Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 17696
w sprawie postulatów ruchu rodziców ˝Matki I kwartału˝
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pana posła Waldemara Sługockiego w sprawie postulatów ruchu rodziców ˝Matki I kwartału˝, przekazaną przy piśmie z dnia 20 maja br., znak: SPS-023-17696/13, uprzejmie informuję, że w dniu 28 maja br. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która wydłuża okres płatnego urlopu w związku z urodzeniem się dziecka. Senat RP przyjął ustawę bez poprawek na posiedzeniu w dniu 6 czerwca br.
Powyższa ustawa przewiduje, że zmiany polegające na podwyższeniu wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także na wprowadzeniu nowej instytucji, tj. urlopu rodzicielskiego (co umożliwi obojgu rodzicom skorzystanie z płatnego urlopu przez okres jednego roku w związku z urodzeniem się ich dziecka albo przez okres dłuższy niż jeden rok - w związku z jednoczesnym urodzeniem się większej liczby dzieci), wejdą w życie z dniem 17 czerwca 2013 r. Nowe rozwiązania obejmą pracowników, których dzieci urodzą się, poczynając od tego dnia, a także:
1) pracowników, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą przebywać na dodatkowym urlopie macierzyńskim lub dodatkowym urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 29 i 30 ustawy), oraz
2) pracowników, których dzieci urodziły się po dniu 31 grudnia 2012 r. (którzy po tym dniu przyjęli dziecko na wychowanie) i którzy w dniu wejścia w życie ustawy nie będą korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 31 i 32 ustawy).
W związku z powyższym należy wyjaśnić, że w typowych przypadkach, tj. przy założeniu, że urlop macierzyński był wykorzystywany, począwszy od dnia porodu, a dodatkowy urlop macierzyński jest wykorzystywany w pełnym wymiarze, w dniu 17 czerwca br. pracownica matka dziecka lub pracownik ojciec dziecka będą korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Jednakże nawet gdy nie będą oni przebywać w tym dniu na takim urlopie, np. z powodu wykorzystania przez pracownicę części urlopu macierzyńskiego przed porodem, to przepisy przejściowe, o których mowa wyżej, gwarantują im prawo do skorzystania z wyższego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z nowego uprawnienia - urlopu rodzicielskiego.
Takie rozwiązania zapewnią, że prawo do wyższego wymiaru płatnego urlopu związanego z urodzeniem się dziecka (przyjęciem dziecka na wychowanie) będą mieli wszyscy pracownicy rodzice dzieci urodzonych (przyjętych na wychowanie) w 2013 r.
W niektórych przypadkach nowa ustawa obejmie także pracowników, których dzieci urodziły się w 2012 r. Dotyczy to:
- porodów mnogich, bowiem ze względu na to, że w takich przypadkach przysługuje dłuższy wymiar urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego, w dniu 17 czerwca br. pracownica/pracownik będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- przypadku przerwania urlopu macierzyńskiego (po wykorzystaniu 8 tygodni po porodzie) ze względu na urodzenie dziecka wymagającego opieki szpitalnej; w takim przypadku, ze względu na to, że pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzystuje się po wyjściu dziecka ze szpitala, w dniu 17 czerwca br. pracownica/pracownik będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
W trakcie prac w Sejmie RP wydłużony został wiek dziecka, na które można korzystać z urlopu wychowawczego, z 4 do 5 lat. Taka zmiana umożliwi rodzicom dziecka (dzieci) wykorzystanie pełnego wymiaru urlopu wychowawczego (3 lata) także w przypadku skorzystania z dłuższego wymiaru urlopów macierzyńskich (podstawowego i dodatkowego) w przypadku porodów mnogich oraz wykorzystania pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego.
Pragnę również nadmienić, że rozwiązania przyjęte w ustawie dotyczą także policjantów, strażaków, żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy: Straży Granicznej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Celnej.
Odnosząc się do kwestii związanych ze świadczeniami rodzinnymi, należy wyjaśnić, że w świetle ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1255) od dnia 1 stycznia 2013 r. prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowego) uzależnione jest od kryterium dochodowego, które wynosi 1922 zł miesięcznie w przeliczeniu na osobę w rodzinie (jest to kwota odpowiadająca miesięcznym dochodom na osobę w 3-osobowej rodzinie osiągającej roczne dochody na poziomie pierwszego progu podatkowego, tj. w wysokości 85 528 zł, będące podstawą obliczenia podatku od osób fizycznych, a jednocześnie odpowiadająca przychodom przekraczającym 100 tys. zł rocznie). Należy zauważyć, że proponowane kryterium dochodowe przyznające prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka jest blisko 4-krotnie wyższe niż kryterium uprawniające do zasiłku rodzinnego i dodatków, w tym dodatku z tytułu urodzenia dziecka, którego warunki przyznawania pozostają bez zmian. Wprowadzona zmiana dotycząca becikowego ma na celu wyłączenie z zakresu podmiotowego tego świadczenia osób o dochodach kwalifikujących się do wyższej stawki podatku dochodowego. Z uwagi na ograniczone możliwości finansowe państwa zdecydowano o wyłączeniu osób zamożnych i średniozamożnych z zakresu osób wspieranych wynoszącą 1000 zł jednorazową zapomogą z tytułu urodzenia się dziecka, finansowaną w całości ze środków budżetu państwa.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Radosław Mleczko
Warszawa, dnia 12 czerwca 2013 r.