Odpowiedź ministra skarbu państwa
na interpelację nr 5882
w sprawie spadającego udziału Grupy PZU w rynku ubezpieczeń
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację posła na Sejm RP pana Pawła Szałamachy z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie spadającego udziału PZU SA w rynku ubezpieczeń, poniżej przedstawiam stanowisko ministra skarbu państwa wobec kwestii poruszonych w przedmiotowej interpelacji oparte na informacjach uzyskanych od zarządu spółki.
Ad 1. PZU SA stopniowo traci udziały w rynku od czasu uwolnienia polskiego rynku ubezpieczeniowego - jest to naturalna konsekwencja procesu dekoncentracji i zwiększania konkurencyjności rynku. Proces ten nasilił się szczególnie w latach 2006-2007, kiedy to w segmencie klienta indywidualnego PZU stracił rekordowe 6,9% udziału w rynku. Aby osiągnąć szybki wzrost po wejściu na polski rynek, wiele firm ubezpieczeniowych przez lata stosowało politykę niskich cen ubezpieczeń, znacząco niższych od cen ubezpieczeń oferowanych przez PZU SA, jak i od cen, które gwarantowałyby im osiąganie pozytywnych wyników technicznych z działalności ubezpieczeniowej. Taka ˝wojna cenowa˝, prowadzona przede wszystkim w największym rynku obowiązkowych ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, nasiliła się szczególnie w latach 2006-2008, prowadząc regularnie do ujemnych wyników technicznych konkurentów PZU SA w tym segmencie. Agresywne promocje cenowe i wysokie wydatki marketingowe innych ubezpieczycieli skutkowały stopniowym obniżaniem się udziału PZU SA w rynku. PZU SA nie mógł dostosować swojej polityki cenowej do konkurentów w celu obrony udziału rynkowego, ponieważ doprowadziłoby to do znaczącego zmniejszenia osiąganych przez PZU SA zysków i byłoby niekorzystne zarówno dla spółki, jak i dla jej akcjonariuszy.
Szczegółową analizę przyczyn spadku udziałów PZU SA w rynku ubezpieczeniowym w latach 2007-2011 należy prowadzić osobno dla segmentów klienta indywidualnego i klienta korporacyjnego, ponieważ w tych dwóch segmentach pod koniec 2007 r. sytuacja była odmienna i zostały podjęte w stosunku do tych segmentów zupełnie różne, dostosowane do sytuacji, działania.
W segmencie klienta indywidualnego panująca na rynku ˝wojna cenowa˝ doprowadziła w latach 2005-2007 do sytuacji, w której PZU SA bardzo szybko traciło klientów i udziały w rynku, oferując ubezpieczenia komunikacyjne w cenach o 20-30% wyższych od cen głównych konkurentów i osiągając rentowność ok. 15-20%. Głównymi przyczynami spadku udziału w rynku klienta indywidualnego były:
- ˝wojna cenowa˝ prowadzona przez konkurentów PZU SA w ubezpieczeniach komunikacyjnych w celu uzyskania jak najszybszego wzrostu, przy jednoczesnym prowadzeniu przez PZU SA w latach 2005-2007 nieodpowiedniej polityki cenowej, zorientowanej na maksymalizację rentowności - nawet kosztem utraty udziałów w rynku;
- wzrastająca wrażliwość cenowa klientów, wywołana m.in. gwałtownym wzrostem wydatków marketingowych ubezpieczycieli w latach 2006-2008, skupionych głównie na promowaniu niskiej ceny ubezpieczeń;
- słabe przygotowanie sieci dystrybucji PZU SA do większej konkurencyjności rynku, w tym również niski poziom współpracy z szybko rozwijającymi się kanałami dystrybucji (dilerzy, multiagenci, brokerzy).
W 2007 odnotowana sytuacja w segmencie klienta korporacyjnego była zupełnie inna. W latach 2005-2007 PZU SA zwiększało udział w rynku ubezpieczeń firm i innych podmiotów. Odbywało się to jednak kosztem ujemnej rentowności - np. w 2007 r. rentowność ubezpieczenia OC komunikacyjnego dla klientów korporacyjnych wynosiła 75% (czyli do każdej złotówki pozyskanej od klientów PZU SA dopłacał 75 groszy). Zarząd PZU SA podjął więc w 2008 r. decyzję o restrukturyzacji portfela ubezpieczeń dla klienta korporacyjnego w celu przywrócenia rentowności tego segmentu.
Głównymi przyczynami spadku udziału w rynku klienta korporacyjnego były:
- bardzo zła rentowność tego segmentu w PZU SA, spowodowana sprzedażą ubezpieczeń po zbyt niskich cenach, przy jednoczesnym braku adekwatnej oceny i selekcji ryzyka, w celu zwiększania udziału PZU SA w rynku ubezpieczeń dla firm i innych podmiotów w latach 2005-2007;
- podjęta przez Zarząd PZU SA w 2008 r. decyzja o restrukturyzacji portfela ubezpieczeń dla klienta korporacyjnego w celu przywrócenia rentowności segmentu.
Ad 2. Zarząd PZU SA podjął działania mające na celu odbudowę pozycji spółki na rynku ubezpieczeniowym. Działania te są zgodne z przyjętą przez zarząd strategią na lata 2008-2011 oraz strategią na lata 2012-2014 i są dostosowane do specyficznej sytuacji w segmentach klienta indywidualnego i klienta korporacyjnego.
W segmencie klienta indywidualnego i MŚP główne działania wykonane w latach 2007-2011, zmierzające do odbudowy pozycji PZU SA na rynku ubezpieczeniowym, to:
- rewitalizacja sieci agencyjnej w ramach projektu ˝Nowa era sprzedaży˝,
- opracowanie i wdrożenie nowej strategii cenowej dla ubezpieczeń komunikacyjnych,
- odbudowanie współpracy z kanałem dilerskim i wdrożenie nowego modelu współpracy z kanałem multiagencyjnym.
- uatrakcyjnienie oferty produktowej.
W efekcie tych działań tempo utraty udziału rynkowego w segmencie klienta indywidualnego spadło z 6,9% w latach 2006-2007 do 0,9% w latach 2009-2010 i 1,1% w latach 2010-2011, wykazując nawet wzrosty w niektórych produktach. Jednocześnie segment klienta indywidualnego i MŚP w PZU SA urósł w latach 2009-2011 o ponad 640 mln zł. W segmencie klienta korporacyjnego większość działań wykonanych w latach 2008-2011 miała na celu nie poprawę udziału rynkowego, ale restrukturyzację portfela ubezpieczeń i przywrócenie rentowności. Główne działania wykonane w tym celu to:
- podwyżki cen oraz modyfikacje produktów,
- ograniczanie sprzedaży ubezpieczeń podmiotom z branż o wysokiej szkodowości;
- usprawnienia oraz racjonalizacja procesu selekcji, klasyfikacji i oceny ryzyka.
W efekcie tych działań łączny wynik techniczny w segmencie klienta korporacyjnego w 2011 r. wyniósł prawie +40 mln zł, czyli określony przez zarząd cel odzyskania w tym segmencie rentowności do 2012 r. został w pełni osiągnięty. Jednocześnie pomimo restrukturyzacji portfela i związanego z nim spadku udziałów rynkowych w segmencie klienta korporacyjnego PZU SA w latach 2009-2011 był na polskim rynku ubezpieczeniowym firmą, której udało się uzyskać największy wzrost całkowitego przypisu składki w wartościach bezwzględnych - ponad 450 mln zł.
Działania planowane przez Zarząd PZU SA w kolejnych latach, zgodnie ze strategią na lata 2012-2014, mają na celu utrzymanie pozycji rynkowej oraz rentowności. Spółka nie planuje agresywnego wzrostu udziałów rynkowych kosztem rentowności, gdyż musiałoby się to negatywnie odbić na wypracowywanych przez spółkę zyskach, jak również na kondycji finansowej całego sektora. Najważniejsze działania planowane na najbliższe lata to:
- wymiana produktowego systemu informatycznego, która pozwoli na lepszą obsługę klientów, zwiększenie elastyczności oferty oraz szybkie zmiany taryfowe;
- odświeżenie i unowocześnienie wizerunku marki PZU SA przez nową strategię komunikacyjną połączoną ze zmianą logo i wizualizacji.
Ad 3. Minister skarbu państwa dokonuje na bieżąco oceny zarządu w ramach uprawnień przysługujących mu jako akcjonariuszowi spółki. Uprawnienia te wynikają z praw korporacyjnych, które są ściśle określone w Kodeksie spółek handlowych i statucie spółki. Ponadto informuję, iż na ostatnim Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu PZU SA w celu wzmocnienia nadzoru właścicielskiego nad spółką Skarb Państwa wnioskował o dokonanie zmian oraz rozszerzenie składu osobowego Rady Nadzorczej PZU SA.
Ad 4. Ministerstwo Skarbu Państwa wielokrotnie wyrażało swoje poparcie dla systemu wynagradzania i premiowania zarządów spółek publicznych zgodnego z obowiązującymi standardami. Należy jednakże mieć na uwadze, że w przypadku struktury i wysokości wynagrodzeń Zarządu PZU SA, zgodnie z § 25 ust. 2 pkt 4 statutu spółki, organem właściwym do ustalania zasad wynagradzania i wynagrodzeń dla zarządu jest rada nadzorcza.
Z poważaniem
Minister
Mikołaj Budzanowski
Warszawa, dnia 9 lipca 2012 r.