionych powyżej oraz innych celów statutowych.

   W opinii Ministerstwa Skarbu Państwa realizację podstawowych dwóch celów, jakie stawiano przed Programem NFI, tj. restrukturyzacja i prywatyzacja spółek portfelowych, należy ocenić generalnie pozytywnie. Jeśli chodzi o działania restrukturyzacyjne, to ich wpływ widać po samej ocenie kondycji ekonomiczno-finansowej spółek wniesionych do Programu NFI. Na początku realizacji programu, tj. w 1995 r., ponad połowa spółek nie przynosiła zysku, natomiast w 1998 r. już ok. 60% spółek, w których NFI posiadały wiodące udziały, a więc nie wliczając spółek sprzedanych inwestorom branżowym, odnotowano dodatni wynik finansowy. Z kolei, co do przebiegu prywatyzacji spółek z Programu NFI, to za dobry wynik działalności funduszy należy uznać to, iż do końca 1999 r. inwestora zewnętrznego znalazło ponad 200 spółek spośród przedsiębiorstw uczestniczących w programie, z czego 2/3 z nich pozyskało inwestora branżowego. Prywatyzacja ta ma bardzo istotne znaczenie dla spółek, gdyż właśnie przede wszystkim inwestorzy branżowi wnoszą do spółek oprócz kapitału wiedzę i technologie, które dają szansą na zdobycie nowej lub co najmniej utrzymanie dotychczasowej pozycji na coraz trudniejszym polskim rynku. Należy dodać również, iż działalność NFI nie ogranicza się tylko do pozyskiwania inwestorów dla spółek portfelowych, lecz polega także na ich dokapitalizowaniu. Kwota inwestycji dokonanych przez fundusze w spółki portfelowe od 1995 r. przekracza łącznie miliard złotych.

   Zdaniem Ministerstwa Skarbu Państwa nadal aktualny pozostaje główny cel powołania narodowych funduszy inwestycyjnych, jakim jest powiększanie wartości zarządzanego przez nie majątku i pomnażanie wartości spółek wniesionych do NFI. Ministerstwo, pomimo zmniejszającego się wpływu skarbu państwa na działalność NFI, zamierza w dalszym ciągu chronić interesy drobnych posiadaczy akcji, beneficjentów programu, jak również konsekwentnie dbać o interesy ekonomiczne budżetu państwa związane z posiadaniem przez skarb państwa udziałów w spółkach portfelowych i w narodowych funduszach inwestycyjnych.

   Pragnę podkreślić, iż realizacja Programu NFI przyniosła już budżetowi państwa wymierne wpływy. Z tytułu sprzedaży pakietów akcji należących do skarbu państwa przychody budżetowe wyniosły do końca 1999 r. blisko 530 mln zł. Dodatkowo budżet państwa w latach 1996-1999 otrzymał ok. 37 mln zł wypłaconych dywidend, a ze sprzedaży praw poboru akcji emitowanych w celu podwyższenia kapitału akcyjnego w spółkach portfelowych - ponad 28 mln zł.

   Jeśli chodzi o wyniki finansowe wypracowywane przez narodowe fundusze inwestycyjne, to w pierwszej połowie 1999 r. prawie wszystkie NFI zanotowały straty. W trzecim kwartale ubiegłego roku większości funduszy udało się zahamować ten trend. Według opinii analityków należy się jednak liczyć z możliwością tworzenia dodatkowych rezerw przez niektóre NFI w celu urealnienia wartości majątku spółek portfelowych.

   W kwestii strategii inwestycyjnej NFI skarb państwa stoi na stanowisku, że fundusze powinny dokonywać inwestycji na rynku krajowym. Zgodnie z posiadanymi przez Ministerstwo Skarbu Państwa informacjami NFI nie dokonały żadnych inwestycji kapitałowych poza granicami kraju. Ponadto po zapoznaniu się z przyjętymi strategiami działania poszczególnych funduszy na lata 2000-2002, można stwierdzić, iż większość NFI planuje reinwestować zyski w nowe inwestycje na terenie Polski, przy czym część NFI zamierza kontynuować swą działalność po przekształceniu się w fundusze inwestycyjne działające na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Alicja Kornasiewicz

   Warszawa, dnia 3 lutego 2000 r.