Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 20679
w sprawie prowadzonych egzekucji z rent socjalnych
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 11 września 2013 r., znak: SPS-023-20679/13, w związku z interpelacją poselską pani poseł Ewy Kołodziej w sprawie prowadzonych egzekucji z rent socjalnych, uprzejmie wyjaśniam.
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268, z późn. zm.) zmieniła charakter tego świadczenia ze świadczenia z pomocy społecznej na świadczenie rentowe dla osób niepełnosprawnych od dzieciństwa. Renta socjalna jest świadczeniem o charakterze obligatoryjnym, ciągłym i jej zadaniem jest kompensować brak możliwości nabycia uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego ze względu na całkowitą niezdolność do pracy powstałą przed wejściem na rynek pracy.
Renta socjalna nie może być porównywana do wynagrodzenia za pracę, gdyż jest świadczeniem wypłacanym z systemu zabezpieczenia społecznego w całości finansowanym z budżetu państwa. Renta socjalna, podobnie jak i świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych (renty, emerytury), podlega egzekucji w granicach wskazanych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 141 ust. 1 powyżej wskazanej ustawy emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń, co do zasady, w części odpowiadającej 50% lub 60% lub 20% kwoty najniższej emerytury lub renty, zależnie od rodzaju pobieranego przez emeryta (rencistę) świadczenia i w zależności od rodzaju potrącanych należności. Kwestia ewentualnego wyłączenia spod egzekucji świadczenia w postaci renty socjalnej może zostać uznana jako niezgodna z konstytucyjną zasadą równości, gdyż nie jest, w ocenie ministra pracy i polityki społecznej, możliwe racjonalnie uzasadnienie, dlaczego tylko ta jedna grupa rencistów mogłaby korzystać z wyłączenia spod egzekucji otrzymywanego świadczenia, tym bardziej, że sytuację osób pobierających rentę socjalną trudno ocenić jako identyczną z sytuacją osób pobierających świadczenie rentowe z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do renty chorobowej bądź wypadkowej zawiera szereg wymogów, między innymi takich jak np. opłacanie przez odpowiedni czas składek na ubezpieczenie społeczne, co nie dotyczy rencistów socjalnych. Jednocześnie minister pracy i polityki społecznej wyraża obawę, że wyłączenie renty socjalnej spod egzekucji mogłoby spowodować niekontrolowane zadłużanie się rencistów socjalnych. Jednocześnie należy zauważyć, że brak możliwości egzekucji może spowodować w praktyce uniemożliwienie renciście socjalnemu uzyskania jakiejkolwiek pożyczki czy kredytu ze względu na fakt niemożności przymusowego dochodzenia zwrotu środków.
W związku z powyższym uprzejmie informuję, że w planie prac Rady Ministrów nie figuruje projekt mający na celu zmianę aktualnie obowiązujących w przedmiotowym zakresie przepisów. Minister pracy i polityki społecznej nie planuje obecnie podjęcia inicjatywy legislacyjnej zmierzającej do uniemożliwienia prowadzenia egzekucji z renty socjalnej z wyłączeniem wierzytelności powstałych z tytułu świadczeń nienależnie pobranych bądź z tytułu obowiązku alimentacyjnego.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Elżbieta Seredyn
Warszawa, dnia 26 września 2013 r.