Zapytanie nr 7569
do ministra administracji i cyfryzacji
w sprawie zagrożenia powodziowego w Krasnymstawie
Na moje ręce burmistrz miasta Krasnegostawu złożył apel dotyczący pomocy w zakresie wyeliminowania zagrożenia powodziowego, jakie występuje w Krasnymstawie oraz na terenach przyległych.
W związku z powodzią, która miała miejsce w Krasnymstawie w dniach 17-23 maja 2014 r., spowodowaną wylewami rzeki Wieprz, samorządowcy twierdzą, że zdarzenie to mogło być spowodowane niewłaściwym zarządzaniem i gospodarowaniem zbiornikiem wodnym w Nieliszu. Zarządcą i administratorem tego zbiornika jest Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie. W wyniku wylewu wody na terenie miasta Krasnegostawu w dniach 17 i 18 maja 2014 r. zalanych i podtopionych zostało ponad 90 budynków mieszkalnych, ponad 200 posesji, ok. 300 ogródków działkowych, kilkaset hektarów łąk, uszkodzone zostały urządzenia techniczne przepompowni ścieków, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, nawierzchnie ulic i urządzenia drogowe. Rozmiary powstałych szkód sięgają milionów złotych.
Według samorządowców obecna sytuacja jest bezprecedensowa w powojennej historii Krasnegostawu. Owszem, w ostatnich latach występowały przypadki podtapiania terenów położonych w dorzeczu Wieprza - ostatnio w 2010 r. - nigdy jednak nie doszło do powstania tak ekstremalnej sytuacji, jak w ostatnim czasie. Samorządowcy z Krasnegostawu oraz fachowcy z zakresu gospodarki wodnej zasadnie liczyli, że wybudowanie zbiornika retencyjnego w Nieliszu w znacznym stopniu ograniczy (a nawet wyeliminuje) zagrożenie powodziowe na terenie miasta Krasnegostawu. W opinii samorządowców sytuacja nie uległa poprawie, a wręcz przeciwnie, zagrożenie powodziowe wzrosło, np. w przypadku całkowitego braku opadów, w związku ze zrzutem wody ze zbiornika Nielisz, poziom wody w Wieprzu w Krasnymstawie wzrastał nawet do poziomu alarmu powodziowego.
Zgodnie z dokumentem ˝Program ochrony przeciwpowodziowej Wieprza Środkowego˝ opracowanym przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Krakowie na zlecenie WZMiUW w Lublinie zbiornik Nielisz ma pełnić następujące funkcje:
- redukcję fal powodziowych,
- wyrównywanie przepływów niskich poniżej przekroju piętrzenia,
- wykorzystanie energetyczne,
- wykorzystanie rekreacyjne i rybackie.
Podstawowe parametry techniczne zbiornika są następujące:
- normalny poziom piętrzenia - 197,50 m n.p.m.,
- minimalny poziom piętrzenia - 195,00 m n.p.m.,
- maksymalny poziom piętrzenia - 198,50 m n.p.m.
Z przytoczonego powyżej opracowania wynika, że w zbiorniku powinien być utrzymywany stały poziom piętrzenia 197,50 m n.p.m., z wyjątkiem ˝konieczności przygotowywania rezerwy powodziowej. Obniżenie poziomu wody w zbiorniku będzie wynikało z prognozy hydrologicznej, lecz nie niższej niż poziom wody, tj. 195,00 m n.p.m.˝. Mimo tych instrukcji w opisywanej powyżej sytuacji zdecydowano o opróżnieniu zbiornika, co w połączeniu z intensywnymi opadami deszczu doprowadziło do gwałtownego podniesienia się poziomu wody w dopływach Wieprzu, głównie rzekach Por i Łabuńka, i w efekcie do zalania Krasnegostawu.
Istotny wpływ na poziom wody w rzece Wieprz w Krasnymstawie ma również niewłaściwe utrzymanie urządzeń piętrzących wodę w Borowicy. Od kilku lat jedna z trzech śluz zaporowych jest niesprawna i ogranicza przepływ wody. Poważne zastrzeżenia pojawiły się również co do braku prac konserwacyjnych rzeki Wieprz. Warstwy mułu i osadów na dnie rzeki oraz powalone drzewa zalegające w nurcie rzeki w znaczący sposób utrudniają swobodny przepływ wody. Za utrzymanie we właściwym stanie technicznym rzeki odpowiada Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie. Podział kompetencji pomiędzy zarządcę urządzeń wodnych, jakim jest Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie, a zarządcę rzeki, jakim jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie, zamazuje odpowiedzialność i utrudnia właściwą ochronę mieszkańców Krasnegostawu przed zagrożeniem powodziowym.
Sytuacja jest o tyle poważna, że rzeka Wieprz przekraczała stan alarmowy wielokrotnie w poprzednich latach, dokonując zniszczeń w mieniu mieszkańców i obiektach użyteczności publicznej, a dotychczasowe działania służb odpowiedzialnych za gospodarkę wodną - według samorządowców - doprowadziły do wzrostu zagrożenia powodziowego.
W związku z powyższym proszę o odpowiedź na następujące pytania:
1. Czy prawdą jest, że jednostka odpowiedzialna za gospodarkę wodną (w tym zarządzająca zbiornikiem wodnym w Nieliszu) nie ma właściwego programu dotyczącego monitorowania i prognozowania poziomu rzeki Wieprz i gospodarowania rezerwą powodziową?
2. Czy prawdą jest, że bez wymaganych prawem decyzji zmieniono sposób zagospodarowania zbiornika Nielisz ze zbiornika retencyjnego na rekreacyjno-wypoczynkowy (budowa plaży, kąpieliska i toru wioślarskiego w granicach zalewu)?
3. Czy prawdą jest, że zbiornik wodny w Nieliszu w maju br. został gwałtownie opróżniony, aby uchronić kosztem mieszkańców okolicznych terenów przed zalaniem teren objęty inwestycjami rekreacyjnymi w bezpośrednim sąsiedztwie zalewu? Jeżeli istniały inne przesłanki tej decyzji, proszę o ich podanie.
4. Jaką funkcję pełni obecnie zbiornik wodny w Nieliszu? Czy jest to zbiornik retencyjny, czy rekreacyjno-wypoczynkowy (obu tych funkcji raczej nie da się połączyć)?
5. Czy i z jakich powodów jedna z trzech śluz zaporowych tamy w Borowicy od kilku lat jest niesprawna, co ogranicza przepływ wody?
Z poważaniem
Poseł Beata Mazurek
Chełm, dnia 26 listopada 2014 r.