Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 2038
w sprawie zniesienia wiz do USA dla obywateli Polski
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pana posła Johna Abrahama Godsona (pismo nr SPS-023-2038/11 z dnia 21 lutego br.) w sprawie zniesienia wiz do USA dla obywateli Polski, uprzejmie informuję.
Włączenie Polski do amerykańskiego programu bezwizowego Visa Waiver Program stanowi jeden z priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Działania podejmowane w tym celu przez rząd RP polegają zarówno na dążeniu do spełnienia warunków uczestnictwa w programie, jak i na zwracaniu uwagi najwyższych przedstawicieli administracji oraz Kongresu USA na ten niewątpliwie trudny do zaakceptowania stan rzeczy. Problem ten był m.in. poruszany na najwyższym szczeblu rozmów pomiędzy prezydentem Bronisławem Komorowskim a prezydentem USA Barakiem Obamą.
Polska jako jeden z nielicznych krajów UE nie spełnia podstawowego warunku członkostwa w VWP, którym jest utrzymanie liczby odmów wizowych poniżej progu 3%. Do dnia 30 czerwca 2009 r. obowiązywał próg odmów wizowych na poziomie 10%, zgodnie z postanowieniami ustawy z 2007 r. o implementacji zaleceń komisji w sprawie kulisów zamachów z 11 września 2001 r. (tzw. 9/11 Act). Ułatwienie to zostało wprowadzone jednak tylko czasowo i uległo zawieszeniu ze względu na fakt, że Departament Bezpieczeństwa Krajowego (DHS) Stanów Zjednoczonych nie wprowadził systemu rejestracji danych biometrycznych osób opuszczających USA drogą powietrzną (biometric air exit system). Obecnie ponownie obowiązuje próg odmów wizowych w wysokości 3%. Kluczowy z naszego punktu widzenia wskaźnik odmów wizowych dla Polski ulegał w ostatnich latach daleko idącej redukcji. Z pułapu 25% w 2007 r. zanotowano obniżenie wskaźnika do 13,8% w 2008 r. W roku 2009 r. wyniósł on 13,5%, w 2010 r. tylko 9,8%. Jednak w ubiegłym roku wskaźnik odmów wizowych dla Polski nieoczekiwanie wzrósł do 10,2%.
Polski rząd aktywnie wspiera prowadzone obecnie w Kongresie USA prace nad ustawą mającą ułatwić Polsce wejście do programu Visa Waiver. W dniach 7-8 marca 2011 r. w Senacie oraz Izbie Reprezentantów Kongresu USA zostały zgłoszone jednobrzmiące projekty ustaw Secure Travel and Counterterrorism Partnership Program Act of 2011 (H.R. 959 i S. 497) w sprawie modyfikacji zasad funkcjonowania VWP. Inicjatorami tej propozycji legislacyjnej byli: republikański senator M. Kirk (R-Illinois) oraz kongresmani M. Quigley (D-Illinois) i D. Lipinski (D-Illinois). Po konsultacjach z administracją amerykańską (głównie Departamentem Bezpieczeństwa Krajowego) w dniu 31 stycznia br. w Izbie Reprezentantów oraz w Senacie USA złożono dwa nowe, jednobrzmiące projekty legislacyjne, będące modyfikacją propozycji ustawy przedstawionej w Kongresie USA w marcu 2011 r. Secure Travel and Counterterrorism Partnership Program Act of 2012. Sponsorami projektu są B. Mikulski (D-Maryland), M. Kirk (R-Illinois), B. Cardin (D-Maryland) oraz kongresman M. Quigley (D-Illinois). Projekt ustawy ma wprowadzić następujące zmiany:
- uwzględnić wskaźnik osób pozostających nielegalnie w USA po wygaśnięciu wizy na poziomie nieprzewyższającym 3%, tzw. overstay rate. Wskaźnik ten dla Polski - według szacunkowych danych amerykańskich - wynosi ok. 3%,
- stworzyć możliwość przyjęcia do VWP kraju, w którym procent odmów wizowych refusal rate pozostaje powyżej 3%, jednak nie przekracza 10%,
- wprowadzić nowy system obliczania wskaźnika odmów wizowych dla danego kraju, którego podstawą ma być liczba aplikujących o wizę, nie zaś liczba składanych aplikacji. Wskaźnik dla Polski, liczony według nowej metodologii, miałby wynosić poniżej 10%.
W dniu 11 stycznia br. przebywający z wizytą w Warszawie senator M. Kirk oraz kongresman M. Quigley zostali przyjęci przez ministra R. Sikorskiego na konsultacje na temat prac nad ww. ustawą. Obecnie polskie służby dyplomatyczne w kraju, jak również na placówkach dyplomatycznych i konsularnych w USA zaangażowane są w szeroko zakrojone działania mające na celu zapewnienie poparcia dla zgłoszonego w Kongresie projektu legislacyjnego. Równolegle rząd RP podejmuje starania w celu zlikwidowania innych potencjalnych przeszkód w zaproszeniu Polski do członkostwa w VWP. W czerwcu 2011 r. podpisane zostało porozumienie pomiędzy Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego a Centrum Sprawdzeń Antyterrorystycznych w sprawie wymiany danych osobowych o poszukiwanych terrorystach i osobach podejrzewanych o działalność terrorystyczną. Obecnie negocjowana jest umowa o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, międzynarodowego terroryzmu oraz innego rodzaju przestępczości (tzw. umowa PCSC). Resortem wiodącym jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
Z wyrazami szacunku
Sekretarz stanu
Jan Borkowski
Warszawa, dnia 5 marca 2012 r.