Interpelacja nr 24916
do ministra sprawiedliwości
w sprawie eksmisji z lokalu mieszkalnego
Szanowny Panie Ministrze! Jak donoszą środki masowego przekazu, obecnie obowiązujące przepisy prawne nie chronią przed bezdomnością i choć w teorii nie ma eksmisji donikąd, to w praktyce tak jest. W ˝Rzeczpospolitej˝ czytamy, że dach nad głową nadal często tracą niepełnosprawni i kobiety z małymi dziećmi. I z taką sytuacją oczywiście nie można się zgodzić. Art. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego jednoznacznie wskazuje, że do zadań własnych gminy należy tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty mieszkaniowej. Przepisy te nie dotyczą jednak najemców eksmitowanych z prywatnych budynków, jak wynika z art. 14 ust. 7. Sąd może wprawdzie przyznać osobom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji lokal socjalny, ale rzadko z tej możliwości korzysta.
Jeśli sąd w wyroku eksmisyjnym nie przyznał prawa do lokalu socjalnego osobie, wobec której orzeczono eksmisję, gmina wskazuje jej pomieszczenie tymczasowe, chyba że osoba eksmitowana samodzielnie znalazła takie pomieszczenie bądź też zostało jej ono wskazane przez właściciela lokalu, który musi opuścić. Zgodnie z art. 16 ww. ustawy wyroków sądowych nakazujących opróżnienie lokalu nie wykonuje się w okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie. Pomieszczenie tymczasowe przysługuje zgodnie ze znowelizowanymi przepisami tylko na okres od 1 do 6 miesięcy. Po tym czasie lokator trafia do noclegowni lub schroniska dla bezdomnych. Z kolei jeśli gmina przez pół roku nie wskaże pomieszczenia tymczasowego, komornik eksmituje lokatora bezpośrednio do noclegowni. W konsekwencji, chociaż prawo polskie nie przewiduje eksmisji na bruk, to jednak bezdomnych wciąż przybywa. Jak podaje tygodnik ˝Polityka˝, jest ich już w Polsce od 35 tys. do pół miliona. Według Biura Analiz Sejmowych podobnie jest z lokalami socjalnymi, których niedobór szacuje się na ponad 70 tys.
Niedopełnienie przez gminę obowiązku wskazania pomieszczenia tymczasowego dłużnikowi podlegającemu eksmisji z lokalu mieszkalnego rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą gminy względem wierzyciela, bowiem właściciele mieszkań nierzadko na eksmisję lokatora czekają nawet kilka lat. Jak jednomyślnie wskazują, obowiązująca ustawa o ochronie praw lokatorów pozwala lokatorowi unikać eksmisji, a konstytucyjna zasada ochrony własności zostaje zlekceważona. Właściciel lokalu ma w tej sytuacji ograniczone prawo do swojej własności oraz pobierania pożytków z niej.
W związku z powyższym proszę Pana Ministra o odpowiedź na pytania:
1. Czy ministerstwo posiada dane dotyczące liczby osób bezdomnych w poszczególnych województwach?
2. Niedobór lokali socjalnych szacuje się na ponad 70 tys. Ile środków finansowych ministerstwo zamierza przeznaczyć na budowę mieszkań komunalnych i socjalnych dla osób eksmitowanych w bieżącym roku?
3. Ile samorządy gminne przeznaczają funduszy na wypłacanie odszkodowań dla właścicieli mieszkań, których eksmitowani lokatorzy nadal pozostają w ich mieszkaniach w związku z brakiem lokalu tymczasowego bądź socjalnego?
Z poważaniem
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak
Wieluń, dnia 24 lutego 2014 r.