Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 29739
w sprawie automatów do gier funkcjonujących w szarej strefie
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację z dnia 5 listopada 2014 r. posła Stanisława Lamczyka w sprawie automatów do gier funkcjonujących w szarej strefie, która została przekazana ministrowi finansów przy piśmie nr SPS-023-29739/14 z dnia 3 grudnia 2014 r., uprzejmie informuję Pana Marszałka, co następuje.
Na wstępie pragnę zauważyć, że funkcjonowanie rynku gier hazardowych uregulowane zostało ustawą z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz.1540, z późn. zm.). Urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ww. ustawie oraz na podstawie przepisów wykonawczych.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz.1404, z późn. zm.) do zadań Służby Celnej należy wykonywanie kontroli przestrzegania przez podmioty regulacji dotyczących urządzania i prowadzenia gier hazardowych, o których mowa w ustawie o grach hazardowych, oraz zgodności tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem. Służba Celna kontroluje również wywiązywanie się podmiotów z obowiązków w zakresie podatku od gier i dopłat, a także rozpoznaje, wykrywa, zapobiega i zwalcza przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe oraz ściga ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, w tym przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych.
W związku z powyższym Służba Celna stale monitoruje rynek gier hazardowych oraz podejmuje działania w celu zwalczania nielegalnego urządzania i prowadzenia przez podmioty działalności w tym obszarze.
Odnośnie do kwestii nielegalnego urządzania gier na automatach pragnę poinformować, że w tej sferze wyodrębniają się trzy główne obszary szarej strefy, tj. urządzanie nielegalnych gier z wykorzystaniem terminali (kiosków internetowych), urządzanie nielegalnych gier na symulatorach oraz urządzanie gier bez zezwolenia na tradycyjnych (klasycznych) automatach.
Pierwszym obszarem ww. szarej strefy jest urządzanie nielegalnych gier z wykorzystaniem terminali (kiosków internetowych). Kioski internetowe wstawiane są zazwyczaj do lokali mających uchodzić za kawiarenki internetowe, do działających jeszcze punktów gier na automatach o niskich wygranych obok funkcjonujących automatów, jak też do miejsc, w których uprzednio funkcjonowały zlikwidowane punkty gier. Opłata za grę dokonywana jest w tym samym lokalu, w którym znajduje się terminal internetowy, poprzez czytnik banknotów lub wrzutnik monet w samym urządzeniu lub u osoby obsługującej lokal, która dysponując drugim komputerem podłączonym do sieci Internet, wypłaca stawkę za grę w zależności od kwoty, jaką w gotówce przekazał jej gracz. Obsługa realizuje też wypłaty nagród za punkty wygrane na urządzeniu.
Osoby urządzające gry na takich urządzeniach stosują różnego rodzaju metody utrudniające wykonywanie kontroli, m.in. poprzez taką konstrukcję terminali, która umożliwia ich zdalne wyłączenie, co powoduje, że w momencie podjęcia kontroli przez funkcjonariuszy celnych obraz z symbolami gier typowych dla automatów znika, a po chwili włącza się nowa plansza z typowymi grami zręcznościowymi i urządzenie staje się standardowym terminalem kawiarenki internetowej lub automatem zręcznościowym. Na rynku nielegalnych gier eksploatowane są również terminale typu CSANI, na których nielegalnie urządzane są gry na automatach funkcjonujące w sposób, który sugeruje możliwość uczestnictwa w rynku opcji walutowych (kupna-sprzedaży walut); na ekranach takich urządzeń wyświetlane są ruchome bębny z symbolami hazardowymi, takimi jak w tradycyjnych automatach do gier (owocówkach) oraz informacje (wykresy) pozorujące bieżące notowania rynku opcji walutowych.
Drugim obszarem szarej strefy nielegalnego urządzania gier na automatach jest urządzanie nielegalnych gier z wykorzystaniem symulatorów gier zręcznościowych. Symulatory gier są to automaty do gier hazardowych, w których wypłaty są realizowane poza urządzeniem, np. przez obsługę lokalu. Urządzający i prowadzący gry hazardowe na symulatorach zręcznościowych dla upozorowania ich legalności działania zamieszczają na urządzeniu informację, że symulator służy wyłącznie do zabawy i nie realizuje wygranych. Ponadto instalowane są w urządzeniach inne elementy mające pozorować ich legalność działania, np. organicznik czasowy, elementy zręcznościowe.
Trzecim obszarem szarej strefy nielegalnego urządzania gier na automatach jest urządzanie takich gier z wykorzystaniem tradycyjnych (klasycznych) automatów do gier. Tradycyjne automaty do gier hazardowych wstawiane są z reguły do miejsc, w których uprzednio funkcjonowały zlikwidowane punkty gier na automatach o niskich wygranych. Są to przeprogramowane automaty dotychczas wykorzystywane jako automaty o niskich wygranych. Osoby urządzające gry na takich urządzeniach stosują różnego rodzaju metody utrudniające wykonywanie kontroli, jak np. wyłączenie zasilania elektrycznego. Zespoły kontrolne Służby Celnej celem przeprowadzenia działań wyposażane są w agregaty prądotwórcze.
Odnosząc się do pytania zawartego w interpelacji, pragnę poinformować, że Służba Celna prowadzi intensywne kontrole rynku w zakresie urządzania gier na automatach bez wymaganego zezwolenia. Liczba zatrzymanych w wyniku kontroli rynku nielegalnie urządzanych gier na automatach na przestrzeni lat 2010-2014 wyniosła odpowiednio: w 2010 r. - 2293, w 2011 r. - 3229, w 2012 r. - 3281, w 2013 r. - 5946, a w ciągu 11 miesięcy 2014 r. - 12 104.
Wzrost liczby ujawnianych w latach 2010-2014 przypadków urządzania gier na automatach bez zezwolenia i zajętych w związku z tym procederem automatów spowodowany jest wygaszaniem rynku gier na automatach (brak nowych zezwoleń na prowadzenie salonów gier na automatach oraz na urządzanie gier na automatach o niskich wygranych) oraz wyższą skutecznością działań kontrolnych prowadzonych przez Służbę Celną.
Oprócz tego pragnę poinformować, że w ˝Strategicznym planie kontroli na 2014 r.˝ - dokumencie określającym priorytetowe obszary działań Służby Celnej, tj. takie, w których zidentyfikowano największe ryzyko powstania nieprawidłowości, wśród określonych 9 obszarów ujęto 2, które dotyczą gier hazardowych. Są to gry hazardowe urządzane bez zezwolenia:
- na automatach do gier bez wykorzystania mediów elektronicznych (automaty tradycyjne),
- na automatach do gier z wykorzystaniem mediów elektronicznych.
Zmniejszająca się w wyniku wygaszania zezwoleń liczba użytkowanych legalnie automatów do gier o niskich wygranych (ostatnie zezwolenie wygaśnie 18 grudnia 2015 r.) powoduje, że w wielu przypadkach urządzenia te po niewielkich przeróbkach powracają na rynek jako automaty do gier wykorzystywane w grach urządzanych nielegalnie.
Służba Celna w obszarze nielegalnego urządzania gier na automatach eliminuje to zagrożenie, w tym poprzez kontynuację zintensyfikowanych działań kontrolnych, polegających w szczególności na:
- współpracy z Komendą Główną Policji oraz podległymi jej komendami wojewódzkimi Policji oraz komendami rejonowymi Policji,
- kontynuacji działań kontrolnych w miejscach, w których już zatrzymano nielegalne urządzenia, tzw. kontrola bis,
- pozyskiwaniu nowych źródeł informacji o lokalizacjach punktów nielegalnych gier na automatach, również z wykorzystaniem telefonu interwencyjnego Służby Celnej (800 060 000) i skrzynki mailowej (powiadom-clo@mofnet.gov.p),
- prowadzeniu czynności dochodzeniowo-śledczych, nie tylko wobec osób, które urządzają nielegalne gry hazardowe i uczestniczą w takich grach, ale także wobec tych, którzy przyczyniają się i umożliwiają prowadzenie tego nielegalnego procederu poprzez udostępnianie pomieszczeń i lokali,
- prowadzeniu działalności informacyjnej wśród właścicieli lokali o nielegalności danej działalności oraz o nielegalności udostępniania pomieszczeń i lokali do jej prowadzenia,
- powiadamianiu inspekcji kontrolnych (np. sanepid, straż pożarna, inspektorat nadzoru budowlanego, Inspekcja Handlowa) o stwierdzonych potencjalnych nieprawidłowościach - zgodnie z ich właściwością,
- poprawie efektywności prowadzonych postępowań karnych skarbowych celem umknięcia poczucia bezkarności sprawców; w 2013 r. wszczęto 2862 postępowania karne skarbowe w obszarze urządzania lub prowadzenia nielegalnych gier i zakładów wzajemnych, w tym automatów do gier,
- rozszerzeniu współpracy z prokuraturą, w szczególności w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej,
- prowadzeniu kampanii medialnej skierowanej do społeczeństwa, uświadamiającej zagrożenia wynikające z udziału w nielegalnych grach hazardowych, w tym również związanych z uzależnieniem od hazardu.
Realizowanie przez Służbę Celną powyższych działań pozwoli na skuteczniejsze prowadzenie kontroli w obszarze nielegalnego urządzania gier na automatach i przeciwdziałanie temu procederowi.
Mam nadzieję, że przedstawione wyjaśnienia stanowią wyczerpującą odpowiedź na złożoną interpelację i spotkają się z uprzejmą akceptacją Pana Marszałka.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Jacek Kapica
Warszawa, dnia 19 grudnia 2014 r.