Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 4569
w sprawie możliwości zakupu siatek i armatek przeciwgradowych przez rolników
Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do przesłanego przy piśmie z dnia 12 czerwca br. (znak: SPS-024-4569/13) zapytania posła Mirosława Maliszewskiego w sprawie możliwości zakupu siatek i armatek przeciwgradowych przez rolników niniejszym przedstawiam poniższe informacje.
W ramach wspólnej polityki rolnej wsparcie dla sektora owoców i warzyw kierowane jest wyłącznie za pośrednictwem uznanych organizacji producentów owoców i warzyw. W państwach członkowskich, które przystąpiły do UE po 1 maja 2004 r., a więc także w Polsce, możliwe jest również wspieranie tzw. podmiotów przejściowych, jakimi są wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw. Grupy te mają obowiązek przekształcenia się w organizacje po okresie maksymalnie pięciu lat, w trakcie którego realizują plan dochodzenia do uznania. Przepisy UE przewidują wsparcie nie tylko na tworzenie i działalność administracyjną grup producentów, lecz także na pokrycie części kosztów inwestycji zawartych w ww. planie dochodzenia do uznania. Kosztem kwalifikowanym są wyłącznie inwestycje niezbędne do zbierania, przechowywania i przygotowywania owoców i warzyw do sprzedaży.
W przypadku organizacji producentów pozyskiwanie wsparcia finansowego jest możliwe wyłącznie w przypadku, gdy organizacja decyduje się na realizację tzw. programu operacyjnego. Program taki musi być zgodny z opracowaną przez państwo członkowskie strategią krajową na rzecz programów operacyjnych.
Jednym z głównych założeń programów operacyjnych jest ich dbałość o poszanowanie środowiska naturalnego. W art. 103c ust. 5 rozporządzenia Rady 1234/2007 wskazano, że inwestycje zwiększające negatywny wpływ na środowisko są dozwolone wyłącznie w przypadku zapewnienia skutecznych zabezpieczeń mających na celu ochronę środowiska przed tym wpływem. Dlatego też działania, które kwalifikują się do wsparcia w ramach programów operacyjnych, nie powinny mieć negatywnego wpływu na środowisko, a wpływ części z nich powinien być pozytywny.
Ponadto każda organizacja producentów realizująca program operacyjny musi przewidzieć w swoim programie operacyjnym przynajmniej dwa działania, które będą tzw. działaniami prośrodowiskowymi, tj. takimi działaniami, których wpływ na środowisko będzie pozytywny i które są zdefiniowane w ramach krajowych na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska.
Jednym z działań zawartych w ˝Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2013˝, które mogą kwalifikować się do wsparcia finansowego, jest zakup i montaż instalacji chroniących drzewa i krzewy owocowe oraz uprawy warzywne przed opadami gradu, nadmiernymi opadami deszczu lub ptakami (np. siatki ochronne, przeciwgradowe, specjalistyczne zadaszenia i konstrukcje dachowe chroniące przed nadmiernym i intensywnym deszczem).
W tym kontekście należy stwierdzić, że o ile zakup siatek przeciwgradowych nie jest kosztem kwalifikowanym w przypadku wsparcia dla grup producentów, to jest on możliwy do dofinansowania w przypadku realizacji takiego działania przez organizację producentów. Jednocześnie zakup armatek przeciwgradowych nie może być kosztem kwalifikowanym w przypadku wsparcia dla grup producentów ani organizacji producentów owoców i warzyw.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w ramach PROW 2007-2013 realizowane jest działanie: Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych, które zostało wprowadzone do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 we wrześniu 2010 r. jako uzupełnienie innych instrumentów wsparcia mających na celu likwidację skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w gospodarstwach rolnych. Zasady przyznawania pomocy w ramach ww. działania określone zostały w rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 13 września 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy w ramach działania: Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 169, poz. 1141, z późn. zm.).
Zgodnie z ww. rozporządzeniem o pomoc w ramach przedmiotowego działania może ubiegać się osoba fizyczna będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub osoba prawna, lub spółka osobowa w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, będąca posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego, w rozumieniu Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha lub nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w których wystąpiła szkoda spowodowana co najmniej przez jedno ze zdarzeń losowych wymienionych w art. 3 ust. 2 pkt 2-11a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.), tj. huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę, suszę, ujemne skutki przezimowania lub przymrozki wiosenne. Aby pomoc mogła być przyznana, wysokość tych szkód powinna wynieść:
- średnio powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiła szkoda, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiła szkoda, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej produkcji - w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich (...) oraz
- nie mniej niż 10 tys. zł - w budynkach, budowlach, maszynach lub urządzeniach służących do produkcji rolnej, sadach lub plantacjach wieloletnich, lub stadach podstawowych zwierząt gospodarskich.
Obydwa ww. warunki muszą być spełnione łącznie, a szkody te muszą być oszacowane przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.), powoływaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód. Zakres, wysokość oraz kwalifikację szkód powstałych w gospodarstwie określa wojewoda, wydając opinie w tym zakresie na podstawie dokumentów sporządzonych przez ww. komisję.
Pomoc udzielana jest w formie refundacji do 90% kosztów kwalifikowanych realizowanej inwestycji, a jej maksymalna wysokość uzależniona jest od wysokości poniesionych szkód (maksymalnie 130% wartości ww. szkód - do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi na jedno gospodarstwo maksymalnie 300 tys. zł). Jeśli producentowi rolnemu przysługuje odszkodowanie z tytułu polisy ubezpieczenia zniszczonych bądź uszkodzonych składników gospodarstwa, oszacowaną na podstawie wartości strat w gospodarstwie maksymalną wysokość pomocy pomniejsza się odpowiednio o kwotę tego odszkodowania.
Przedmiotowe działanie ma charakter typowo inwestycyjny, a pomoc obejmuje wsparcie operacji dotyczących odbudowy zniszczonego potencjału produkcyjnego poszkodowanych gospodarstw, w tym m.in. odtwarzania lub wyposażania sadów i plantacji wieloletnich, z wyłączeniem odtwarzania plantacji choinek oraz roślin na cele energetyczne, zakupu instalacji lub budowy elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej (np. siatki czy armatki przeciwgradowe).
W latach 2010-2012 przeprowadzono pięć naborów wniosków o przyznanie pomocy w ramach ww. działania (ostatni nabór wniosków przeprowadzony był w okresie 15 października 2012 r. - 26 listopada 2012 r.). Do 25 czerwca 2013 r. do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wpłynęły łącznie 6954 wnioski o przyznanie pomocy na kwotę ok. 640 mln zł. Zawartych zostało 4377 umów przyznania pomocy na kwotę ok. 370 mln zł, w tym w województwie mazowieckim - 1760 umów na kwotę ponad 175 mln zł.
Należy dodać, że w okresie 2007-2013 rolnicy, w tym rolnicy prowadzący gospodarstwa sadownicze, otrzymują wsparcie na cele inwestycyjne w ramach działania: Modernizacja gospodarstw rolnych, objętego PROW 2007-2013.
Warunki i tryb przyznawania pomocy w ramach tego działania są szczegółowo określone w rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania: Modernizacja gospodarstw rolnych, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 193, poz. 1397, z późn. zm.).
Celem działania jest wsparcie modernizacji gospodarstw w celu zwiększenia ich efektywności poprzez lepsze wykorzystanie czynników produkcji, w tym wprowadzenie nowych technologii produkcji, poprawę jakości produkcji, różnicowanie działalności rolniczej, a także zharmonizowanie warunków produkcji rolnej z wymogami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, higieny produkcji oraz warunków utrzymania zwierząt.
Pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowanych, do których mogą należeć koszty wyposażania sadów lub plantacji wieloletnich. W ramach tego działania możliwe jest również wyposażenie gospodarstwa w siatki i armatki przeciwgradowe.
Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo nie może przekroczyć 300 tys. zł. Wysokość kosztów kwalifikowanych musi wynosić powyżej 20 tys. zł.
W ramach działania: Modernizacja gospodarstw rolnych przeprowadzono do tej pory pięć naborów wniosków o przyznanie pomocy. Od 27 marca do 23 kwietnia 2013 r. można było składać wnioski o przyznanie pomocy w ramach tego działania w ośmiu województwach: lubelskim, lubuskim, łódzkim, małopolskim, opolskim, pomorskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. W województwie mazowieckim odbyły się trzy nabory (2007, 2009 oraz 2011). Do dnia 25 czerwca 2013 r., w ramach wszystkich naborów, rolnicy złożyli ponad 96 tys. wniosków o przyznanie pomocy w ramach tego działania. Zawarto ponad 58 tys. umów na łączną kwotę ponad 8 mld zł, w tym w województwie mazowieckim - 10 537 umów na kwotę ponad 1,446 mld zł.
Podsekretarz stanu
Tadeusz Nalewajk
Warszawa, dnia 3 lipca 2013 r.