Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 25313
w sprawie nieprawidłowego naliczania przez urząd skarbowy akcyzy nałożonej na producenta karetek pogotowia
W związku z pismem nr SPS-023-25313/14 z dnia 18 marca 2014 r., przy którym została przekazana interpelacja pana posła Jerzego Żyżyńskiego w sprawie wstecznego naliczenia producentom karetek akcyzy oraz załączonego artykułu w tym zakresie, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Kwestia dotycząca opodatkowania podatkiem akcyzowym pojazdów sanitarnych, poruszona w przesłanym przez pana posła artykule odnosi się do stanu prawnego obowiązującego przed dniem 1 marca 2009 r., tj. gdy obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym.
Zgodnie z przepisami ww. ustawy do celów poboru akcyzy w przypadku importu i nabycia wewnątrzwspólnotowego pojazdów zastosowanie miała klasyfikacja wyrobów w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN 8703), natomiast do celów poboru akcyzy na terytorium kraju stosowana była klasyfikacja w układzie odpowiadającym Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU. Na gruncie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11, z późn. zm.) zrezygnowano z posługiwania się kodami PKWiU na rzecz stosowania jedynie kodów CN. W przypadku samochodów osobowych opodatkowane są te, które spełniają wymagania pozycji 8703 Nomenklatury Scalonej.
W rozpatrywanej sprawie podmiot dokonywał nabycia wewnątrzwspólnotowego określonych pojazdów, a następnie przerabiał je na pojazdy sanitarne i dokonywał ich sprzedaży. W świetle obowiązującej w tamtym czasie ustawy o podatku akcyzowym przedmiotem opodatkowania w przypadku sprzedaży na terytorium kraju były pojazdy klasyfikowane wg kodu PKWiU 34.10.2. Pojazdy rozumiane powszechnie jako ambulanse (karetki) w świetle klasyfikacji w układzie PKWiU, tj. przed 1 marca 2009 r., uznawane były jako pojazdy do przewozu osób klasyfikowane do kodu PKWiU 34.10.2.
Powyższe zostało potwierdzone przez Główny Urząd Statystyczny, który jest organem odpowiedzialnym za klasyfikacje w układzie PKWiU. Z wyjaśnień GUS jednoznacznie wynika, iż przyjęta przez podmioty dokonujące pierwszej sprzedaży ambulansów na terytorium kraju klasyfikacja tych pojazdów do pozycji PKWiU 34.10.54-90 ˝pojazdy samochodowe specjalnego przeznaczenia, gdzie indziej niewymienione˝ była nieprawidłowa. Wg Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. (Dz. U. Nr 42, poz. 264, z póź. zm.) pozycja PKWiU 34.10.54-90 obejmuje pojazdy samochodowe, specjalnie skonstruowane albo przystosowane, wyposażone w różne urządzenia umożliwiające wykonywanie pewnych funkcji nietransportowych, co oznacza, iż głównym przeznaczeniem pojazdu z niniejszej pozycji nie jest przewóz osób ani towarów. Ww. grupowanie PKWiU 34.10.54-90.10 ˝Samochody służby zdrowia na podwoziach samochodów ciężarowych˝ (wg PKWiU z 1997 r.) obejmowało m.in.:
- ruchome przychodnie rentgenowskie (np. wyposażone w gabinet do badania, ciemnię oraz pełny zestaw sprzętu radiologicznego),
- ruchome kliniki (medyczne lub dentystyczne) z salą operacyjną, urządzeniami anestezjologicznymi i inną aparaturą chirurgiczną.
Główny Urząd Statystyczny stwierdził, iż przedmiotowe pojazdy produkowane przez krajowych przedsiębiorców należy klasyfikować do kodu PKWiU 34.10.22-30 i 34.10.23-40. Wskazał jednocześnie, iż ˝Ambulanse sanitarne, niezależnie od ich typu, są pojazdami przeznaczonymi do przewozu osób chorych oraz personelu medycznego czuwającego nad ich bezpieczeństwem˝, ˝przy czym docelowe czynności medyczne przeprowadzane są już w lecznicach stacjonarnych, natomiast zadaniem ambulansów jest bezpieczny dowóz pacjentów do lecznic˝.
Prawidłowość klasyfikacji ambulansów jako samochodów osobowych potwierdzona została wieloma orzeczeniami wojewódzkich sądów administracyjnych. Sądy m.in. w wyrokach o sygn. III SA/Łd 796/12, I SA/Lu 380/12, I SA/Ol 62/13 uznały, iż ambulanse to samochody osobowe w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym. Sądy wskazywały, że ustawa o podatku akcyzowym zawiera własną definicję ˝samochodu osobowego˝, która nie pokrywa się z jego potocznym rozumieniem ani też z definicją zawartą w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Fakt traktowania ambulansów jako pojazdów specjalnych na gruncie innych przepisów nie może oznaczać automatycznie, iż pojazd ten nie jest samochodem osobowym w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym.
Również Naczelny Sąd Administracyjny w swoim orzeczeniu z dnia 16 stycznia 2014 r. o sygn. I GSK 1269/12 potwierdził, iż ambulans to samochód osobowy objęty pozycją CN 8703.
W tym miejscu wyjaśnić należy, iż na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku akcyzowym producenci karetek nie uwzględniali podatku akcyzowego w cenie karetki ani też nie odprowadzali go od sprzedanych ambulansów pomimo istnienia takiego obowiązku w przepisach ustawy o podatku akcyzowym. Organy podatkowe w wyniku przeprowadzanych u podmiotów produkujących karetki kontroli stwierdzały brak zapłaty akcyzy od ww. samochodów objętych kodem PKWiU 34.10.2. Mając na uwadze, że zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, organ podatkowy mógł wydać decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego w stosunku do samochodów, od których nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości.
Jednocześnie wskazać należy, iż nie jest prawdą, jak zostało to opisane w artykule, że podmioty produkujące i sprzedające pojazdy sanitarne nie miały obowiązku naliczania akcyzy od ww. pojazdów i uiszczania jej Skarbowi Państwa. Dokonywana przez producentów karetek błędna klasyfikacja pojazdów sanitarnych do odpowiedniego kodu PKWiU spowodowała, iż producenci pomimo istnienia obowiązku w przepisach ustawy o podatku akcyzowym naliczania za ww. pojazdy akcyzy i odprowadzania jej do budżetu państwa nie dokonywali tego latami. Wobec powyższego w wyniku przeprowadzanych u podmiotów kontroli organy podatkowe wykazywały powyższe zaniedbania oraz naliczały zaległe podatki producentom. Z uwagi na powyższe producenci zobligowani są obecnie do zapłaty zaległego podatku akcyzowego.
W tym miejscu wskazać należy, iż w przypadku gdy podatnicy są w trudnej sytuacji ekonomicznej i mają trudności w spłacie zobowiązań podatkowych, mogą zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem o odroczenie terminu płatności podatku, rozłożenie zapłaty podatku na raty lub umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych lub odsetek za zwłokę.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) organ podatkowy może w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym udzielać ulg w spłacie zobowiązań lub umarzać powstałe zobowiązania. Należy jednak podkreślić, iż umarzanie zobowiązań podatkowych jest instytucją o charakterze wyjątkowym, zaś zgodnie z art. 84 Konstytucji RP każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie, co obliguje organ podatkowy do każdorazowej wnikliwej analizy zastosowania określonej ulgi. Wobec powyższego podatnik może zwrócić się do organu z prośbą o możliwość skorzystania z ulg określonych w art. 67a Ordynacji podatkowej, natomiast do decyzji organu należy przyznanie lub odmowa przyznania danej ulgi.
Wskazać również należy, iż Ministerstwo Finansów, realizując częściowo wniosek Ministerstwa Zdrowia dotyczący zwolnienia ambulansów z opodatkowania akcyzą, wprowadziło z dniem 10 lipca 2009 r. do ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2009 r. przepis, iż w przypadku samochodów osobowych typu ambulans (8703) do podstawy opodatkowania nie wlicza się kwot stanowiących wartość specjalistycznego wyposażenia medycznego. Wskazać należy, iż zwykle wartość specjalistycznego sprzętu zdecydowanie przekracza wartość samego pojazdu bez wyposażenia. W związku z powyższym pozwoliło to zdecydowanie zmniejszyć płaconą przez producentów aut sanitarnych - ambulansów akcyzę.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Jacek Kapica
Warszawa, dnia 7 kwietnia 2014 r.