Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 26117
w sprawie drzew rosnących przy drogach i zagrożenia, jakie stwarzają
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na pismo z dnia 30 kwietnia 2014 r., znak: SPS-023-26117/14, przy którym przekazano interpelację posła Damiana Raczkowskiego w sprawie drzew rosnących przy drogach i zagrożeń, jakie stwarzają, uprzejmie przekazuję następujące wyjaśnienia.
Ad 1. W myśl art. 20 ww. ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260, z późn. zm.) do obowiązków zarządcy drogi należy w szczególności utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów. W ramach tego zadania zarządca może usuwać drzewa rosnące w pasie drogowym. Zgodnie z art. 83 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) w tym celu musi najpierw uzyskać zezwolenie wydane przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Należy zauważyć, że w przypadku drzew, które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego, nie pobiera się opłat za ich usunięcie, co wynika z art. 86 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. Jednakże ocena, co stanowi zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego i czy faktycznie dane drzewo zagraża bezpieczeństwu, należy tylko i wyłącznie do organu zezwalającego na usuniecie danego drzewa. Zatem występuje tu element oceny, który w każdym przypadku powinien być wnikliwie rozważony.
W dniu 20 czerwca 2013 r. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przyjęła ˝Narodowy program bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2013-2020˝ (NPBRD). Jednym z kierunków działań w NPBRD jest ˝Modernizacja dróg wynikająca z potrzeb bezpieczeństwa ruchu drogowego˝, które zakłada m.in. usuwanie błędów infrastruktury drogowej powodujących powstawanie odcinków o największym ryzyku wystąpienia ofiary śmiertelnej, a także rozwój koncepcji i praktyczne wdrożenie tzw. dróg wybaczających wyposażonych w środki bezpieczeństwa biernego oraz pozbawionych niebezpiecznych przeszkód bocznych.
Ad 2. Jak wynika z informacji przedstawionych przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, w 2013 r. liczba wypadków polegających na najechaniu na drzewo wyniosła:
- na obszarze zabudowanym 679, w tym liczba osób zabitych - 119,
- na obszarze niezabudowanym 1376, w tym liczba osób zabitych - 354.
Szczegółowe informacje dotyczące wypadków polegających na najechaniu na drzewo dostępne są na stronie internetowej Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w zakładce ˝Drzewa w koronie drogi - istotny czynnik zagrożenia w ruchu drogowym˝.
Ad 3. Zgodnie z art. 4 pkt 22 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260, z późn. zm.) zieleń przydrożna jest to roślinność umieszczona w pasie drogowym, mająca na celu w szczególności:
- ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego;
- ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem;
- ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby.
Zieleń przydrożna ma więc na celu m.in. ograniczenie negatywnego oddziaływania drogi na środowisko.
Ad 4. Jak już wspomniano, obowiązek utrzymania drzew rosnących w pasie drogowym spoczywa na zarządcy drogi. Zasady umieszczania drzew przy drodze określa rozporządzenie ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43, poz. 430, z poźn. zm.). Zgodnie z § 52 ust. 2 ww. rozporządzenia zieleń w pasie drogowym nie powinna zagrażać bezpieczeństwu uczestników ruchu, ograniczać wymaganego pola widoczności, skrajni drogi oraz utrudniać utrzymania drogi. W myśl natomiast § 53 ust. 3 odległość pnia drzewa od krawędzi jezdni nie powinna być mniejsza niż 3 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza się mniejszą odległość, jeśli będą spełnione pozostałe warunki określone w rozporządzeniu. Jednocześnie należy pamiętać, iż większość dróg, jak również drzew była budowana i sadzona kilkadziesiąt lat temu. Wówczas natężenie ruchu drogowego było znacznie mniejsze, tym samym budowane wtedy drogi miały inne parametry techniczne, a sposób rozmieszczenia wzdłuż nich drzew był dostosowany do mniejszego ruchu.
Ponadto informuję, że dla każdej inwestycji w zakresie dróg publicznych należy uzyskać decyzję o pozwoleniu na budowę (ewentualnie decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej). Jednym z wymaganych dokumentów, niezbędnych do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wydawana na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.). To w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia właściwy organ, a nie projektant działający na zlecenie zarządcy drogi, określa m.in., które drzewa należy usunąć, pozostawić lub nakazać nowe nasadzenia.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Zbigniew Rynasiewicz
Warszawa, dnia 27 maja 2014 r.