Interpelacja nr 24621
do ministra środowiska
w sprawie poszukiwania i rozpoznawania złóż miedzi w Polsce
Szanowny Panie Ministrze! KGHM jest szóstym producentem miedzi i pierwszym producentem srebra na świecie. Jest jedną z największych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz posiada 50-letnią tradycję w górnictwie. Na świecie KGHM konkuruje z największymi producentami tych surowców. W tym celu inwestuje w różnych regionach świata, m.in. w Niemczech, Chile, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Niemniej jednak od kilku lat spółka zaczyna mieć spore problemy na swoim rodzimym terenie. Z ostatnich doniesień medialnych1) wynika, że Ministerstwo Środowiska przyznało koncesję na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż miedzi w rejonie Bytomia Odrzańskiego innej firmie - o którą ubiegało się również KGHM Polska Miedź SA. Jest to bardzo duże złoże (szacuje się je na ok. 2 mld t rudy miedzi), które jest znacznie większe od tego, na które obecnie koncesję posiada KGHM. Sprawa budzi wiele kontrowersji, ponieważ oddanie koncesji w rejonie Bytomia Odrzańskiego, który położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie złóż już eksploatowanych przez KGHM, może doprowadzić do sytuacji, w której polskiej spółce uniemożliwi się dalszy rozwój poprzez zamknięcie jej w obrębie posiadanych koncesji.
W związku z powyższym uprzejmie proszę Pan Ministra o precyzyjne, szerokie i detaliczne odpowiedzi na następujące pytania:
1. Jakie były dokładne powody nieprzyznania ww. koncesji KGHM? Proszę o dokładne zestawienie wyciągów wniosków koncesyjnych z uwzględnieniem podobieństw i różnic. Proszę o dołączenie wszystkich opinii, koreferatów, protokołów ze spotkań właściwych komisji itd.
2. Czy Ministerstwo Środowiska dokonało wystarczająco wnikliwego sprawdzenia prawa do korzystania z informacji geologicznej wnioskodawców i jakie były tego rezultaty? Innymi słowy: Czy organ koncesyjny dokładnie zbadał prawo do korzystania z informacji geologicznej wnioskodawców (tzn. czy posiadają tytuł prawny do tej informacji, czy zostały zawarte stosowne umowy na korzystanie z informacji geologicznej, czy prace geologiczne były prowadzone zgodnie z przepisami prawa)?
3. Czy w opinii wszystkich osób wnioskodawcy wykazali w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości, że posiadają prawo do korzystania z informacji geologicznej?
4. Jakie było pochodzenie informacji geologicznej wykorzystywanej przez wnioskodawców (data pozyskania, nazwa podmiotu, który ją pozyskał, wyciąg z informacji geologicznej)?
5. Czy osoby zatrudnione w PIG, a w szczególności Centralnym Archiwum Geologicznym wykonywały prace dla podmiotów ubiegających się o koncesje i czy odbywało się to za zgodą i wiedzą ich przełożonych? Proszę o podanie szczegółów (dat, osób i sprawowanych przez nie funkcji).
6. Czy we wniosku koncesyjnym wnioskodawcy określili wpływ zamierzonych robót geologicznych na obszary chronione?
7. Czy organ koncesyjny sprawdził wnikliwie zdolność ekonomiczną podmiotu, któremu przyznana została koncesja na poszukiwanie i rozpoznawanie rud miedzi w Polsce?
8. Czy prawdą jest, że podmiot, który otrzymał koncesję na poszukiwanie rud miedzi w rejonie Bytomia Odrzańskiego, jako dowód posiadania odpowiednich środków finansowych i technicznych (wymóg zawarty w art. 24 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo geologiczne i górnicze) przedstawił umowę o finansowanie przez inną spółkę?
9. Jeśli tak, to czy ww. umowa o finansowaniu wypełnia warunek, jaki stawia art. 24 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo geologiczne i górnicze? Proszę o dokładne uzasadnienie.
10. Ile wynosi obecnie łączna powierzchnia koncesji przyznanych w Polsce na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż miedzi, szacunkowe zasoby geologiczne i przemysłowe? Dodatkowo proszę o załączenie koreferatów i innych materiałów.
11. Jaki łącznie obszar koncesyjny na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie rud miedzi został przyznany KGHM, a jaki innym podmiotom? Proszę o wykaz koncesji, nazwy koncesjobiorców, wielkości obszaru objętego każdą z koncesji.
12. Jakie firmy ubiegały się o przyznanie koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie rud miedzi w sąsiedztwie obszarów koncesyjnych przyznanych KGHM?
13. Które firmy i na jakich warunkach otrzymały koncesje na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie rud miedzi? Proszę o krótki opis każdego postępowania, charakterystykę złoża, którego dotyczyło to postępowanie, oraz struktur właścicielskich koncesjobiorców.
14. Czy prawdą jest, że spółki, które otrzymywały koncesję na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie rud miedzi w bliskim sąsiedztwie obszarów górniczych KGHM, są zależne od jednego właściciela?
15. Ile i na które złoża posiadają koncesje ww. spółki?
16. Jaka jest łączna powierzchnia złóż rudy miedzi, na które zostały przyznane koncesje ww. firmom?
17. Czy firmy te posiadają lub starają się o koncesje na inne złoża (m.in. węglowodorów, metali)?
18. Czy nie uważa Pan Minister, że polityka surowcowa Ministerstwa Środowiska może zagrozić konkurencyjności na rynku poszukiwawczym i wydobywczym oraz negatywnie odbić się na polskiej gospodarce?
19. Czy prawdą jest, że przyznawanie koncesji innym firmom może doprowadzić do sytuacji, w której KGHM straci możliwość dalszego rozszerzania swojej działalności?
20. Rzecznik Ministerstwa Środowiska Paweł Mikusek, zapytany, dlaczego resort wydał koncesje na poszukiwanie rud miedzi innej firmie niż KGHM, odpowiedział, że ˝obie firmy mają kapitał na pełne przeprowadzenie inwestycji, przy czym o zwycięstwie zadecydowało tempo rozpoznania złoża i związane z tym nakłady˝2). Czy zdaniem Pana Ministra ważniejsze jest tempo, czy jakość i dokładność prac? Proszę o dokładne uzasadnienie poparte stosowną dokumentacją, przekazanie analizy SWOT, koreferatów, opinii wydanych przez ekspertów i państwową służbę geologiczną.
21. Jakie dokładnie badania wskazywali we wnioskach koncesyjnych wnioskodawcy?
22. Czy prawdą jest, że KGHM proponowało dokładniejsze badania? Proszę w odpowiedzi uwzględnić: wielkość obszaru koncesyjnego, liczbę odwiertów w poszczególnych etapach prac geologicznych, okres trwania poszczególnych etapów, zagęszczenie robót geologicznych (liczba odwiertów na 1 km2).
23. Ile otworów wiertniczych (o jakich parametrach i badaniach) wykonać mieli wnioskodawcy w poszczególnych etapach prac objętych koncesją? Jakie było ich uzasadnienie ekonomiczne (w tym racjonalność planowych wydatków)? Powyższe proszę scharakteryzować także w ujęciu etapów, w szczególności:
- na ile etapów zostały podzielone prace objęte wnioskiem koncesyjnym,
- ile miał trwać każdy etap,
- ile odwiertów planowali wykonać w każdym etapie wnioskodawcy?
24. Czy wnioskodawcy planowali wykonać otwory wiertnicze z badaniem hydrogeologicznym i gazowym? Jeśli tak, to kto i ile takich otworów planował wykonać? Jakie były przewidziane badania i racjonalność planowanych kwot?
25. Czy wnioskodawcy zamierzali wykonać badania geofizyczne (w tym grawimetryczne)? Jeśli tak, to kto i na ilu punktach pomiarowych?
26. Jakie są perspektywy występowania zasobów pierwiastków rzadkich w rejonie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego? Proszę o podanie osobno każdego z nich oraz przedstawienie jego znaczenia ekonomicznego i geopolitycznego. W odpowiedzi proszę również o uwzględnienie grup pierwiastków strategicznych i krytycznych oraz kategorii rozpoznania z uwzględnieniem odpadów górniczych, hutniczych itp.
27. Jak ocenia Pan Minister współczynnik ryzyka dla poszczególnych złóż położonych w obrębie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie? Jakie są spodziewane i oczekiwane dla poszczególnych koncesji oceny CAPEX, NPV, IRR i ewentualnie inne?
28. Jak te złoża zostały ocenione przez państwową służbę geologiczną? Proszę o kopię stosownej dokumentacji, w szczególności wykonanej na potrzeby procesów koncesyjnych.
29. Czy prawdą jest, że Minister Środowiska nadał klauzulę poufności co do części prowadzonego postępowania koncesyjnego?
30. Jeśli tak, to jaka część postępowania i które informacje zostały objęte klauzulą poufności?
31. Jeśli tak, to proszę o szczegółowe uzasadnienie - jaki był powód takiego działania?
32. Czy nie uważa Pan, że takie działanie w znacznym stopniu utrudnia weryfikację postępowania koncesyjnego oraz podważa zasadę zaufania do organów państwowych?
33. Czy KGHM odkupił w przeszłości jakiekolwiek koncesje na poszukiwanie albo rozpoznawanie, albo wydobywanie rud miedzi w Polsce po znacznie wyższej cenie niż zapłaciła za nie dotychczas posiadająca je spółka?
34. Jeśli tak, to jakie był tego powody?
35. Jeśli tak, to od kogo je nabywał i ile musiał za nie zapłacić? Proszę o szczegółową kalkulację i kopię dokumentacji.
36. Jakie są gwarancje, że koncesje w regionie Bytom Odrzański nie zostaną w późniejszym okresie odsprzedane KGHM za znacznie większe pieniądze?
37. Koncesje przyznane innym podmiotom znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie złóż eksploatowanych przez KGHM, zatem dlaczego organ koncesyjny postępuje wbrew logice i dobru społecznemu, wydając koncesję obcemu podmiotowi, podczas gdy polska spółka potrzebuje ich, aby w przyszłości móc dalej funkcjonować?
38. Jakie będą skutki ekonomiczno-społeczne ograniczania produkcji, przejmowania specjalistów, utraty kontroli Skarbu Państwa nad procesem wydobywczym i produkcyjnym?
39. Czy w związku z udzieleniem koncesji innemu podmiotowi nie będzie konieczna likwidacja jednej z kopalni KGHM?
40. Czy uważa Pan, że budowanie nowej kopalni w rejonie Bytomia Odrzańskiego ma sens ekonomiczny, podczas gdy KGHM ma już gotową infrastrukturę do prowadzenia eksploatacji?
41. KGHM złożył wniosek o wydanie koncesji w kwietniu 2012 r., a drugi wnioskodawca złożył wniosek koncesyjny dopiero w sierpniu 2012 r.3). Zgodnie z art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącym terminów załatwiania spraw przed organem administracji publicznej sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego załatwiane są nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowane nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Jak widać, jeśli organ koncesyjny trzymałby się terminów ustawowych załatwienia sprawy, to inna spółka nie ubiegałaby się o przyznanie tej koncesji. W związku z powyższym; Jakie były powody tak długiego terminu rozpatrywania wniosku koncesyjnego złożonego przez KGHM?
42. Czy podczas długiego okresu rozpatrywania wniosków koncesyjnych odsyłano wnioski do uzupełnienia braków formalnych (zarówno wniosek KGHM i innych podmiotów)?
43. Zgodnie z twierdzeniem przedstawicieli KGHM4) od lat 70. wiadomo, że w regionie Bytomia Odrzańskiego znajdują się złoża miedzi. Kombinat (czyli państwo polskie) poniósł wielkie nakłady, aby dokonać rozpoznania tego regionu. Czy organ koncesyjny wziął to pod uwagę przy wydawaniu decyzji o przyznaniu koncesji innemu podmiotowi?
44. Jakie dokładnie koszty poniósł Skarb Państwa, aby dokonać rozpoznania w regionie Bytomia Odrzańskiego złoża miedzi? Proszę uwzględnić wszystkie nakłady z rozbiciem na lata oraz źródła pośrednie i bezpośrednie, osobno z budżetu państwa, NFOŚiGW, WFOŚiGW, zwolnienia podatkowe, nakłady własne firm państwowych itd.
45. Firmy posiadające dominującą pozycję w Polsce w zakresie poszukiwania złóż rud polimetalicznych należą do tej samej grupy kapitałowej. Zatem czy nie obawia się Pan Minister, że taka koncentracja może negatywnie wpłynąć na konkurencję na rynku poszukiwawczym oraz znacząco ograniczyć dostęp do polskich złóż innym podmiotom?
46. Czy powyższe nie narusza żywotnych interesów Polski?
47. Czy w przeszłości dochodziło do sporów sądowych dotyczących koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie rud miedzi w okolicach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego? Proszę o szczegółową charakterystykę każdej sprawy i stanowisko Ministra Środowiska. Jakie zapadały rozstrzygnięcia oraz kto był stroną postępowania? Proszę o kserokopię wyroków sądowych, decyzji administracyjnych itp.
48. Jaka jest struktura organizacyjna spółek posiadających koncesje w regionie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego i jego okolic? Proszę o wykaz prezesów zarządu, członków zarządu, członków rad nadzorczych, prokurentów, pełnomocników itd.
49. Czy ww. osoby reprezentowały lub zasiadały w organach innych podmiotów ubiegających się lub które otrzymały jakiekolwiek koncesje na węgiel lub inne kopaliny?
50. Czy według Pana Ministra obecna sytuacja z koncesjami nie wpisuje się w trend zawładnięcia polskimi surowcami przez wielkie koncerny (metale, węglowodory), co wiąże się ze zepchnięciem Polski do roli słabej i zadłużonej jednostki?
51. Czy istnieje związek pomiędzy wykupem kopalni w Kanadzie przez KGHM a ubieganiem się o koncesje przez firmy kanadyjskie w Polsce (dotyczy to wszystkich kopalin)?
52. Dlaczego strona rządowa nie poparła mojej propozycji powołania komisji (nadzwyczajnej lub stałej), która miała się zajmować m.in. weryfikacją postępowań koncesyjnych?
53. Jakie środki podjął (ewentualnie jakich zaniedbań dopuścił się) KGHM według Pana Ministra w postępowaniu koncesyjnym? Proszę w odpowiedzi uwzględnić podział na poszczególne koncesje wydane na rzecz innych podmiotów.
54. Czy z uwagi na powyższe uważa Pan Minister, że interes Skarbu Państwa był należycie pilnowany? Proszę o szczegółowe uzasadnienie.
Uprzejmie proszę o jak najszybszą odpowiedź, gdyż opisana sprawa ma ogromne znaczenie dla Polski. Ponadto wyjaśniam, że informacje, które podaję w niniejszej interpelacji, pochodzą ze źródeł ogólnodostępnych, zatem proszę Pana Ministra o ich zweryfikowanie i potraktowanie tego jako pomocy dla ministerstwa w wyjaśnianiu niejasności związanych z postępowaniem koncesyjnym.
Z poważaniem
Poseł Mariusz Orion Jędrysek
Wrocław, dnia 17 lutego 2014 r.
1) ) http://24legnica.pl/?p=13660; http://miedziowe.pl/ content/view/67449/495/; http://www.prw.pl/articles/view/33015/polska-miedz-dla-kanadyjczykow-
2) zob. więcej http://www.prw.pl/articles/view/330l5/polska-miedz-dla-kanadyjczvkow-
3) http://www.strefabiznesu.gazetalubuska.pl/artykul/kghm-nie-dostalo-koncesji-na-zloza-w-bytomiu
4) http://www.strefabiznesu.gazetalubuska.pl/artykul/kghm-nie-dostalo-koncesji-na-zloza-w-bytomiu