Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 11195
w sprawie zasadności montowania ekranów akustycznych przy inwestycjach drogowych, kosztów z tym związanych oraz skutków dla lokalnej przedsiębiorczości
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 8 listopada 2012 r., znak SPS-023-11195/12, przy którym przekazano interpelację pana posła Jarosława Żaczka w sprawie zasadności montowania ekranów akustycznych przy inwestycjach drogowych, kosztach z tym związanych oraz skutkach dla lokalnej przedsiębiorczości, uprzejmie przekazuję następujące wyjaśnienia.
Obowiązek budowy ekranów akustycznych wynika z aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, a w szczególności ww. ustawy Prawo ochrony środowiska, obowiązek przestrzegania wymagań w zakresie ochrony przed hałasem emitowanym w związku z eksploatacją drogi krajowej lub autostrady spoczywa na generalnym dyrektorze dróg krajowych i autostrad. Dopuszczalne poziomy emisji hałasu zostały określone w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826, z późn. zm.). W rozporządzeniu tym zostały zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu zależnie od rodzajów terenów. Należy podkreślić, iż rozporządzenie to określa dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku również dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową. A więc ochroną przed hałasem obecnie muszą być objęte tereny planowane pod zabudowę, a nie tylko faktycznie obecnie zabudowane.
Należy zauważyć, iż minister właściwy do spraw transportu od 2010 r. zgłaszał potrzebę zmiany ww. rozporządzenia poprzez podniesienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Kwestia ta była analizowana przez ministra środowiska oraz ministra zdrowia. Jednocześnie należy zauważyć, iż polskie przepisy dotyczące ochrony środowiska przed hałasem są dostosowane do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. Urz. WE L 189 z dnia 18.07.2002 r.). Przy czym ww. dyrektywa ma na celu zdefiniowanie wspólnego podejścia do unikania, zapobiegania lub zmniejszania szkodliwych skutków narażenia na działanie hałasu, w tym jego dokuczliwości i określa m.in. wskaźniki hałasu. Jednakże dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku nie zostały ustalone w przepisach unijnych, lecz pozostawiono tę kwestię w gestii każdego państwa członkowskiego.
Ponadto stosownie do § 178 rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430, z późn. zm.), jeżeli prognozowane poziomy hałasu i wibracji przekraczają wartości dopuszczalne określone w przepisach odrębnych przy projektowaniu drogi powinno się zaplanować zastosowanie odpowiednich środków ochrony. Urządzenia ochrony przed hałasem i wibracjami mogą być także zastosowane po wybudowaniu drogi w wypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu i wibracji. Obowiązek ten może już powstać na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.). W sentencji przedmiotowej decyzji powinny być uwzględnione wymagania dotyczące ochrony środowiska (jak np. wentylacja, separatory, ekrany akustyczne). Wymagania te są konieczne w dokumentacji nieodzownej przy wydawaniu późniejszych decyzji inwestycyjnych. Ponadto w decyzji może zostać nałożony obowiązek przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając jej zakres i termin przedstawienia. Dokonana analiza może być podstawą do zastosowania zabezpieczeń akustycznych.
W odniesieniu do stosowanych rozwiązań w zakresie ochrony przed hałasem należy zauważyć, iż najczęściej stosowanym urządzeniem są ekrany akustyczne, ale nie jedynym. Do inwestora należy wskazanie w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko niezbędnych urządzeń ochrony przed hałasem. W ostatnim czasie jednak przy projektowaniu i realizacji nowych inwestycji można zaobserwować aktywny sprzeciw mieszkańców i przedsiębiorców przeciwko budowie ekranów akustycznych, które stanowią nie tylko barierę w komunikacji z przyległymi działkami, ale ograniczają możliwości skutecznego nasłonecznienia budynków i przewietrzenia ich otoczenia oraz zdecydowanie pogarszają walory krajobrazowe.
Jednocześnie należy jednak pamiętać, iż lokalizacja oraz parametry ekranów akustycznych zostały ustalone w oparciu o szereg obliczeń i analiz akustycznych. Ich wyniki niekiedy wskazują, iż skuteczna ochrona środowiska akustycznego terenów możliwa jest jedynie przy zastosowaniu ekranów pochłaniających. Ekrany przezroczyste odbijające falę dźwiękową pogorszą klimat akustyczny terenów.
W związku z powyższym realizowana jest aktualnie zmiana ww. rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, a także zmiana rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Zmiana ta podyktowana jest jedynie koniecznością wyjaśnienia wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania urządzeń ochrony przed hałasem. Dotychczas obowiązujące przepisy nie wykluczały przecież stosowania innych urządzeń ochrony akustycznej niż ekrany akustyczne. Projektowane zmiany rozporządzeń mają zapewnić większą swobodę dla zarządców dróg i organów zajmujących się ochroną środowiska, co do wyboru urządzeń ochrony przed hałasem. Należy bowiem wskazać, że istnieją inne możliwości ochrony akustycznej niż ekrany akustyczne, takie jak: wały ziemne, pasy zieleni, zadrzewienia i zakrzewienia lub usytuowanie drogi w wykopie.
Ponadto zmiana rozporządzenia ministra środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, która podniosła dopuszczalne poziomy hałasu, może mieć niewątpliwy wpływ na ilość i rodzaj zabezpieczeń akustycznych. Analiza poszczególnych kontraktów i podejmowane na jej podstawie działania należą do inwestorów, którzy uzyskiwali poszczególne decyzje administracyjne.
Reasumując, projekty drogowe realizowane są zgodnie ze wszystkimi wydanymi w wyniku prowadzonych postępowań administracyjnych decyzjami, postanowieniami czy pozwoleniami, a więc zgodnie z przepisami prawa.
Jednocześnie wyjaśniam, że za przepisy środowiskowe odpowiada resort środowiska. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej jako administracja drogowa musi podejmować działania, które pozostają w zgodzie z przepisami.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Tadeusz Jarmuziewicz
Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r.