Interpelacja nr 2732
do ministra kultury i dziedzictwa narodowego
w sprawie konieczności wsparcia działalności Stowarzyszenia Miejski Teatr Źródło z Radomska
Szanowny Panie Ministrze! W Radomsku, przy ul. Narutowicza 9, znajduje się budynek o nazwie Kinema, którego początki datuje się na rok 1900. Od tamtych czasów, choć należał on do straży pożarnej, służył lokalnej - i nie tylko - społeczności jako obiekt kultury. Najpierw była tu scena na 100 miejsc, później do drewnianej dobudowano murowaną na 225 miejsc siedzących. Po kilku latach budynek znów został przebudowany i od września 1909 r. zaczął tu funkcjonować stały kinematograf. Radomsko było 14. miastem na ziemiach polskich, w którym działało kino. Budynek przeżył dwie niemieckie okupacje: podczas I i II wojny światowej. W latach I wojny światowej okupanci zdemolowali część maszyn, skradli co wartościowsze przedmioty, zniszczyli krzesła i dekoracje. Strażakom udało się na szczęście uchronić Kinemę przed zupełną dewastacją i w okresie międzywojennym kinoteatr w bardzo szybkim tempie wyremontowano. Występowali tu aktorzy takiej klasy, jak Jadwiga Smosarska, Zbyszko Sawan, Leon Wyrwicz, siostry Loda i Zizi Halama, Maria Malicka i Bolesław Kamiński. Można było podziwiać primadonny opery stołecznej: Adelinę Czapską w towarzystwie Dobosza (tenor) i Preszla (baryton) oraz Mikołaja Jachnę - śpiewaka wielkiej opery moskiewskiej. W dwudziestoleciu międzywojennym bywali tu również najznakomitsi politycy: 17 października 1921 r. podejmowano kolacją samego naczelnika państwa, marszałka Józefa Piłsudskiego w towarzystwie wielu znanych generałów i oficerów. Tego też dnia marszałek Józef Piłsudski otrzymał godność pierwszego Honorowego Obywatela Miasta Radomska.
Na balkonie kinoteatru przemawiali m.in.: premier i minister spraw zagranicznych w urzędzie lubelskim, marszałek Sejmu Ignacy Daszyński; przywódca powstań śląskich, wicepremier Wojciech Korfanty; wicepremier Stanisław Thugutt; współzałożyciel PSL ˝Wyzwolenie˝ Andrzej Waleron. W czasie II wojny światowej Niemcy zmienili nazwę Kinema na Metropol.
16 stycznia 1945 r. 1. Front Ukraiński zajął Radomsko. 4 lutego w Metropolu odbył się pierwszy koncert, na którym wystąpił zespół muzyczny pod dyrekcją Henryka Fajta ˝Gardy˝. Konferansjerem był jego przyjaciel i stały współpracownik Czesław Kałkusiński ˝Czechura˝, który recytował wiersze i satyry. Po zakończeniu II wojny światowej pod sowieckim nadzorem władze zmieniły nazwę kina na Wolność. Przekleństwem losu to właśnie tu te same władze pod tym samym nadzorem przeprowadziły słynny, pokazowy proces. 7 maja 1946 r. po krótkiej rozprawie sąd częstochowski na sesji wyjazdowej skazał 12 polskich patriotów, członków Konspiracyjnego Wojska Polskiego, na karę śmierci, pozostałych 5 - na 15 lat więzienia. Wszystko odbyło się w obecności członków rodzin polskich bohaterów i mieszkańców Radomska.
W latach 50. na deskach Kinemy odbywały się walki bokserskie. Strażacy, którzy odzyskali budynek w 1990 r., powrócili do pierwotnej nazwy OSP Kinema.
Dziś budynek dzierżawi Stowarzyszenie Miejski Teatr Źródło z Radomska. Dzięki pasji prezes stowarzyszenia, nauczycielki polonistki, pani Danuty Zawadzkiej miejsce znów żyje. Choć środki na jego utrzymanie są skromne, młodzi nie poddają się i grają, aby zdobyć fundusze na piec c.o., okna, pokrycie dachu. Teatr Źródło, który działa od 1999 r., to kilkudziesięciu młodych ludzi, od szkoły podstawowej do absolwentów szkół wyższych, pasjonatów, wielbicieli pięknego słowa, klasyki literackiej. Teatr ma w swym repertuarze adaptacje dzieł Adama Mickiewicza, Władysława Reymonta, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, bł. Jana Pawła II. Są też utwory historyczne wg scenariusza Danuty Zawadzkiej: o św. królowej Jadwidze, ˝Prawda nie dała się zabić˝ (o zbrodni katyńskiej) czy ˝Do winy się nie poczuwam...˝ o Konspiracyjnym Wojsku Polskim. Ta ostatnia sztuka, grana na deskach Kinemy przy przedstawicielach rodzin skazanych w procesie z 1946 r. czy bliskich Stanisława Sojczyńskiego ˝Warszyca˝, była wydarzeniem niezwykłym i symbolicznym. Teatr Źródło swą kilkunastoletnią działalnością potwierdził, że nie jest przedsięwzięciem okazjonalnym, jego występy w różnych miastach Polski, m.in. w Warszawie (Teatr Polski, sala kolumnowa Sejmu RP), Wrocławiu, Częstochowie (Teatr im. Adama Mickiewicza) świadczą o doskonałym przygotowaniu artystów i świetnie zorganizowanym zapleczu (od charakteryzacji, przez kostiumy, do pomysłowej i doskonałej artystycznie scenografii). Czy zatem będzie łaskaw Pan Minister podzielić pogląd, iż radomszczańskie Stowarzyszenie Miejski Teatr Źródło, pasją kilku pokoleń uczniów pani Danuty Zawadzkiej i jej samej, działając przez kilkanaście już lat na chwałę ziemi radomszczańskiej, częstochowskiej i piotrkowskiej, krzewiąc polską kulturę, ucząc historii ojczystej i szacunku dla narodowych bohaterów, powracając wciąż do arcydzieł literatury polskiej, stanowi tym samym ogólnokrajowe dobro i jako takie zasługuje na pomoc udzieloną ze środków krajowych, także tych będących w dyspozycji szanownego Pana Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego?
Czy zatem zechce Szanowny Pan Minister wesprzeć Stowarzyszenie Miejski Teatr Źródło w Radomsku, na początek okolicznościową dotacją pozwalającą stowarzyszeniu na konieczny remont swej historycznej siedziby, budynku radomszczańskiej OSP Kinema?
Z poważaniem
Poseł Szymon Giżyński
Warszawa, dnia 29 lutego 2012 r.