Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 5556
w sprawie programu ˝Równościowe przedszkole˝, który wprowadza Fundacja Edukacji Przedszkolnej w ramach środków pozyskiwanych z Unii Europejskiej
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na zapytanie posła na Sejm RP pana Stanisława Szweda, znak: SPS-024-5556/13, w sprawie programu ˝Równościowe przedszkole˝, który wprowadza Fundacja Edukacji Przedszkolnej w ramach środków pozyskiwanych z Unii Europejskiej, uprzejmie wyjaśniam.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa (na podstawie art. 22a ust. 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) w drodze rozporządzenia m.in. szczegółowe warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania przez dyrektora szkoły.
Program wychowania przedszkolnego może być dopuszczony do użytku w danym przedszkolu, jeżeli:
a) stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego określonej w przepisach w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół lub zadań, które mogą być realizowane w ramach zajęć dodatkowych, określonych w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola;
b) zawiera:
- szczegółowe cele kształcenia i wychowania,
- treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego,
- sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości dzieci,
- metody przeprowadzania analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna);
c) jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym (zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników; Dz. U. poz. 752).
Program wychowania przedszkolnego spełniający powyższe kryteria na wniosek nauczyciela lub nauczycieli dopuszcza do użytku w danym przedszkolu dyrektor przedszkola, a nie minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Przed dopuszczeniem do użytku w danym przedszkolu programu wychowania przedszkolnego dyrektor przedszkola może zasięgnąć opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje do pracy w przedszkolu, konsultanta lub doradcy metodycznego. Opinia zawiera w szczególności ocenę zgodności programu z podstawą programową wychowania przedszkolnego i dostosowania programu do potrzeb i możliwości dzieci, dla których jest przeznaczony.
Wyjaśniam jednocześnie, że minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa w drodze rozporządzenia (rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Dz. U. poz. 977) podstawę programową wychowania przedszkolnego, która opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące, zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego, uwzględniając wiek, potrzeby edukacyjne i wrażliwość dzieci, zawiera m.in. zagadnienia dotyczące kształtowania umiejętności społecznych dzieci, przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej). Ponadto celem wychowania przedszkolnego jest budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe. Osiągnięciem jednego z wielu celów wychowania przedszkolnego jest również to, że dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.
Mając na uwadze, iż system oświaty zapewnia w szczególności wspomaganie przez przedszkole wychowawczej roli rodziny, dyrektor i nauczyciele powinni z wielką rozwagą i szczególną odpowiedzialnością dokonywać wyboru realizowanych w przedszkolu programów dopasowanych do potrzeb i możliwości dzieci oraz oczekiwań rodziców, w tym szczególnie ze zwróceniem uwagi na treści mogące budzić kontrowersje. Należy podkreślić, że program wychowania przedszkolnego dopuszczony do użytku w danym przedszkolu musi zawierać treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. Realizacja treści programowych zajęć powinna stanowić spójną całość z pozostałymi działaniami wychowawczymi i profilaktycznymi przedszkola, a w szczególności wspierać wychowawczą rolę rodziny, promować integralne ujęcie ludzkiej seksualności, kształtować postawy prorodzinne, prozdrowotne i prospołeczne.
Przedszkola mogą brać udział w różnego rodzaju projektach edukacyjnych, w tym współfinansowanych ze środków UE, jednak decyzja o uczestnictwie należy do dyrektora placówki, który kieruje jej działalnością, sprawuje opiekę nad wychowankami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne, a także odpowiada na potrzeby najbliższego dzieciom środowiska.
Mając na uwadze niepokoje rodziców w różnych aspektach, prawo oświatowe zagwarantowało wpływ rodziców na politykę oświatową realizowaną w szkołach poprzez swoich reprezentantów w tworzonych obligatoryjnie radach rodziców i nieobligatoryjnie radach szkół/przedszkoli. Do kompetencji rady rodziców, zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy o systemie oświaty, należy między innymi uchwalanie, w porozumieniu z radą pedagogiczną, realizowanego przez nauczycieli programu wychowawczego przedszkola obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do wychowanków przedszkola. Tak więc w przypadku zamiaru realizacji w przedszkolu programu ˝Równościowe przedszkole. Jak uczynić wychowanie przedszkolne wrażliwym na płeć˝ stanowisko w tej kwestii powinna zająć rada rodziców. Współpraca bowiem dyrektora przedszkola, nauczycieli i rodziców odgrywa niezwykle ważną rolę w procesie wypracowania wspólnego systemu postępowania z dzieckiem. Kształtowanie atmosfery wzajemnego zaufania, otwarcia na potrzeby dziecka i oczekiwania rodziców wpływa bezpośrednio na jakość działań ukierunkowanych dla dobra dziecka. Jeżeli rodzice mają zastrzeżenia dotyczące pracy danego przedszkola, w tym realizowanego programu czy projektów, powinni zwrócić się do właściwego kuratora oświaty, który sprawuje nadzór pedagogiczny nad przedszkolami, szkołami i placówkami oświatowymi.
Zgodnie z preambułą ustawy o systemie oświaty, szkoła (w tym także przedszkole) winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. Ponadto system oświaty zapewnia w szczególności m.in. realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju, a także wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny.
Reasumując, biorąc pod uwagę powyższe warunki i tryb dopuszczania do użytku w danym przedszkolu programów wychowania przedszkolnego, program ˝Równościowe przedszkole. Jak uczynić wychowanie przedszkolne wrażliwym na płeć˝ nie jest programem wychowania przedszkolnego w rozumieniu rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. Ponadto program ten nie był zatwierdzany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, nie jest także programem powstałym w wyniku konkursów ogłaszanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Przemysław Krzyżanowski
Warszawa, dnia 22 listopada 2013 r.