Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 6434
w sprawie rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie z dnia 17 marca 2014 r. pana posła Piotra Babinetza, przekazane przy piśmie Pana Marszałka z dnia 28 marca 2014 r., znak: SPS-024-6434/14, w sprawie prac legislacyjnych dotyczących rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, uprzejmie przedstawiam, co następuje.
Zgodnie z art. 47945 § 2 i 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.), zwanej dalej ˝K.p.c.˝, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone. Rejestr ten jest jawny.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 2 grudnia 2005 r. (sygn. akt VI ACa 760/05), celem prowadzenia rejestru jest wyeliminowanie niedozwolonych postanowień z obrotu, zaś kontrola postanowień, prowadząca do wpisu do rejestru, ma charakter abstrakcyjny, zgodnie z treścią art. 47938 - 47940 i art. 47943 K.p.c. (SIP LEX nr 175423).
Uprzejmie informuję, że Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego opracowała projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotowy projekt, decyzją Zespołu ds. Programowania Prac Rządu z dnia 12 marca 2014 r., został wpisany do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod nr ZD96.
Celem projektu jest zwiększenie efektywności procesu kontroli stosowania przez przedsiębiorców postanowień niedozwolonych w wykorzystywanych przez nich wzorcach umownych. Proponowane zmiany mają spowodować bardziej skuteczną eliminację z rynku postanowień niedozwolonych. Ponadto mają służyć ograniczeniu liczby spraw wpływających do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyniku działań niektórych organizacji oraz prawników, którzy wnoszą powództwa o uznanie postanowień wzorców umowy za niedozwolone przede wszystkim w celach zarobkowych.
Wymieniony wyżej projekt ma też na celu zmiany w zakresie organizacji rejestru postanowień uznanych za niedozwolone. Przewiduje się, że wpis do rejestru miałby być jedynie czynnością techniczną, a skutek wobec osób trzecich i przedsiębiorcy, wobec którego zapadło orzeczenie, będzie następował już w momencie uprawomocnienia się orzeczenia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznaniu postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Jednocześnie postuluje się zwiększenie przejrzystości i czytelności rejestru. Przewiduje się, że oprócz postanowienia uznanego za niedozwolone w rejestrze powinien być opublikowany wzorzec, z którego zakwestionowana klauzula pochodzi. W rejestrze powinna istnieć też możliwość wyszukiwania wzorców według branży i rodzaju zagadnienia, którego postanowienia dotyczą (np. wyłączenia odpowiedzialności, wypowiedzenia umowy, doręczenia). Proponuje się również, aby w rejestrze było możliwe zamieszczenie uwagi dotyczącej dezaktualizacji postanowienia uznanego za niedozwolone ze względu na zmianę stanu prawnego.
Można ostrożnie zakładać, że projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw zostanie przyjęty przez Radę Ministrów nie później niż do końca III kwartału 2014 r.
Z wyrazami szacunku
Podsekretarz stanu
Michał Królikowski
Warszawa, dnia 18 kwietnia 2014 r.