Odpowiedź na interpelację nr 31195
w sprawie posługiwania się nowymi dowodami osobistymi za granicą
Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Tomasz Szubiela
Warszawa, 20-03-2015
Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację numer 31195 Posła na Sejm RP Pana Dariusza Piontkowskiego w sprawie posługiwania się nowymi dowodami osobistymi za granicą, uprzejmie informuję, że zakres danych w nowym dowodzie osobistym został określony w ustawie z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz. U. Nr 167, poz. 1131 z późn. zm.), która weszła w życie w dniu 1 marca 2015 roku.
Pragnę wskazać, że regulacje dotyczące m.in. wzoru dowodu osobistego, sposobu i trybu składania wniosku o jego wydanie, sposobu i trybu postępowania w sprawach dotyczących utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu dowodu osobistego oraz sposobu i trybu odbioru dowodu osobistego przez wnioskodawcę zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu (Dz. U. poz. 212).
Konieczność określenia nowego wzoru dowodu osobistego wynikała z faktu, iż zgodnie z ww. ustawą zakres danych osobowych posiadacza zamieszczanych w nowym dowodzie osobistym został ograniczony, w stosunku do poprzednio obowiązującego, do tych informacji, które w istocie stanowią o tożsamości obywatela. W nowym dowodzie osobistym nie będą zatem umieszczone informacje o adresie zameldowania, wzroście i kolorze oczu jego posiadacza, a także odwzorowanie podpisu.
Zgodnie z art. 12 wskazanej ustawy w dowodzie osobistym zamieszcza się:
1) dane dotyczące osoby:
a) nazwisko,
b) imię (imiona),
c) nazwisko rodowe,
d) imiona rodziców,
e) datę i miejsce urodzenia,
f) płeć,
g) wizerunek twarzy,
h) numer PESEL,
i) obywatelstwo;
2) dane dotyczące dowodu osobistego:
a) serię i numer dowodu osobistego,
b) datę wydania,
c) datę ważności,
d) oznaczenie organu wydającego dowód osobisty.
Uprzejmie informuję, że istniał szereg argumentów dotyczących rezygnacji z umieszczania poszczególnych danych w dowodzie osobistym, tj.:
- brak rysopisu posiadacza dowodu osobistego - zamieszczanie w dotychczas wydawanych dowodach osobistych rysopisu, co teoretycznie miało służyć łatwiejszej identyfikacji osoby od lat budziło kontrowersje dotyczące określania koloru oczu (który może być zmieniany przy wykorzystaniu szkieł kontaktowych), czy też zmieniającego się na przestrzeni lat wzrostu posiadacza dokumentu. Warto również wskazać, że przedmiotowe dane najczęściej nie były weryfikowane w trakcie postępowania o wydanie dowodu osobistego;
- brak wzoru własnoręcznego podpisu posiadacza dowodu osobistego - nowa ustawa o dowodach osobistych wprowadziła możliwość składania wniosku o wydanie dowodu osobistego drogą elektroniczną. Załączenie do wniosku wzoru podpisu w postaci skanu, skutkowałoby istotną deformacją odzwierciedlenia podpisu, który docelowo w takiej postaci widniałby na dokumencie tożsamości. Wersja elektroniczna składanego wniosku powoduje również brak możliwości stwierdzenia czy podpis został złożony przez właściwego wnioskodawcę. Ponadto warto podkreślić, że wzór własnoręcznego podpisu często ma charakter dynamiczny i podlega zmianom.
W tym miejscu pragnę wskazać, że brak informacji o adresie zameldowania w nowym dowodzie osobistym zwalnia obywatela od obowiązku każdorazowej jego wymiany w przypadku zmiany miejsca stałego pobytu. Jednocześnie w sytuacji, gdy organy administracji publicznej, dzięki zapewnieniu komunikacji pomiędzy rejestrami państwowymi, mogą weryfikować dane adresowe obywatela z wykorzystaniem rejestru PESEL, brak jest uzasadnienia dla zamieszczania wskazanej informacji w dowodzie osobistym. Dodatkowo rozwiązanie takie jest tańsze dla budżetu państwa, ponieważ dowód osobisty wydawany jest bezpłatnie.
Warto przy tym dodać, iż umieszczenie w nowym dowodzie osobistym informacji o obywatelstwie polskim jego posiadacza miało na celu ułatwienie posługiwania się wskazanym dokumentem podczas podróży zagranicznych. Identyfikacja przynależności państwowej osoby posługującej się polskim dowodem osobistym, wydawanym na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów prawa, w innych krajach Unii Europejskiej jest często utrudniona. Powyższe wynika z braku zamieszczenia w ww. dokumencie informacji o obywatelstwie jego posiadacza. Z kolei pośrednie wskazanie obywatelstwa przez podanie wyłącznie nazwy państwa wydającego dokument nie przesądza o tym, że osoba posługująca się danym dowodem osobistym jest obywatelem polskim, ponieważ niektóre z państw europejskich wydają dokumenty tożsamości również obcokrajowcom.
Jednocześnie pragnę poinformować, że nie istnieje formalny obowiązek uzgodnienia lub notyfikacji wzoru nowego dowodu osobistego wydawanego przez Państwa Członkowskie Unii Europejskiej (UE) do Komisji Europejskiej. Niemniej jednak należy wskazać, iż za pośrednictwem Stałego Przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej przy UE przekazane zostały materiały informacyjne, a także wzory nowych dokumentów do wszystkich państw należących do UE oraz strefy Schengen. Dodatkowo za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych zostały przekazane wzory i materiały informacyjne krajom, które na podstawie umów dwustronnych honorują wjazd na terytorium ich krajów na podstawie dowodu osobistego, tj. Serbii, Bośni-Hercegowinie, Macedonii, Czarnogórze oraz Gruzji. Zgłoszenia nowego wzoru polskiego dowodu osobistego dokonano także za pośrednictwem grup roboczych zajmujących się m.in. ochroną granic UE, w których uczestniczą m.in. przedstawiciele służb granicznych.
Odnosząc się natomiast do zagadnienia wprowadzenia nowego wzoru dokumentu tożsamości do międzynarodowego systemu Public Register of Authentic Identity and Travel Documents Online (PRADO) pragnę wyjaśnić, że wprowadzenie ww. dokumentu nie wiąże się z obowiązkiem umieszczenia go we wskazanym systemie. Jednakże do Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej zostały przekazane stosowne informacje w celu umieszczenia wzoru nowego polskiego dowodu osobistego w systemie PRADO.
Wyjaśnienia ponadto wymaga, iż nowa ustawa o dowodach osobistych nie wprowadziła żadnych zmian w stosunku do wcześniejszych rozwiązań dotyczących przekraczania granic państw na podstawie dowodu osobistego. Zatem dowód osobisty nadal uprawnia obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o EOG, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic. Wskazane powyżej informacje znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (www.msw.gov.pl) oraz na stronie www.obywatel.gov.pl, która pełni rolę serwisu usługowego w sprawach dotyczących m.in. dowodów osobistych.
Jednocześnie pragnę zapewnić, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych na bieżąco i niezwłocznie wyjaśnia wszelkie zgłaszane wątpliwości w przedmiotowym zakresie.
Z poważaniem,
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH
z up. Tomasz Szubiela
Podsekretarz Stanu