Interpelacja nr 33900
do prezesa Rady Ministrów
w sprawie prywatyzacji spółki PKP Energetyka SA
Szanowna Pani Premier
Grupa PKP ogłosiła w dniu 6 lipca br., iż fundusz private equity CVC Capital Partners rozpoczął wyłączne negocjacje z PKP na temat przejęcia spółki PKP Energetyka. Równocześnie zaniechano dalszych negocjacji z krajowymi spółkami energetycznymi, kontrolowanymi (nadal) przez Skarb Państwa (Tauron, Enea, Energa i PGE).
Oznacza to, że zaledwie kilka dni przed przedstawieniem przez Radę Ministrów Krajowego Programu Kolejowego, określającego zasady wydatkowania środków finansowych na modernizację kolei, spółka będąca operatorem unikalnego systemu dystrybucji energii elektrycznej dla kolei, zostaje wystawiona na sprzedaż inwestorowi finansowemu zarejestrowanemu w Luksemburgu. Jako powód prywatyzacji PKP Energetyka, spółki o kluczowym znaczeniu dla sprawnego działania systemu przewozów kolejowych w Polsce, niezmiennie wskazuje się konieczność dokonania niezbędnych nakładów finansowych na modernizacji sieci dystrybucyjnej. Nie jest zatem jasne, w jaki sposób finansowanie to ma zapewnić prywatny, zagraniczny inwestor finansowy, skoro na ten cel znaczne środki na ten cel przeznaczono ze środków budżetowych oraz unijnych.
Osobną kwestię stanowi to, w jaki sposób fundusz CVC zamierza przekazywać PKP Energetyka środki na modernizację sieci dystrybucyjnej. Należy wyrazić obawę, że środki te nie zostaną przekazane w formie kapitału (tj. poprzez podwyższenie kapitału zakładowego spółki PKP Energetyka) lecz w formie długu. Takie rozwiązanie oznaczłoby, że wszelki zysk spółki PKP Energetyka (od którego to zysku spółka płaci podatki w Polsce) ulegałby zmniejszeniu o koszty odsetek od „pożyczki” udzielonej przez spółkę w Luksemburgu. Jest to nagminny sposób transferowania podatków do tzw. rajów podatkowych (a za taki właśnie uchodzi Luksemburg).
Specyfika inwestycji infrastrukturalnych (a do takich należy właśnie modernizacja kolejowej sieci dystrybucji energii) pokazuje równocześnie, że wymagają one w pierwszej kolejności dokonania znacznych nakładów inwestycyjnych, których wymierne efekty finansowe są odłożone w czasie. Fundusze inwestycyjne typu private equity przyjmują z reguły znacznie inną strategię inwestycyjną: restrukturyzacja spółki niedługo po jej zakupie, zwiększenie księgowej wartości spółki oraz wreszcie odsprzedaż spółki inwestorowi branżowemu lub inwestorom giełdowym. Z tego względu należy wyrazić najdalej idące obawy, że działania funduszu CVC sprowadzą się do jak najszybszej sprzedaży płynnych aktywów spółki PKP Energetyka (np.: nieruchomości), redukcji zadłużenia oraz – oczywiście – zwiększenia przychodów spółki poprzez podniesienie cen energii dla całej kolei w Polsce. Trudno sobie wyobrazić, aby wartość księgową PKP Energetyka dało podnieść się w inny sposób. Co warte podkreślenia, podobny scenariusz zrealizowano niedawno w Polsce przy okazji sprzedaży kontrolnego pakietu akcji spółki Ruch SA amerykańskiemu funduszowi Eton Park, po której nastąpiła szybka wyprzedaż nieruchomości oraz zwolnienia grupowe. Podwyższenie cen energii dla kolei oznacza w konsekwencji podwyższenie kosztów i utratę konkurencyjności przewozów kolejowych, a więc jest całkowicie sprzeczne z europejską strategią rozwoju transportu kolejowego.
Również analiza sposobu dokonywania inwestycji przez fundusz CVC na terenie Europy Środkowo-Wschodniej pogłębia wyrażane powyżej obawy: zakupiona przez fundusz czeska spółka browarnicza StarBev została sprzedana inwestorowi branżowemu po zaledwie dwóch i pół roku od jej nabycia. Zapewnienia Grupy PKP, iż fundusz CVC jest wiarygodnym partnerem, nie mogą w żaden sposób przesłonić faktu, że w krótkim, kilkuletnim terminie należy realnie liczyć się ze odsprzedażą PKP Energetyka innemu podmiotowi, którego tożsamość i wiarygodność pozostaje dziś całkowitą niewiadomą.
Co więcej – jak podaje Grupa PKP – podmiotem, któremu zamierza sprzedać się PKP Energetyka – spółkę o kapitale zakładowym w wysokości przeszło 844 mln zł – jest tzw. spółka specjalnego przeznaczenia pod nazwą Caryville Investments Sp. z o.o. Za nazwą tą kryje się spółka zarejestrowana zaledwie niecałe pół roku temu, dysponująca kapitałem zakładowym w wysokości zaledwie 5000 zł, a więc najniższym, jakie dopuszcza polskie prawo. Grupa PKP twierdzi, że fundusz CVC Capital Partners weźmie na siebie pełną odpowiedzialność za zobowiązania Caryville Investments Sp. z o.o. przy podpisaniu umowy sprzedaży PKP Energetyka, zaś angażowanie spółki specjalnego przeznaczenia ma być typowe w przypadku takich właśnie transakcji. Skoro tak, to czym wytłumaczyć fakt, że właścicielem spółki Caryville Investments Sp. z o.o. jest z kolei również zarejestrowana w Luksemburgu spółka Edison Holdings SARL? Spółka ta nie posiada nawet własnej strony internetowej. Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że potężny fundusz inwestycyjny, mający nabyć od Skarbu Państwa majątek o wartości wielu miliardów złotych, kryje się za łańcuszkiem spółek-córek po to tylko, aby utrudnić proces ewentualnego dochodzenia roszczeń, np.: z tytułu naruszenia zobowiązań do przestrzegania praw pracowniczych lub innych zobowiązań zawartych w umowie sprzedaży spółki PKP Energetyka.
W związku zwracamy się z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:
Jaka część środków z Krajowego Programu Kolejowego zostanie przeznaczona na modernizację sieci dystrybucyjnej należącej do spółki PKP Energetyka?
Jaka jest wysokość wszystkich środków budżetowych oraz unijnych, których beneficjentem w latach 2014 – 2020 jest spółka PKP Energetyka?
Na jak długo fundusz CVC zobowiązał się do przestrzegania warunków zatrudnienia pracowników PKP Energetyka oraz niedokonywania zwolnień grupowych, ani innych zwolnień (będących faktycznie zwolnieniami grupowymi, lecz jedynie rozłożonymi w czasie) czy też przesunięć pracowników do pracy w innych zakładach?
Czy planuje się zawarcie w umowie sprzedaży spółki PKP Energetyka klauzul (i) nakładających na CVC zakaz odsprzedaży spółki PKP Energetyka przez określony czas, (ii) uzależniających taką odsprzedaż po upływie wskazanego czasu od zgody władz Polski, (iii) zakładających prawo pierwokupu Skarbu Państwa w razie odsprzedaży PKP Energetyka przez fundusz CVC, a jeżeli tak – to po jakiej cenie?
Czy podczas wstępnych negocjacji krajowe spółki energetyczne (Tauron, Enea, Energa i PGE) proponowały strukturę transakcji taką, jaką obecnie proponuje fundusz CVC, tj. zakładającą udział spółek celowych o minimalnym dopuszczalnym kapitale zakładowym?
Czy fundusz CVC zobowiązał się do przeprowadzenia jakichkolwiek określonych inwestycji w sieć dystrybucyjną PKP Energetyka i jej modernizację? Czy rozważa się uzależnienie sprzedaży PKP Energetyka od takiego zobowiązania ze strony funduszu CVC?
Czy fundusz CVC zobowiązał się do zainwestowania określonych środków finansowych we wskazane w pkt 6 inwestycje? Czy rozważa się uzależnienie sprzedaży PKP Energetyka od takiego zobowiązania ze strony funduszu CVC?
Czy fundusz CVC określił w jaki sposób przekaże środki finansowe na wskazane w pkt 6 inwestycje, tj. czy zrobi to w formie podwyższenia kapitału zakładowego czy też w formie udzielenia pożyczek? Czy rozważa się uzależnienie sprzedaży PKP Energetyka od złożenia przez fundusz CVC określonych zobowiązań w tej materii? Czy fundusz CVC zobowiązano do udzielania PKP Energetyka pożyczek wyłącznie wedle oprocentowania rynkowego (tj. wedle zasady arm’s lenght)?
Jakie były powody wyboru funduszu CVC jako nabywcy PKP Energetyka?
Czy podczas wstępnych negocjacji kierowano się wyłącznie kryterium ceny? Czy uwzględniono koszty społeczne związane z wyprzedażą spółki o strategicznym znaczeniu dla rozwoju polskiej kolei zagranicznemu inwestorowi finansowemu?
Czy powodem braku kontynuowania negocjacji ze spółkami krajowymi
Czy zakłada się zawarcie w umowie sprzedaży PKP Energetyka klauzul zakazujących podnoszenia ceny energii przez określony czas?