Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 5984
w sprawie dramatycznie niskich emerytur częściowych
Szanowna Pani Marszałek! W związku z wystąpieniem Pani Marszałek z dnia 26 czerwca 2012 r., znak: SPS-023-5984/12, dotyczącym zapytania pani poseł Jadwigi Wiśniewskiej w sprawie dramatycznie niskich emerytur częściowych pragnę uprzejmie przedstawić, co następuje.
Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637) wprowadza, w wyniku konsultacji społecznych, nowe rozwiązanie polegające na możliwości przejścia na emeryturę częściową przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Proponowana zmiana podwyższenia aktywności osób starszych poprzez stopniowy i rozłożony w długim okresie czasu (dwadzieścia osiem lat w przypadku kobiet i osiem lat w przypadku mężczyzn) proces podwyższenia wieku emerytalnego do poziomu 67 lat, wzbudzała bowiem obawy i niepokoje, szczególnie wśród osób, którym brakowało kilku lat do prawa do emerytury. Mimo że już obecnie w wielu zawodach osoby pracujące przekroczyły wiek 65 lat (a nawet 70. rok życia), największe obawy miały kobiety, które obok pracy zawodowej wspomagają rodzinę w opiece nad wnukami lub niedołężnymi rodzicami.
Warunki przyznania prawa do emerytury częściowej oraz jej wysokość i wpływ na wysokość docelowego świadczenia emerytalnego przyznanego po osiągnięciu wieku emerytalnego omówione zostały szczegółowo w uzasadnieniu do projektu ww. ustawy, m.in. w części: ocena skutków regulacji. W uzasadnieniu podkreślono również, że do pilnego uregulowania odrębną ustawą pozostaje kwestia zasad wypłaty dożywotnich emerytur kapitałowych, z uwzględnieniem sytuacji osób, które wystąpią o emeryturę częściową. Stosowny projekt ustawy zostanie opracowany i przedstawiony przez Radę Ministrów.
Emerytura częściowa przysługiwać będzie pod warunkiem posiadania wymaganego stażu ubezpieczeniowego (okresów składkowego i nieskładkowego) oraz osiągnięcia określonego wieku. Prawo do emerytury częściowej będzie miała kobieta w wieku co najmniej 62 lat, posiadająca minimum 35-letni staż ubezpieczeniowy i mężczyzna w wieku co najmniej 65 lat, przy minimum 40-letnim stażu ubezpieczeniowym. Wysokość emerytury częściowej wynosić będzie 50% kwoty emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczonej na dzień ustalenia prawa do emerytury częściowej, tj. dla wieku co najmniej 62 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn, i nie będzie podwyższana do kwoty najniższej emerytury. Wypłata nie będzie uzależniona od rozwiązania stosunku pracy ani od wysokości przychodów z pracy zarobkowej. Tak więc rolą emerytury częściowej nie jest zapewnienie dochodu osobom niebędącym w stanie kontynuować zatrudnienia z powodów zdrowotnych. Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne uprawnia do świadczeń pieniężnych na wypadek zaistnienia określonych zdarzeń (ryzyk) ubezpieczeniowych uniemożliwiających lub ograniczających dalsze utrzymywanie się z pracy zarobkowej. Renta z tytułu niezdolności do pracy stanowi ekwiwalent utraconych zarobków wskutek wystąpienia ryzyka ubezpieczonego, jakim jest inwalidztwo, podobnie jak podeszły wiek ubezpieczonego - w przypadku emerytury, czy śmierć żywiciela - w przypadku renty rodzinnej. Po przyznaniu emerytury częściowej kwoty składek i kapitał początkowy zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego w ZUS nadal będą waloryzowane aż do ustalenia prawa do pełnej emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego. Natomiast podstawa obliczenia emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego będzie pomniejszona o kwoty wypłaconej emerytury częściowej. Wysokość emerytur częściowych w wieku 62 lat - w przypadku kobiet i 65 lat - w przypadku mężczyzn oraz wysokość docelowego świadczenia emerytalnego z FUS dla osoby zarabiającej przeciętne wynagrodzenie, przyznanego po osiągnięciu wieku emerytalnego, przedstawiają załączone tabele*).
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Marek Bucior
Warszawa, dnia 4 lipca 2012 r.