Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 17160
w sprawie składek ZUS dla przedsiębiorców
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie z dnia 25 kwietnia 2013 r., znak: SPS-023-17160/13, interpelację pana posła Tomasza Górskiego oraz grupy posłów w sprawie składek ZUS dla przedsiębiorców uprzejmie informuję.
Zasady ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe zostały określone w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm.).
Dla płatników składek podlegających wpisowi do rejestru REGON, zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, oraz dla płatników składek na to ubezpieczenie, którzy nie mają obowiązku uzyskania wpisu do tego rejestru, stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Jest więc ustalona w stałej zryczałtowanej wysokości.
Wprowadzając rozwiązanie składki zryczałtowanej, miano na uwadze, że w warunkach gospodarki rynkowej sytuacja małych firm ulega częstym zmianom. W zależności od zmieniających się możliwości produkcyjnych i finansowych firmy, dostępności na rynku pracy produktów i usług niezbędnych do prowadzenia działalności przez daną firmę czy wreszcie popytu na określone produkty lub usługi małe przedsiębiorstwa zmuszone mogą być do podejmowania całkowitej lub częściowej zmiany profilu działalności. Wspomniane częste zmiany tego profilu odbijają się z kolei na zmianie warunków pracy zatrudnionych pracowników, a często na zmianie liczby pracowników. Bez wprowadzenia formuły zryczałtowanej składki na ubezpieczenie wypadkowe wspomniane przedsiębiorstwa byłyby zmuszone do częstego podejmowania czasochłonnych działań urzędowych sankcjonujących dokonywane w nich zmiany. Przyjęte rozwiązanie zwalniało tę grupę płatników z konieczności samodzielnego ustalania grupy działalności, do której należą według PKD, oraz odpowiadającej tej grupie stopy procentowej składki. Dla tych płatników Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wylicza oczywiście stopy procentowej składki ze względu na to, że nie mają oni obowiązku składania informacji ZUS IWA obrazującej stan zagrożeń zawodowych występujących u tych płatników.
Z kolei stopę procentową składki wypadkowej dla płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego 10 lub więcej ubezpieczonych, którzy zobowiązani są do składania informacji ZUS IWA, ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalana przez ZUS jest obliczana jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik, i wskaźnika korygującego. Wskaźnik ten jest ustalany indywidualnie dla każdego płatnika na podstawie wielkości różnicy pomiędzy kategorią ryzyka dla grupy działalności, do której należy płatnik składki ze względu na rodzaj wykonywanej działalności, a kategorią ryzyka ustaloną przez ZUS dla danego płatnika na podstawie danych wskazanych w informacjach ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata kalendarzowe. Pozostali płatnicy składek samodzielnie ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe na poziomie grup działalności.
Wprowadzenie dla płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego poniżej 10 ubezpieczonych powyższego mechanizmu mogłoby spowodować efekt odwrotny od zamierzonego. Zdarzenie takie jak wypadek przy pracy może wystąpić w każdym, małym i dużym, przedsiębiorstwie i w każdej branży. W skrajnym przypadku osoba fizyczna zatrudniająca np. dwóch pracowników w razie wypadku jednego z nich miałaby wypadkowość na poziomie 50%, co miałoby negatywny wpływ na ustalenie u niej ryzyka zawodowego.
Różnicowanie składki na poziomie grup działalności, do której płatnik należy, powodowałoby konieczność samodzielnego ustalenia przez tych płatników, w tym osoby rozliczające składki wyłącznie na własne ubezpieczenie, wysokości stopy procentowej składki na podstawie załącznika do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w oparciu o kod rodzaju prowadzonej działalności według PKD.
Zważywszy na powyższe, wydaje się właściwe niewprowadzanie z tych powodów zmian w tym zakresie.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Marek Bucior
Warszawa, dnia 22 maja 2013 r.