Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 23380
w sprawie importu ziarna kukurydzy z Ukrainy na rynek Polski
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo, znak: SPS-023-23380/13, z dnia 31 grudnia br., przekazujące interpelację pana posła Adama Rybakowicza w sprawie importu kukurydzy z Ukrainy, uprzejmie informuję, co następuje.
Główny Urząd Statystyczny w meldunku z grudnia 2013 r. oszacował powierzchnię uprawy kukurydzy na ziarno na 613,9 tys. ha. W porównaniu z rokiem ubiegłym zanotowano zwiększenie powierzchni jej uprawy o 70,1 tys. ha, tj. o 12,9%. Przy plonach ziarna kukurydzy wyszacowanych na 65,8 dt/ha, a więc o 7,7 dt/ha (o 10,5%) niższych od ubiegłorocznych, zbiory ziarna kukurydzy wyniosły 4,0 mln t, tj. o 1,2% więcej od uzyskanych w roku ubiegłym.
Dane handlowe odnośnie do kukurydzy wskazują, iż w okresie I-XI 2013 r. do Polski zaimportowano 199 tys. ton kukurydzy, w tym z Ukrainy przywieziono 75 tys. ton. W analogicznym okresie roku poprzedniego import kukurydzy do Polski wyniósł 470 tys. ton, w tym z Ukrainy sprowadzono 55,6 tys. ton. Eksport w tym czasie wyniósł 784 tys. ton w porównaniu z 905 tys. ton rok wcześniej. Oznacza to, iż w omawianym okresie Polska stała się eksporterem netto ziarna kukurydzy. Informacje te dotyczą ogólnej wielkości wymiany handlowej w danym okresie, bez wyszczególniania kierunku przeznaczenia do wykorzystania danego towaru (np. pasze, spożycie).
Odnosząc się do kwestii kontroli jakości produktów rolnych, pragnę podkreślić, że organami podległymi ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi odpowiedzialnymi m.in. za kontrolę jakości handlowej produktów rolnych z przeznaczeniem na paszę i do spożycia, przywożonych z państw niebędących członkami Unii Europejskiej, są Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych i Inspekcja Weterynaryjna.
Kontrolę jakości handlowej produktów, tym kukurydzy, przywożonych z zagranicy przeprowadzają upoważnieni pracownicy z wojewódzkich inspektoratów JHARS. Kontrola ma na celu sprawdzenie, czy artykuły te spełniają wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Obejmuje ona cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące m.in. jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych, które nie są objęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.
Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z krajów trzecich obejmuje co najmniej jedną z następujących czynności:
- sprawdzenie dokumentów umożliwiających identyfikację danego artykułu rolno-spożywczego oraz innych dokumentów świadczących o jego jakości handlowej, np. atestów jakościowych, wyników badań laboratoryjnych,
- sprawdzenie oznakowania oraz warunków przechowywania i transportu artykułów rolno-spożywczych,
- oględziny (ogólna ocena partii w zakresie cech organoleptycznych),
- pobranie próbek i wykonanie badań laboratoryjnych.
O zakresie i trybie kontroli decyduje inspektor, biorąc pod uwagę specyficzne cechy badanego produktu, warunki techniczne do przeprowadzenia kontroli oraz dokumentację przedłożoną przez zainteresowany podmiot. Po przeprowadzeniu kontroli jest sporządzany protokół kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy. Dokument ten stanowi podstawę do objęcia towaru procedurą dopuszczenia do obrotu w rozumieniu przepisów prawa celnego.
Jeżeli towar nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanych przez producenta, wojewódzki inspektor JHARS w drodze decyzji administracyjnej zakazuje wprowadzenia tego produktu do obrotu (art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych). Decyzja ta podlega rygorowi natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z obowiązującymi przepisami IJHARS kontroluje zboże wyłącznie do celów spożywczych.
Natomiast nadzór Inspekcji Weterynaryjnej nad importem produktów roślinnych obejmuje produkty przeznaczone do żywienia zwierząt. Czynności kontrolne obejmują swoim zakresem kontrolę dokumentacji towarzyszącej przesyłce, kontrolę tożsamości oraz kontrolę fizyczną, podczas której graniczny lekarz weterynarii może pobrać próby paszy do badań laboratoryjnych w ramach realizacji krajowego planu urzędowej kontroli pasz lub w przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących jakości zdrowotnej paszy. Po zakończonej kontroli graniczny lekarz wypełnia dokument potwierdzający jej przeprowadzenie i jeżeli pasza spełnia wymagania prawa paszowego, jest dopuszczana do obrotu na terenie UE. Dodatkowo informacja o kontroli, pobranych próbach, badaniach laboratoryjnych jest przekazywana do właściwego miejscowo, ze względu na miejsce przeznaczenia przesyłki paszy, powiatowego lekarza weterynarii, który od tej pory przejmuje nadzór nad jej dystrybucją i stosowaniem.
W roku 2013 żadna przesyłka kukurydzy paszowej nie została odrzucona przez granicznych lekarzy weterynarii. Badania laboratoryjne wykonywane były w ramach krajowego planu monitoringu i obejmowały następujące kierunki: GMO, aflatoksyny, pestycydy, skażenie Salmonellą. Wszystkie badania wykonywane w laboratoriach urzędowych dały wynik ujemny (nie stwierdzono zagrożenia).
Odnosząc się do sytuacji cenowej, należy podkreślić, że odnotowany spadek cen na rynku krajowym wynika z ogólnej sytuacji popytowo-podażowej odnotowanej na rynku światowym i UE, które są wzajemnie ze sobą powiązane i determinują zmiany cen na rynku krajowym. Obecnie średnia cena ziarna kukurydzy w UE wynosi 689 zł/t. Najniższa cena występuje w Chorwacji i Bułgarii, odpowiednio 567 zł/t i 591 zł/t. Najwyższe ceny notowane są we Włoszech (768 zł/t) i w Niemczech (795 zł/t).
Według Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w dniach 6-12 stycznia 2014 r. cena ziarna kukurydzy na rynku krajowym wynosiła 674 zł/t.
Odnośnie do wymiany handlowej należy wskazać, że przywóz zbóż, w tym kukurydzy, może odbywać się zarówno w ramach kontyngentów po obniżonych lub zerowych stawkach celnych, jak też w ramach obowiązujących stawek taryfowych.
W wyniku akcesji do UE Polska przyjęła Wspólną Taryfę Celną Wspólnoty z dniem 1 maja 2004 r., co oznacza, że w imporcie produktów pochodzących z krajów trzecich wszystkie kraje UE, w tym Polska, stosują te same stawki celne. Stawki te wynikają z listy koncesyjnej UE do WTO (tzw. stawki związane), z umów o wolnym handlu zawartych przez UE z krajami trzecimi. Kompetencje w zakresie prowadzenia polityki handlowej leżą w wyłącznej gestii całej Wspólnoty Europejskiej i jej organów, a nie poszczególnych krajów członkowskich. Ze względu na utrzymujące się na rynku światowym wysokie ceny zbóż stawka celna na import pszenicy twardej, pszenicy zwyczajnej wysokiej jakości, żyta, kukurydzy, sorgo, orkiszu obecnie wynosi 0 euro/t.
W ramach kontyngentów taryfowych otwieranych corocznie 1 stycznia przez KE można przywozić na teren UE-28 m.in. kukurydzę, dla której limit roczny wynosi 277 988 ton.
Pragnę zapewnić, iż Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco analizuje sytuację na krajowym i światowym rynku kukurydzy, jak również pozostałych rynkach rolnych. W ramach swoich kompetencji oraz przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów przewidzianych w ramach prawa wspólnotowego konsekwentnie dąży do tego, aby w ramach obecnej i przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej realizowane były działania mające na celu niwelowanie niekorzystnych zjawisk na poszczególnych rynkach.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Tadeusz Nalewajk
Warszawa, dnia 21 stycznia 2014 r.