Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 27309
w sprawie wzrostu polskiego eksportu do Chińskiej Republiki Ludowej
Szanowna Pani Marszałek! W związku z interpelacją posła Piotra Chmielowskiego dot. wzrostu polskiego eksportu do Chińskiej Republiki Ludowej udzielam odpowiedzi na pytania przedstawione w interpelacji.
1. Jaka jest struktura produktowa polskiego eksportu do Chin?
Najważniejsze sekcje towarowe w eksporcie do ChRL w 2013 r.
Sekcja Udz. [%]
eksport 2013 r.Udz. [%]
eksport 2012 r.wyroby nieszlachetne i wyroby
z metali nieszlachetnych38,2 42,1 urządzenia mechaniczne i elektryczne 20,8 18,6 produkty pochodzenia zwierzęcego 8,8 4,2 tworzywa sztuczne 7,2 6,3 pojazdy 6,8 8,9 W 2013 r. 38% w eksporcie stanowiły wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych (głównie miedź).
Minimalnie poprawiła się struktura eksportu do Chin. Udział wyrobów wysoko przetworzonych (maszyny, pojazdy, wyroby precyzyjne) wzrósł z 29% do 29,1%. Wynikło to ze zwiększenia wywozu maszyn i urządzeń elektrycznych. Po raz drugi pod rząd znacznie wzrósł eksport produktów pochodzenia zwierzęcego z 4,2% do 8,8%. Wynikło to głównie z dopuszczenia polskiej wieprzowiny do rynku chińskiego. Niestety, w roku 2014 należy się spodziewać ponownego spadku tego eksportu ze względu na wystąpienie w Polsce choroby ASF i wstrzymanie importu polskiej wieprzowiny przez Chiny.
Działania podjęte przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi, ministra gospodarki, ministra spraw zagranicznych oraz Ambasadę RP w Pekinie po wprowadzeniu zakazu importu wieprzowiny z Polski przez Chiny pozwalają sądzić, że nastąpi zniesienie tego zakazu do końca 2014 r.
W podziale na sekcje największy udział w eksporcie w 2013 r. miały półprodukty z metali nieszlachetnych (38,2%), maszyny (20,8%) i produkty pochodzenia zwierzęcego (8,8%). W ujęciu towarowym w pierwszej dziesiątce towarów znalazły się: miedź, wieprzowina mrożona i podroby, meble, kauczuk syntetyczny, części i akcesoria samochodowe, chemikalia, przełączniki elektryczne, aparatura telefoniczna, samoloty oraz rudy i koncentraty ołowiu.
2. Jaka jest struktura produktowa polskiego importu z Chin?
W imporcie największy udział miały:
Sekcja Udz. [%]
import 2013 r.Udz. [%]
import 2012 r.urządzenia mechaniczne i elektryczne 56,5 53,8 materiały i wyroby włókiennicze 10,8 11,8 wyroby różne 6,6 7,1 wyroby nieszlachetne
i z metali nieszlachetnych6,0 6,6 obuwie, nakrycia głowy, parasole,
pióra, sztuczne kwiaty3,1 3,2 Udział towarów o wysokim stopniu przetworzenia (maszyny, pojazdy i przyrządy precyzyjne) w imporcie wzrósł z 58,5% do 61,1%.
W imporcie w podziale na sekcje towarowe ponad połowę stanowią wyroby przemysłu elektromaszynowego (56,5%). Ważnymi sekcjami są także wyroby włókiennicze (10,8%) oraz wyroby różne (6,6%). Do najważniejszych produktów w imporcie z Chin do Polski w 2013 r. należały aparatura do telefonii i telewizji, komputery i części do komputerów, przekształtniki, zabawki, części maszyn drukarskich, aparatura odbiorcza dla telewizji, lampy i oprawy oświetleniowe, walizki i torby, odzież oraz części samochodowe.
W załączeniu przekazuję także tabelę ukazującą całą strukturę eksportu i importu w handlu z Chinami w latach 2012-2013 (Tabela 1, str. 767).
3. Jaki jest bilans obrotów towarowych Polski z Chinami w roku 2012 i 2013?
Chiny są największym partnerem handlowym Polski w Azji pod względem wartości wymiany handlowej ogółem oraz wielkości importu.
Polsko chińska wymiana towarowa w ostatnich latach (dane w mln euro)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 eksport 721 866,5 1051 1229 1347 1358 1595 import 8516 11465,5 9983 12615 13245 13687 14573 obroty 9237 12332 11034 13845 14592 15045 16168 saldo -7795 -10599 -8932 -11386 -11898 -12329 -12978 W 2012 r. eksport do Chin wzrósł o 8%, a import z Chin o 3%. Ujemne saldo handlu wyniosło 12,33 mld euro. W 2013 r. eksport z Polski do Chin osiągnął 1,595 mld euro (wzrost o 17%), a import z Chin 14,573 mld euro (wzrost o 6%). Ujemne saldo handlu z Chinami wyniosło 12,978 mld euro i było wyższe o 649 mln euro w por. do roku 2012.
Obroty z Chinami wzrosły o 7% osiągając poziom 16,168 mld euro. Chiny zajęły pierwsze miejsce w tworzeniu deficytu handlowego Polski, na drugim miejscu znalazła się Rosja (odwrotnie w 2012 r.).
Chiny zajęły w polskim imporcie trzecie miejsce, pozostając za Niemcami i Rosją (bez zmian), a udział importu z Chin w całości importu wzrósł z 9% do 9,4% (najwyższy udział odnotowany w poprzednich latach wynosił 9,5%). Eksport do Chin w 2013 r. stanowił 1% całkowitej wartości polskiego eksportu (bez zmian). W 2013 r. Chiny zajęły 22 miejsce w polskim eksporcie (bez zmian).
W 2013 r. do Chin wyeksportowało towary 2144 zarejestrowanych w Polsce firm (wzrost o 181 firm), natomiast liczba importerów z tego obszaru wyniosła 22 404 (wzrost o 1580 firm).
W kontekście Unii Europejskiej Polska w handlu z Chinami plasuje się w środku. W eksporcie zajmuje 15. miejsce wśród 28 państw, natomiast w obrotach i w imporcie miejsce ósme. W eksporcie lepsze wyniki niż Polska mają Niemcy (zdecydowany dystans od całej reszty), Holandia, Zjednoczone Królestwo, Francja, Włochy, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Finlandia, Czechy, Dania, Węgry, Austria, Irlandia i Słowacja. Tylko pięć państw UE osiąga dodatnie saldo w wymianie z Chinami (Niemcy, Szwecja, Austria, Irlandia i Słowacja).
Eksport z Polski do Chin w okresie 2007-2013 wzrósł ponad dwukrotnie (podobnie jak import z Chin do Polski). Polski eksport do Chin jest kilkakrotnie wyższy od eksportu do Japonii, Korei, Hongkongu czy na Tajwan.
4. Jakie są perspektywy utrzymania trendu w wymianie handlowej z Chinami? Jakie działania są i będą podejmowane w tej sprawie?
Według wstępnych danych w okresie 5 miesięcy 2014 r. eksport z Polski do Chin wyniósł 636,9 mln euro (spadek o 3%), a import z tego kierunku 6,52 mld euro (wzrost o 12%).
Istotnym czynnikiem wywołującym spadek eksportu jest zakaz importu wieprzowiny z Polski wprowadzony przez Chiny w lutym 2014 r. wskutek wystąpienia na pograniczu z Białorusią wirusa ASF. Polski rząd od razu w lutym br. podjął działania w celu przekonania strony chińskiej do wznowienia importu. Rozmowy w tej sprawie prowadził minister rolnictwa i rozwoju wsi, jak również członkowie kierownictwa MSZ i MG, a także Głównego Inspektoratu Weterynarii. Wiele działań podjęła również na miejscu w Pekinie nasza ambasada. Strona chińska zapewnia, że podejmie wszelkie możliwe działania, by zakaz importu wieprzowiny był cofnięty możliwie szybko, można oczekiwać, że nastąpi to do końca 2014 r. Ten zakaz spowoduje jednak ograniczenie eksportu na przestrzeni całego roku o ok. 100-150 mln euro. W naszej opinii rynek chiński jest w stanie przyjąć znacznie większe ilości wieprzowiny, podejmujemy działania, by kolejne polskie zakłady specjalizujące się w przetwórstwie mięsa wieprzowego osiągnęły uprawnienia ze strony chińskiej dopuszczające je do eksportu na ten rynek.
Nasze działania nie ograniczają się oczywiście do promocji tego jednego produktu.
Ministerstwo Gospodarki realizuje szereg działań promocyjnych mających na celu kreowanie pozytywnego wizerunku polskiej gospodarki, rozwój współpracy gospodarczej z zagranicą i przede wszystkim wzrost polskiego eksportu.
Znaczący wpływ na wymianę handlową z szeregiem krajów, w tym i z Chinami, ma realizowany obecnie przez Ministerstwo Gospodarki w obszarze promocji i wsparcia polskiej gospodarki projekt systemowy pt. ˝Promocja polskiej gospodarki na rynkach międzynarodowych˝ oparty na środkach funduszu Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego): http://www.mg.gov.pl/Fundusze +UE/POIG/Dzialania/Dzialanie+651.
Priorytetowym celem projektu jest wzmocnienie konkurencyjności gospodarki poprzez poprawę wizerunku polskiej gospodarki wśród partnerów międzynarodowych oraz poprawę dostępu do informacji o Polsce i możliwościach nawiązania kontaktów gospodarczych, a także rozwój branż polskiej gospodarki priorytetowych z punktu widzenia realizacji.
W ramach pierwszego projektu MG wyselekcjonowało 15 branż/ grup produktowych/ usługowych:
- branża meblarska,
- branża jubilersko-bursztynnicza
- usługi IT i ITC,
- produkcja jachtów i łodzi rekreacyjnych,
- przemysł biotechnologiczny i farmaceutyczny,
- produkcja sprzętu medycznego i aparatury pomiarowej,
- branża stolarki okiennej i drzwiowej,
- budownictwo,
- branża ochrony i zachowania zabytków,
- kosmetyki,
- maszyny i urządzenia górnicze,
- odzież, dodatki, galanteria skórzana,
- turystyka medyczna,
- przemysł obronny,
- polskie specjalności żywnościowe,
które mają potencjał, by wykreować polskie specjalności eksportowe i zostały objęte zostały wsparciem w ramach realizowanego projektu w postaci branżowych programów promocji (BPP). Realizowane są one na 33 rynkach. W ramach BBP w Chinach promowane są następujące branże:
- branża jubilersko-bursztynnicza,
- przemysł biotechnologiczny i farmaceutyczny,
- kosmetyki,
- maszyny i urządzenia górnicze,
- polskie specjalności żywnościowe,
Dodatkowo intensywne działania promocyjne jako tzw. programy promocji o charakterze ogólnym skoncentrowane są na 7 wybranych rynkach perspektywicznych o największym potencjale rozwoju: Kanada, Brazylia, Algieria, Turcja, Kazachstan, Meksyk, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz w ramach programu promocji sektora gier wideo realizowanego w Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Francji i Chinach.
Nabór wniosków o dofinansowanie udziału w tych programach branżowych i ogólnych zakończył się 30 listopada 2013 r. jednak przedsiębiorcy, którzy podpisali umowy, korzystają z dofinansowania do udziału w programach do końca czasu ich realizacji. Programy branżowe trwają do końca I kw. 2015 r., a ogólne na rykach perspektywicznych do końca 2014 r. Do końca programów przedsiębiorcy mogą wziąć udział jeszcze w ponad 100 wydarzeniach typu udział w targach lub misjach gospodarczych. W BPP bierze udział 421 firm, w ogólnych 315 firm (zestawienie firm na końcu materiału).
Niezwykle istotnym z punktu widzenia zapewnienia dostępu do informacji o Polsce i możliwościach nawiązania kontaktów gospodarczych jest stworzenie w ramach projektu zintegrowanego portalu o tematyce gospodarczej. Portal skupiać będzie usługi dotyczące promocji eksportu i nawiązywania kontaktów biznesowych z kontrahentami zagranicznymi, integrował będzie dostępne systemy ofertowe w kraju i za granicą w celu zwiększenia zakresu oddziaływania składanych ofert handlowych przez przedsiębiorstwa oraz umożliwi wymianę informacji między producentami, dystrybutorami i odbiorcami produktów i usług, a także ułatwi zawieranie kontraktów. Możliwość ta pozwoli przedsiębiorcom na przedstawienie swoich potrzeb sprzedażowych bądź zakupowych z rozbudowanymi elementami kontaktu bezpośredniego. Portal przeznaczony będzie zarówno dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w kraju, jak i przedsiębiorstw zagranicznych. Integracja portali przewidziana jest w IV kw. 2014 r.
Zaplanowane w ww. poddziałaniach zadania są ze sobą powiązane i będą tworzyć spójną i szeroko zakrojoną akcję promocyjną polskiej gospodarki mającą na celu poprawę wizerunku Polski i polskiej gospodarki wśród partnerów międzynarodowych. Dla podtrzymania i wzmocnienia tego przekazu wynikającego z realizacji programów branżowych w 2013 r. na 3 rynkach Niemiec, Czech, Ukrainy, a w 2014 r także w Rosji i Chinach odbywała się kampania promocyjna Marki Polskiej Gospodarki pod hasłem ˝Made in Poland˝ wspierająca działania realizowane w programach branżowych. Przekaz medialny został przygotowany w oparciu o badania wizerunkowe Polski przeprowadzone w 2011 r. w 9 krajach uznawanych jako kraje docelowe dla lokowania polskich markowych produktów i usług oraz posiadających największy potencjał do inwestowania w Polsce, tj. Niemcy, Włochy, Francja, Niderlandy, Rosja, Czechy, Stany Zjednoczone, Chiny, Ukraina. Na podstawie wyników badań wizerunkowych opracowana została koncepcja wizualizacji programu promocji polskiej gospodarki, w ramach której stworzono księgę Marki Polskiej Gospodarki.
W ramach projektu wzmocniono także system usług doradczych dla przedsiębiorców poprzez zatrudnienie w wydziałach promocji handlu i inwestycji w Chinach dodatkowych ekspertów do zasilania w informację Portalu Promocji Eksportu.
Proces budowy proeksportowej Marki Polskiej Gospodarki to działania złożone i wieloetapowe. Dążymy do tego, aby Marka Polskiej Gospodarki była na świecie rozpoznawalna jako synonim wysokiej jakości towarów i usług. Posiadając takie produkty, zamierzamy prowadzić dalszy proces internacjonalizacji działalności polskich przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej UE w Programie Operacyjnym ˝Inteligentny rozwój˝. Celem programu jest wspieranie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, a celem planowanego przez nas projektu systemowego promocja polskiej gospodarki w oparciu o marki produktowe jest zwiększenie wolumenu eksportu przedsiębiorstw reprezentujących sektory gospodarki o najwyższym potencjale eksportowym opartym głównie o produkty/ usługi innowacyjne, w tym krajowe inteligentne specjalizacje, a także zwiększenie liczby przedsiębiorców prowadzących działalność eksportową na nowych perspektywicznych rynkach zagranicznych (dywersyfikacja kierunków współpracy zagranicznej polskich firm). Chiny powinny być jednym z krajów kierunkowych tych działań.
Ponadto w 2012 r. Ministerstwo Gospodarki zainicjowało portal: www.gochina.gov.pl (równolegle pod nazwą: www.dochin.gov.pl) przeznaczony dla polskich przedsiębiorstw zainteresowanych współpracą gospodarczą z Chinami. W ciągu pierwszego roku funkcjonowania portalu odwiedziło go ponad 320 tys. internautów. Projekt ˝Go China˝ pokazał, jak duże jest zainteresowanie naszych przedsiębiorców wejściem na rynek chiński, był także impulsem dla kolejnych działań MG wspierających rozwój wymiany gospodarczej z innymi krajami. Portal Go China pozwala na wymianę opinii na forum, gdzie użytkownicy mają możliwość zamieszczania pytań i wymieniania się radami dotyczącymi aspektami współpracy z partnerami z Chin. Od listopada 2013 r. działa także portal: www.gopoland.gov.pl skierowany do firm chińskich zainteresowanych inwestowaniem w Polsce.
Mamy także zamiar w 2015 r. uruchomić w Szanghaju centrum promocji gospodarki polskiej, które będzie dodatkowo, poza wydziałem promocji handlu i inwestycji w konsulacie polskim w Szanghaju, wspomagać polskich przedsiębiorców w poszukiwaniu odbiorców polskich towarów.
Ponadto minister gospodarki udziela pomocy w ramach następujących rozporządzeń:
- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację branżowych projektów promocyjnych w zakresie eksportu lub sprzedaży na jednolitym rynku europejskim,
- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację niektórych przedsięwzięć w zakresie promocji i wspierania eksportu lub sprzedaży na jednolitym rynku europejskim.
W 2012 r. w ramach 6 branżowych projektów promocyjnych MG udzieliło wsparcia 31 firmom na kwotę 71 513,89 zł. W 2013 r. w ramach 3 branżowych projektów promocyjnych MG udzieliło wsparcia 29 firmom na kwotę 113 255,02 zł. W 2013 r. w ramach konferencji MG udzieliło wsparcia 1 podmiotowi na kwotę 20 tys. zł.
Reasumując, MG podejmuje szereg działań w celu wsparcia polskich eksporterów na rynku chińskim. Kampania promocji ˝Made in Poland˝, portal Go China, działania promocyjne mające na celu kreowanie pozytywnego wizerunku polskiej gospodarki, rozwoju współpracy gospodarczej z zagranicą i przede wszystkim wzrost polskiego eksportu stanowią konkretne przykłady tych działań.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Ilona Antoniszyn-Klik
Warszawa, dnia 1 sierpnia 2014 r.