Zapytanie nr 1954
do prezesa Rady Ministrów
w sprawie Zbiorów Specjalnych Głównej Biblioteki Lekarskiej
Szanowny Panie Premierze! Do mojego Biura Poselskiego zwrócili się przedstawiciele środowiska historyków medycyny zaniepokojeni planami przeznaczenia na inne cele obiektu przy ul. Jazdów 1A w Warszawie, w którym znajdują się zbiory specjalne Głównej Biblioteki Lekarskiej.
Budynek ten jest obiektem historycznym związanym z dziejami polskiej medycyny. Od 1810 r. budynek spełniał funkcję szpitala utworzonego z części koszar Gwardii Pieszej Litewskiej ma Ujazdowie. W 1939 r. został zbombardowany. Podczas okupacji pomimo zniszczeń istniał w nim szpital, w którym szkolono personel Armii Krajowej, ukrywano tu też zagrożonych, mimo że część szpitala była zajmowana przez Niemców.
W latach 1981-1999 ówczesny dyrektor Głównej Biblioteki Medycznej zaadaptował ten budynek na bibliotekę. Rozbudował dział zbiorów specjalnych, w którym znajdują się zbiory o wyjątkowym znaczeniu dla historii zawodów medycznych.
Dzięki zbiorom specjalnym o wyjątkowej wartości Główna Biblioteka Lekarska została mocą rozporządzenia ministra kultury i sztuki z dnia 24 listopada 1998 r. (Dz. U. z dn. 7 grudnia 1998 r. Nr 146) zakwalifikowana do grupy bibliotek naukowych dysponujących narodowym zasobem bibliotecznym określanym mianem naszego dziedzictwa. Wartość zasobu państwowego, zgodnie z literą ustawy o archiwach, mają również zgromadzone tu medyczne archiwalia.
W przedmiotowym budynku znajdują się m.in. bezcenne dokumenty i archiwa rożnych polskich instytucji i towarzystw. Są wśród nich teki personalne członków Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej (z lat 1923-51), akta Polskiego Towarzystwa Szpitalnictwa (1930-1931), Rady Szpitalnej Wydziału Szpitalnictwa (1902-1907), Towarzystwa Higieny Praktycznej w Warszawie (1915), Towarzystwa ˝Kropla Mleka˝ m. st. Warszawy (1914-1940) i Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego (1945-1952).
W spuściźnie po warszawskich lekarzach są pamiątki po Andrzeju Biernackim (1903-1963), Karolu Kaczkowskim (1797-1867), Franciszku Krzyształowiczu (1868-1931), Edwardzie Lothcie (1884-1944), Józefie Emilianie Peszkem (1845-1916), Mściwoju Semerau-Siemianowskim (1885-1953), Wandzie Szczawińskiej (1866-1955), Wiktorze Feliksie Szokalskim (1811-1891), Władysławie Szumowskim (1875-1954) i Władysławie Wróblewskim (1860-1906).
W zbiorach rękopiśmiennych znajduje się m.in. uniwersał króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do miast i miasteczek w Koronie, dotyczący wysyłania uczniów na naukę sztuki lekarskiej, są akta o należności od rządu za liwerunki lazaretowe z lat 1817-1824 i pismo w sprawie ofiary pieniężnej na lazarety warszawskie z 1831 r., a z czasów II wojny światowej znajdują się świadectwa tajnego nauczania i księga operowanych w jednym z punktów opatrunkowych w czasie powstania warszawskiego.
Szczególnie cenne inkunabuły i zbiór starodruków odnotowano w katalogu centralnym Biblioteki Narodowej. Natomiast wyłączone ze zbioru głównego są kolekcje gromadzone od czasów przedwojennych, wydzielone ze spuścizny materialnej po lekarzach, m.in. księgozbiory Władysława Biegańskiego, Stanisława Janikowskiego, Zbigniewa Woźniewskiego czy Stanisława Konopki. Dotychczas nie zostały opracowane.
Zbiory zgromadzone w tym budynku są bardzo cenne i unikatowe. Stanowią one dobro całego narodu. W związku z tym powinny pozostać w dotychczasowym miejscu. W budynku z bohaterską tradycją personelu medycznego w czasie wojen i powstań.
W związku z powyższym proszę pana premiera o odpowiedź na następujące pytania:
1. Czy nie uważa pan, że zasadnym byłoby pozostawienie zbiorów specjalnych Głównej Biblioteki Lekarskiej przy ul. Jazdów 1 A w Warszawie w dotychczasowym miejscu?
2. Z jakich powodów planowane jest odebranie przedmiotowego budynku Głównej Bibliotece Lekarskiej?
3. Co stanie się ze zbiorami specjalnymi znajdującymi się w tym obiekcie, gdy zostanie on zabrany?
Z poważaniem
Poseł Robert Kołakowski
Ciechanów, dnia 30 sierpnia 2012 r.