Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji
na interpelację nr 26932
w sprawie realizacji ˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych˝ na Podkarpaciu
Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma z dnia 18 czerwca 2014 r. przekazującego interpelację posła na Sejm RP pana Piotra Babinetza w sprawie ˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych˝ na Podkarpaciu (SPS-023-26932/14) uprzejmie informuję, co następuje.
˝Narodowy program przebudowy dróg lokalnych - etap II. Bezpieczeństwo - dostępność - rozwój˝, ustanowiony uchwałą nr 174/2011 Rady Ministrów z dnia 6 września 2011 r., jest instrumentem pomocy rządu dla jednostek samorządu terytorialnego w rozwiązywaniu problemów związanych z rozwojem i modernizacją lokalnej infrastruktury drogowej. Obowiązujący program stanowi kontynuację ˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych 2008-2011˝, którego wdrożenie stworzyło ramy dla skutecznego współdziałania rządu i samorządu terytorialnego na rzecz zaspokojenia zbiorowych potrzeb obywateli w sferze infrastruktury komunikacyjnej. Nowa odsłona programu służy podtrzymaniu wykreowanego impulsu rozwojowego i wzmocnieniu trendów modernizacyjnych w obszarze lokalnej infrastruktury drogowej w latach 2012-2015.
Program rządowy stworzył jednostkom samorządu terytorialnego szansę podniesienia standardu sieci drogowej o kluczowym znaczeniu dla rozwoju wspólnot lokalnych. Łącznie w latach 2009-2013 przedsięwzięcia modernizacyjne zrealizowane dzięki rządowemu wsparciu objęły 10,4 tys. km dróg powiatowych i gminnych, w tym 790 km w województwie podkarpackim. Dokonywana w ramach programu modernizacja i rozbudowa lokalnej infrastruktury drogowej oznacza lepsze powiązanie dróg lokalnych z drogami wojewódzkimi i krajowymi, poprawę parametrów użytkowych i stanu technicznego dróg, a także podniesienie standardu ich wyposażenia i oznakowania. Realizowane inwestycje przyczyniają się zarówno do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, jak i do zwiększenia dostępności komunikacyjnej ośrodków lokalnych stymulującej ich wzrost gospodarczy i zwiększającej szanse rozwojowe.
Wpływ programu rządowego na poprawę stanu lokalnej infrastruktury drogowej znalazł odzwierciedlenie w przedstawionej przez Najwyższą Izbę Kontroli w marcu br. ˝Informacji o wynikach kontroli organizacji sieci dróg powiatowych i gminnych z uwzględnieniem efektów realizacji˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych'˝. Zawiera ona pozytywną ocenę efektów realizacji programu wieloletniego, które w opinii naczelnego organu kontroli państwowej przyczyniły się znacząco do poprawy zarówno stanu technicznego dróg lokalnych, jak i bezpieczeństwa ruchu drogowego. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli realizacja inwestycji w ramach programu rządowego skutkowała tworzeniem powiązań sieci dróg powiatowych i gminnych z siecią dróg wojewódzkich i krajowych, co zwiększało dostępność do lokalnych ośrodków gospodarczych, a także wpłynęło na zwiększenie atrakcyjności regionów oraz na poprawę płynności ruchu na drogach samorządowych.
Poziom nakładów budżetu państwa wspomagających aktywność inwestycyjną samorządu lokalnego jest uzależniony od aktualnego stanu finansów publicznych. Realizowany obecnie ˝Narodowy program przebudowy dróg lokalnych - etap II. Bezpieczeństwo - dostępność - rozwój˝ ustanowiony został przez Radę Ministrów w roku 2011, a więc w okresie, w którym istotny wpływ na sytuację makroekonomiczną miały globalna recesja i kryzys zadłużeniowy w strefie euro. Planowane w takich warunkach wydatki publiczne o wieloletnim horyzoncie czasowym wymagały dostosowania do bieżącej sytuacji finansów publicznych, decydującej o kształcie budżetu państwa. Pomimo początkowo ograniczonego poziomu wsparcia środkami budżetu państwa, udostępnionego w 2012 r. w kwocie 200 mln zł, gminy i powiaty zrealizowały w pierwszej edycji rocznej nowego etapu programu zadania inwestycyjno-remontowe o wartości 685 mln zł, których efektem była modernizacja 827 km dróg lokalnych. Kolejne edycje roczne programu rządowego charakteryzuje już stały, dynamiczny przyrost wydatków budżetu państwa wspomagających aktywność inwestycyjną samorządu lokalnego oraz uzyskiwanych efektów rzeczowych. W ramach udostępnionej w 2013 r. rezerwy celowej budżetu państwa w kwocie 500 mln zł jednostki samorządu terytorialnego zrealizowały inwestycje drogowe o łącznej wartości 1035 mln zł, obejmujące przebudowę, budowę oraz remont 1353 km dróg lokalnych. Beneficjenci tegorocznej edycji programu, zakwalifikowani do wsparcia dotacjami celowymi w łącznej kwocie 700 mln zł, podjęli realizację zadań inwestycyjno-remontowych o wartości ok. 1400 mln zł, których zakładanym efektem rzeczowym będzie modernizacja i rozbudowa sieci dróg powiatowych i gminnych o długości ok. 1680 km. Zaplanowane na 2015 r. dalsze zwiększenie zaangażowania budżetu państwa, do kwoty 1 mld zł środków przeznaczonych na dotacje celowe, umożliwi realizację inwestycji samorządowych o wartości ok. 2 mld zł, obejmujących ok. 2,4 tys. km dróg lokalnych. Dzięki zapewnionemu przez rząd systematycznemu wzrostowi poziomu dofinansowania do końca 2015 r. samorządowe inwestycje drogowe zrealizowane w ramach obu etapów programu wieloletniego powinny objąć prawie 15 tys. km dróg powiatowych i gminnych.
Konsekwencją planowanego wzrostu efektów rzeczowych będzie wzmożone oddziaływanie programu w wymiarze społeczno-gospodarczym. Zważywszy, że planowane nakłady finansowe w latach 2014-2015 (1700 mln zł) znacząco przewyższą wydatki przeznaczone na ten cel w poprzednich dwóch edycjach rocznych (700 mln zł), dalsza realizacja programu oznaczać będzie istotny wzrost liczby i wartości realizowanych inwestycji samorządowych, a tym samym sprzyjać będzie dalszej poprawie stanu lokalnej infrastruktury drogowej, podniesieniu bezpieczeństwa użytkowników dróg lokalnych oraz poprawie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, co wpłynie na wzrost atrakcyjności inwestycyjnej ośrodków lokalnych. Dzięki zaimplementowanemu w programie mechanizmowi regionalnego ukierunkowania wsparcia finansowego, zakładającego uprzywilejowanie województw o relatywnie niższym wskaźniku PKB na mieszkańca, program nadal sprzyjać będzie wyrównywaniu szans rozwojowych regionów, z korzyścią dla województw Polski wschodniej, w tym województwa podkarpackiego.
Ustanawiając ˝Narodowy program przebudowy dróg lokalnych - etap II. Bezpieczeństwo - dostępność - rozwój˝ Rada Ministrów zdecydowała, iż ostatnia edycja roczna programu przeprowadzona zostanie w 2015 r. Ograniczony czasowo okres obowiązywania programu wieloletniego nie oznacza jednak braku możliwości ponownej interwencji rządu w sferze samorządowych zadań własnych dotyczących infrastruktury drogowej, jeżeli przemawiałyby za tym okoliczności dotyczące stanu i perspektyw rozwoju lokalnej infrastruktury drogowej, a także uwarunkowania makroekonomiczne i sytuacja finansów publicznych. W przypadku gdyby okoliczności te wskazywały na celowość przedłużenia okresu wsparcia środkami budżetu państwa zadań własnych samorządu terytorialnego w zakresie dróg lokalnych, Rada Ministrów może rozważyć zarówno kontynuację programu, jak i zastąpienie go w przyszłości innym mechanizmem finansowym.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Stanisław Huskowski
Warszawa, dnia 8 lipca 2014 r.