Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 3027
w sprawie finansowania Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie z dnia 4 stycznia 2013 r., sygn. SPS-024-3027/13, interpelację pana posła Marcina Święcickiego w sprawie finansowania Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.
W odniesieniu do pytania nr 1 w załączeniu przekazuję dane uzyskane od resortu spraw wewnętrznych, ujęte w formie tabelarycznego zestawienia przychodów oraz wydatków (kosztów) Funduszu - Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców w latach 2010-2012.
Odnosząc się do pytania nr 2, pragnę wskazać, że obowiązek uiszczania przez zakłady ubezpieczeń opłaty ewidencyjnej z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wynika z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.), dalej ustawa. Przywołany przepis w swoim literalnym brzmieniu nie uzależnia konieczności uiszczenia opłaty ewidencyjnej od żadnych dodatkowych warunków - sam fakt zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego implikuje tym samym wymóg uiszczenia opłaty.
Artykuł 28a ust. 3 ustawy odnosi się do sytuacji, w której doszło do zawarcia kilku umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w odniesieniu do tego samego pojazdu mechanicznego, z tym samym okresem ubezpieczenia oraz z jednym zakładem ubezpieczeń. Wówczas zakładowi ubezpieczeń przysługuje składka ubezpieczeniowa z tytułu jednej tylko umowy ubezpieczenia. To, że w takich przypadkach składki ubezpieczeniowe z tytułu pozostałych zawartych umów nie są należne, a uprawnienie zakładu ubezpieczeń ogranicza się do możliwości żądania składki ubezpieczeniowej wyłącznie z tytułu jednej umowy ubezpieczenia, nie oznacza automatycznie, że pozostałe umowy uważa się za niezawarte. Takie rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę jest w istocie konsekwencją jednolitego zakresu ochrony każdej z zawartych umów, a co za tym idzie - jednej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Zestawienie przywołanych przepisów wskazuje, że art. 28a ust. 3 ustawy dotyczy sytuacji, w której doszło już do zawarcia umów ubezpieczenia, czyli spełniona została hipoteza normy zawartej w art. 30 ustawy. Oznacza to, że dla udzielenia odpowiedzi na pytanie kluczowe znaczenie należy nadać sformułowaniu ˝zawarcie umowy ubezpieczenia˝. Spełnienie bowiem tej przesłanki będzie każdorazowo, stosując literalną wykładnię przepisów, prowadzić do konieczności uiszczenia opłaty eweidencyjnej przez zakład ubezpieczeń i to niezależnie od tego, jak w przyszłości będzie ewoluował zawarty stosunek ubezpieczeniowy (np. umowa zostanie wypowiedziana albo umowa będzie jedną z tych umów, o których mowa w art. 28a ust. 3 ustawy, od których nie zostanie pobrana składka ubezpieczeniowa).
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wymaga zawarcia umowy dla nawiązania stosunku ubezpieczeniowego, który podlega nie tylko regulacji przedmiotowej ustawy, ale także przepisom Kodeksu cywilnego (por. art. 22 ust. 1 ustawy). Będą tu miały zastosowanie przepisy części ogólnej Kodeksu cywilnego o zawieraniu umów oraz przepisy regulujące umowę ubezpieczenia (art. 805 i n. Kodeksu cywilnego).
Do nawiązania stosunku ubezpieczeniowego może dojść w drodze oferty, przetargu lub negocjacji. W praktyce najczęściej do zawarcia umowy dochodzi w trybie ofertowym - w chwili gdy potencjalny ubezpieczający składa ofertę zakładowi ubezpieczeń, a ten ją przyjmuje. Ze względu na masowość obrotu umowa ubezpieczenia ma częstokroć charakter adhezyjny, tzn. sprowadza się do decyzji ubezpieczającego o przystąpieniu do ochrony ubezpieczeniowej na warunkach ustalonych przez zakład ubezpieczeń. Oferta składana jest bowiem w kontekście obowiązujących przepisów prawa uzupełnionych o ogólne warunki umów. Tak więc co do zasady umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku poprzez samo złożenie zgodnych oświadczeń woli przez strony umowy.
Przedstawiając powyższe, należy uznać, iż stosując wykładnię literalną w przypadku ustalenia, że - niezależnie od wybranego trybu nawiązania stosunku ubezpieczającego - doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zakład ubezpieczeń obowiązany jest do uiszczenia z tego tytułu opłaty ewidencyjnej w wysokości równowartości w złotych 1,0 euro na podstawie art. 30 ustawy. Tym samym, nawet w okolicznościach określonych w art. 28a ust. 3 ustawy, obowiązek ten powstaje wraz z każdą zawartą umową i nie jest uzależniony od spełnienia dodatkowych warunków, np. zapłacenia składki ubezpieczeniowej.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Wojciech Kowalczyk
Warszawa, dnia 14 lutego 2013 r.