Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 3523
w sprawie problemów firm prowadzących terminale przeładunkowe
Szanowna Pani Marszałek! W związku z przekazanym do tut. resortu zapytaniem posła Krzysztofa Tchórzewskiego w sprawie problemów firm prowadzących terminale przeładunkowe (pismo nr SPS-024-3523/13 z dnia 27 lutego 2013 r.) poniżej przedstawiam odpowiedź w przedmiotowej kwestii.
Podnoszone w zapytaniu pana posła problemy w zakresie braku unormowania zasad dotyczących obsługi innych firm przez PKP Cargo w zakresie towarowego ruchu przygranicznego oraz narzucania przez PKP Cargo własnych zasad usługi odbioru wagonów ze stacji granicznej i ich przewozu na terminal przeładunkowy są wnikliwie analizowane w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Kwestia możliwości wykonywania przewozów na równych prawach przez wszystkich licencjonowanych przewoźników kolejowych przez wschodnie granice Polski nie budzi obecnie wątpliwości. Od 2006 r. nasi partnerzy po stronie rosyjskiej, białoruskiej i ukraińskiej są regularnie informowani, że wszyscy licencjonowani przewoźnicy mają prawo zawierania umów handlowych w zakresie swoich kompetencji z właściwymi partnerami państw sąsiadujących na podstawie istniejących dwustronnych umów międzynarodowych. Dzięki powyższym działaniom w 2006 r. polski licencjonowany przewoźnik może wykonywać przewozy kolejowe przez granicę państwową Polski z Ukrainą, a od czerwca 2008 r. wykonuje regularne przewozy towarowe na Białoruś. Wzrost udziału prywatnych przewoźników w międzynarodowych przewozach towarowych wydaje się w związku z powyższym jedynie kwestią czasu, co w dużej mierze zależy od przełamania stereotypów przez naszych wschodnich sąsiadów oraz ich dobrej woli.
Odnosząc się jednak bezpośrednio do zarzutu stosowania przez PKP Cargo SA własnych zasad odbioru wagonów ze stacji granicznej i ich przewozu na terminal przeładunkowy uprzejmie informuję, że 13 listopada 2012 r. Urząd Transportu Kolejowego zorganizował pierwsze spotkanie celem rozwiązania istniejącego problemu, a kolejne odbyło się w dniu 11 grudnia 2012 r. Jednym z podstawowych problemów w powyższym temacie jest przynależność licencjonowanych przewoźników do umowy o przepisach użytkowania wagonów towarowych w komunikacji międzynarodowej (PGW). Jest to umowa wielostronna i na przystąpienie do niej musi być zgoda wszystkich jej dotychczasowych uczestników. Kolejnym problemem jest świadczenie usługi przewozu w pasie granicznym przez PKP Cargo SA i pobieranie za nią opłaty.
Jednak najistotniejszym problemem jest obecnie świadczenie przez PKP Cargo usług w zakresie uzgadniania kolejowych przewozów towarowych realizowanych w relacji wschód - zachód. PKP Cargo SA wstępnie oszacowało koszt takiej usługi, jednak wszyscy przewoźnicy jednogłośnie uzgodnili, że proponowane przez PKP Cargo wykonywanie usługi pośredniczenia jest rozwiązaniem tymczasowym, a nie docelowym.
W odniesieniu do wschodnich przejść granicznych należy zwrócić uwagę na fakt, że zwiększone zatrudnienie, rozbudowana infrastruktura przejść granicznych, zwiększona praca manewrowa powodują znaczne podwyższenie kosztów jednostkowych. Granica wschodnia jest bowiem:
1) granicą zewnętrzną UE, a zatem miejscem, w którym działają różne organa administracji państwowej odpowiedzialne za przyjęcie towarów na teren UE. Konsekwencją tego jest konieczność dokonywania przemieszczania wagonów na punkty kontroli celnych, fitosanitarnych, ważenia, tarowania wagonów, jak również obowiązek sporządzania niezbędnej dokumentacji;
2) miejscem styku dwóch różnych szerokości toru (1435 oraz 1520 mm), co wymaga eksploatacji lokomotyw dla obu systemów kolejowych i skutkuje zwiększoną liczbą personelu;
3) miejscem, w którym jest utrzymywany znaczny potencjał przeładunkowy. Wiąże się to z koniecznością utrzymywania terminali przeładunkowych dla poszczególnych rodzajów towarów;
4) miejscem styku różnych reżimów prawnych SMGS/CIM (COTIF), co powoduje konieczność sprawdzania wszystkich przesyłek pod względem handlowym ze względu na ponoszoną odpowiedzialność materialną i celną przewoźnika;
5) miejscem wydłużonego postoju wagonów kolei obcych w oczekiwaniu na wyładunek, przeładunek bądź przestawienie, co powoduje wzrost opłat za czynsz wagonowy.
Mając powyższe na uwadze, należy spodziewać się, że wysokość kosztów będzie kształtowała się analogicznie w przypadku każdego licencjonowanego przewoźnika realizującego przewozy przez granicę wschodnią. Wyrażam przy tym przekonanie, że nadchodzące zmiany w tym zakresie przyczynią się nie tylko do poprawy przejrzystości funkcjonowania rynku transportu kolejowego w Polsce, ale również do wzrostu konkurencyjności transportu kolejowego w stosunku do innych gałęzi transportu.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Andrzej Massel
Warszawa, dnia 15 marca 2013 r.