Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 14099
w sprawie zablokowania funduszy UE przez Komisję Europejską na budowę autostrady A4 Radymno - Korczowa
Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma z dnia 19 lutego 2013 r., znak: SPS-023-14099/13, przekazującego interpelację posła na Sejm RP pana Bogdana Rzońcy z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie zablokowania funduszy UE przez Komisję Europejską na budowę autostrady A4 Radymno - Korczowa przekazuję odpowiedź na poszczególne pytania.
1. W odniesieniu do zapytania dotyczącego przyczyny wstrzymania przez KE refundacji środków na budowę autostrady A4 Radymno - Korczowa pragnę wyjaśnić, iż bezpośrednim powodem decyzji Komisji Europejskiej (tzw. interruption letter), sygn. IK/regio.dga2.h.2(2012)1770091, informującej o zawieszeniu płatności dla działań drogowych, tj. 6.1, 6.2, 8.1, 8.2 Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝ oraz działania 4.1 PO ˝Rozwój Polski Wschodniej˝ były publikacje prasowe, które pojawiły się na początku grudnia 2012 r. w związku z podejrzeniem próby zmowy cenowej na trzech kontraktach realizowanych przez generalną dyrekcję dróg krajowych w ramach projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko:
- POIS.06.02.00-00-002/11 Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów dwujezdniowej drogi ekspresowej na odcinku Jeżewo - Białystok (kontrakt nr 21/D/2009 z 12.08.2009 r.)
- POIS.06.01.00-00-040/11 Rozbudowa DK8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku Piotrków Trybunalski - Rawa Mazowiecka (kontrakt nr 1/09/R/2009 z 03.09.2009 r.) oraz
- POIS.06.01.00-00-037/11 Budowa autostrady A4 Rzeszów - Korczowa (kontrakt nr 2811/15/2009 z 04.11.2009 r.).
W otrzymanym przez stronę polską piśmie KE uzależniła cofnięcie wskazanej powyżej decyzji od podjęcia odpowiednich działań polegających m.in. na przeprowadzeniu kontroli w ramach projektów GDDKiA w celu określenia rozmiarów nieprawidłowości i oceny ryzyka wystąpienia tego typu naruszeń w innych projektach GDDKiA, a także na wdrożeniu odpowiednich rozwiązań systemowych, które zminimalizują ryzyko wystąpienia w przyszłości takich naruszeń prawa. Jednocześnie należy zaznaczyć, że kwestia podejrzenia wystąpienia zmów cenowych jest znana stronie polskiej, w tym również opinii publicznej, oraz KE od 2010 r.
2. W odniesieniu do pytania związanego z podjęciem działań dotyczących wyjaśnienia sprawy tzw. zmowy cenowej w postępowaniu przetargowym ws. kontraktu: Realizacja budowy odcinka autostrady A4 Radymno - Korczowa pragnę nadmienić, że w 2009 r. prezes Urzędu Zamówień Publicznych przeprowadził kontrolę uprzednią analizowanego postępowania. W dniu 16 października 2009 r. opublikowana została informacja o wyniku kontroli uprzedniej, wskazująca na brak naruszeń. Przeprowadzona została również kontrola urzędu kontroli skarbowej. W ramach audytu nr 2012_2 skontrolowano m.in. postępowanie: Zaprojektowanie i wykonanie autostrady A4 Rzeszów - Korczowa na odcinku Radymno (bez węzła) - Korczowa długości ok. 22 km. Wyniki przeprowadzonej kontroli potwierdziły prawidłowe stosowanie zasad zamówień publicznych. Ponadto w wystąpieniu pokontrolnym stwierdzono duże zainteresowanie udziałem w postępowaniu przetargowym, ponieważ złożono wiele wniosków oraz ofert. Wszyscy wykonawcy mieli możliwość korzystania z przysługujących im środków ochrony prawnej, a zamawiający rzetelnie wywiązywał się z wynikającego z tego faktu obowiązku (m.in. uwzględniając niektóre z protestów). Wnioski pokontrolne wskazują również, że specyfikacja istotnych warunków zamówienia sformułowana była w sposób proporcjonalny i odpowiedni do przedmiotu zamówienia, przez co można stwierdzić, iż zamawiający nie preferował żadnego z wykonawców, pozwalając na udział w postępowaniu wielu podmiotom. Warunki były również sformułowane w sposób typowy dla danego rodzaju zamówień udzielanych przez GDDKiA, czyli w sposób nieodbiegający od ogólne przyjętych standardów. Dlatego też trudno mówić o szczególnych uwarunkowaniach (np. preferujących konkretnych wykonawców) dla ww. postępowania. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych ogłoszenia o zamówieniu były publikowane w prasie o zasięgu ogólnopolskim, co pozwalało zapewnić możliwość udziału w przetargu wielu podmiotom. Reasumując, na podstawie weryfikowanej dokumentacji w toczącym się postępowaniu nie było oznak działań, czy to ze strony wykonawców, czy też zamawiającego, wskazujących na jakiekolwiek nieprawidłowości przy wyborze wykonawców w ww. postępowaniu.
W odniesieniu do bieżącej sytuacji pragnę wyjaśnić, że w grudniu 2012 r., przed otrzymaniem decyzji KE, strona polska podjęła stosowne kroki, których celem było uniknięcie wstrzymania płatności. W przekazanych wyjaśnieniach do KE przedstawiono szczegółowe informacje nt. funkcjonującego systemu zarządzania i kontroli PO IiŚ, a także uprawnień i funkcjonowania właściwych organów państwa, które wykryły te naruszenia (m.in. monitorowanie przetargów przez służby specjalne - Tarcza Antykorupcyjna). Dodatkowo po otrzymaniu ww. decyzji prowadzono dalsze działania, których celem było wyjaśnienie całej sytuacji. W dniu 16 stycznia 2013 r. odbyło się spotkanie robocze przedstawicieli Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z KE ws. wstrzymania powyższych płatności. Ponadto dnia 1 lutego 2013 r. miało miejsce zaplanowane wcześniej spotkanie ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej oraz ministra rozwoju regionalnego z komisarzem ds. polityki regionalnej Johannesem Hahnem, dotyczące głównie kolei, na którym jednocześnie poruszono sprawę wstrzymania płatności i potwierdzono wcześniej ustalone działania.
W reakcji na zaistniałą sytuację, zgodnie z przyjętym harmonogramem prac, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w dniu 15 lutego 2013 r. przesłało do Komisji Europejskiej odpowiedź na pismo dotyczące wstrzymania płatności na projekty drogowe realizowane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Zawiera ona m.in. wyniki zalecanego przez KE przeglądu kontraktów budowlanych realizowanych przez GDDKiA pod kątem występowania potencjalnych symptomów zmów przetargowych. Strona polska wykonała przegląd w szerszym zakresie, niż oczekiwała tego KE. KE zaleciła dokonanie przeglądu na próbie kontraktów, natomiast strona polska przeprowadziła weryfikację wszystkich przetargów budowlanych zawartych przez GDDKiA do końca 2012 r. w ramach Programów Operacyjnych: ˝Infrastruktura i środowisko˝ (PO IiŚ) oraz ˝Rozwój Polski Wschodniej˝ (PO RPW). Wyniki przeprowadzonego przeglądu nie wykazały występowania symptomów zmowy przetargowej w innych projektach. W odpowiedzi do Komisji Europejskiej przekazano również dokument opisujący system wykrywania oszustw na szkodę interesów finansowych UE (zalecenia instytucji zarządzających PO IiŚ oraz PO RPW), który oprócz istniejących instrumentów prawnych zawiera dodatkowe wskazówki dla instytucji odpowiedzialnych za środki europejskie, a także beneficjentów funduszy UE odnośnie do działań w zakresie zapobiegania, identyfikowania i reagowania w przypadku powzięcia podejrzeń popełnienia oszustw.
Mając na uwadze zaprezentowane powyżej informacje oraz podjęte dotychczas działania, informuję, że budowa autostrady A4 Radymno - Korczowa nie jest zagrożona, a intencją strony polskiej jest podjęcie wszelkich kroków, które pozwolą na jak najszybsze rozwiązanie problemu i odblokowanie płatności.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Patrycja Wolińska-Bartkiewicz
Warszawa, dnia 4 marca 2013 r.