Odpowiedź ministra spraw wewnętrznych - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 1775
w sprawie działań ABW związanych z domniemanym ujawnieniem informacji o klauzuli ˝ściśle tajne˝ pochodzących z raportu weryfikacyjnego WSI
Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma SPS-023-1775/12 z dnia 15 lutego 2012 r. dotyczącego interpelacji posła Marka Opioły uprzejmie wyjaśniam.
1. W ramach czynności realizowanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego do sprawy V Ds. 42/07 doszło do pomyłki polegającej na przypisaniu numeru telefonu należącego do pana S. C. panu P. B. Był to błąd funkcjonariusza ABW, który realizował to zadanie.
2. Ustawodawca, mając na względzie możliwość realizacji szeregu obowiązków istotnych z punktu widzenia obronności i szeroko rozumianego bezpieczeństwa państwa, zobowiązał - przez odpowiednie zapisy ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne - operatorów sieci teleinformatycznych m.in. do: udostępniania danych uprawnionym podmiotom, a także sądowi i prokuratorowi, na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Kompetencje ABW w zakresie występowania o dane abonencko-bilingowe wynikają z treści art. 28 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu z dnia 24 maja 2002 r. Regulacja ta uprawnia ABW - w ramach realizacji ustawowych zadań określonych w art. 5 ust. 1 ww. ustawy - do uzyskania niezbędnych informacji w postaci danych, o których mowa w art. 180c i 180d ustawy Prawo telekomunikacyjne, tj. dot.: użytkownika inicjującego połączenie i je odbierającego, daty i godziny połączenia, czasu jego trwania, rodzaju, a także lokalizacji.
3. Zgodnie z przyjętą w ABW praktyką każdy funkcjonariusz występujący z wnioskiem o ustalenie danych, takich jak m.in. billingi, ma obowiązek skrupulatnie sprawdzić, kto jest abonentem telefonu, dla którego pobierany jest wykaz połączeń. Z uwagi jednak na fakt, iż analiza bilingów telefonicznych łączy się z koniecznością przetworzenia bardzo dużej ilości danych o zróżnicowanym formacie, nie można wykluczyć niedopatrzenia w tym zakresie. Rzadkie i zupełnie niezależne od pracowników ABW są natomiast błędy systemów informatycznych operatorów, które mogą skutkować nieustaleniem lub błędnym ustaleniem danych abonenckich.
4. Brak podstaw prawnych nakładających obowiązek posługiwania się telefonem jedynie przez osobę fizyczną będącą jego abonentem uniemożliwia a priori określenie faktycznego użytkownika telefonu. Jest to również niemożliwe w przypadku telefonów, których abonentem jest osoba prawna.
5. Funkcjonariusze ABW, do których obowiązków służbowych należy realizacja bilingów, są odpowiednio szkoleni przed przystąpieniem do czynności, a podczas ich wykonywania są nadzorowani przez swoich bezpośrednich przełożonych. Rzetelność funkcjonariuszy oraz znajomość i umiejętność stosowania przez nich przepisów prawa w toku realizacji zadań jest na bieżąco kontrolowana i systematycznie oceniana zgodnie z odpowiednimi zapisami ustawy o ABW oraz AW, a także wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami prezesa Rady Ministrów odpowiednio z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie udzielania wyróżnień i przeprowadzania postępowań dyscyplinarnych wobec funkcjonariuszy ABW oraz z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie opiniowania funkcjonariuszy ABW oraz wzoru formularza opinii służbowej.
6. W toku dokonanych w ABW wyjaśnień w sprawie przypisania numeru telefonu innemu abonentowi ustalono, że wynikało to z pomyłki i nie było efektem działań celowych lub zamierzonych.
7. Funkcjonariusze ABW posiadają odpowiednie kwalifikacje techniczne i formalne do realizacji powierzanych im zadań. Należy ponadto podkreślić, że obecnie nieomal wszyscy operatorzy oferują telefony działające w technologii GSM przeznaczone do świadczenia usług telefonii stacjonarnej.
8. W sprawie były prowadzone czynności sprawdzająco-wyjaśniające. W ich wyniku ustalono, że doszło do nieświadomej pomyłki. Zgodnie z art. 147 ust. 2 ustawy o ABW oraz AW nie można wymierzyć kary dyscyplinarnej po roku od dnia popełnienia przewinienia. Ponadto, na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie udzielania wyróżnień i przeprowadzania postępowań dyscyplinarnych wobec funkcjonariuszy ABW, postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza, gdy czynu nie popełniono albo czyn nie zawiera znamion czynu, za który funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną.
9. Nazwisko pana S. C. przechodzi w aktach sprawy V Ds. 42/07. Występuje on tam jako przewodniczący Komisji Likwidacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych. W związku z tym istniała konieczność zebrania jego danych teleadresowych. Natomiast nazwisko P. B. przechodzi w aktach sprawy PR-IV-X-Ds. 26/07 dot. możliwości popełnienia przestępstwa płatnej protekcji podczas procesu weryfikacyjnego funkcjonariuszy WSI. Z przeprowadzonej analizy materiałów obu spraw, pomiędzy którymi istniał związek podmiotowo-przyczynowy, wynika, że w trakcie ich prowadzenia uzyskiwano dane teleadresowe m.in. P. B. i S. C. Ze względu na skomplikowany charakter ww. spraw nastąpiło omyłkowe przypisanie jednego numeru telefonu stacjonarnego osobie niebędącej w rzeczywistości jego abonentem.
10. Ramy czasowe, które są podawane we wnioskach o udostępnienie informacji, takich jak np. bilingi, wynikają z analizy każdej konkretnej sprawy i są uzasadnione jej specyfiką.
11. Nazwisko pana S. C. przechodzi w aktach sprawy V Ds. 42/07 jako przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych.
12. Wiedza na temat ewentualnych nieprawidłowości związanych z pracą niektórych członków Komisji Weryfikacyjnej WSI pochodziła z zawiadomienia złożonego przez oficera b. WSI L. T. w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa. W związku z tym zostało wszczęte śledztwo PR-IV-X-Ds. 26/07 prowadzone pod nadzorem prokuratury krajowej, w ramach którego część czynności powierzono do realizacji ABW.
13. Postanowienie o wszczęciu śledztwa wydaje prokurator, który na podstawie analizy materiałów stwierdza, iż zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Z wyrazami szacunku
Minister
Jacek Cichocki
Warszawa, dnia 11 kwietnia 2012 r.