Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 17980
w sprawie pieszych przejść granicznych na wschodniej granicy Polski
Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma z dnia 24 maja 2013 r. (sygn. SPS-023-17980/13) dotyczącego interpelacji posłanki na Sejm RP pani Krystyny Skowrońskiej w sprawie pieszych przejść granicznych na wschodniej granicy Polski uprzejmie informuję, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ma na uwadze wszystkie sygnały dotyczące rozwoju infrastruktury granicznej i na bieżąco analizuje sytuację na przejściach granicznych oraz strukturę ruchu w celu maksymalnego dostosowania podejmowanych działań do potrzeb podróżnych.
Jednocześnie pragnę poinformować, że zgodnie z podstawowym dokumentem wyznaczającym ramy dla rozwoju infrastruktury granicznej, tj. ˝Programem zintegrowanego zarządzania granicą w latach 2007-2013˝, budowa lub otwieranie nowych przejść granicznych na granicy zewnętrznej oraz tworzenie kolejnych posterunków kontroli weterynaryjnej, sanitarnej lub fitosanitarnej uwarunkowane powinny być spełnieniem następujących kryteriów:
- prognozowany wzrost poziomu ruchu granicznego nie może być sprawnie przejęty przez istniejące przejścia graniczne;
- istnieje ekonomiczne uzasadnienie inwestycji;
- powstanie przejścia na danym odcinku granicy znacząco wzmocni konkurencyjność regionu i rozwój społeczności lokalnej;
- zagwarantowane są środki finansowe na inwestycję oraz na utrzymanie przejścia granicznego;
- funkcjonuje lub istnieje gwarancja stworzenia odpowiedniej infrastruktury dostępowej z obu stron granicy;
- zapewniona zostanie należyta obsada posterunków kontrolnych przez służby graniczne;
- inwestycja nie będzie uciążliwa dla społeczności lokalnej lub środowiska naturalnego.
Utworzenie nowych przejść jest uwarunkowane spełnieniem wszystkich powyższych warunków, jednak najistotniejszy z nich stanowi zagwarantowanie środków finansowych na inwestycję oraz na utrzymanie przejścia granicznego.
Równocześnie pragnę wskazać, że brak jest przeciwwskazań formalnoprawnych do tworzenia tzw. pieszych przejść granicznych. Należy jednak zaznaczyć, że przejścia te byłyby tworzone jako drogowe przejścia graniczne otwarte dla ruchu pieszych i rowerzystów. Przejścia takie funkcjonowałyby na ogólnych zasadach, a służby graniczne i celne realizowałyby kontrolę zgodnie z obowiązującymi przepisami i wymogami Schengen.
Ponadto infrastruktura oraz wyposażenie tych przejść powinny spełniać wymagania służb w zakresie standardów kontroli, w szczególności dostępu do sieci teleinformatycznych Straży Granicznej i Służby Celnej (w tym Systemu Informatycznego Schengen i Systemu Informacji Wizowej), wyposażenia, a także kontroli biometrycznej oraz obsady etatowej, co pociąga za sobą konieczność poniesienia znaczących kosztów, rzędu kilkudziesięciu milionów złotych.
Pragnę także nadmienić, że umowy o przejściach granicznych ze wszystkimi państwami sąsiedzkimi spoza Unii Europejskiej dopuszczają przekraczanie granicy pieszo, jednakże w przypadku granicy polsko-ukraińskiej ruch pieszy może odbywać się na specjalnie wydzielonych pasach, zgodnie z art. 2 ust. 2 umowy sporządzonej w Warszawie dnia 18 maja 1992 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie przejść granicznych (M.P. z 2003 r. Nr 37, poz. 530).
Jednocześnie uprzejmie informuję, że aktualnie funkcjonują dwa przejścia graniczne na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, przeznaczone dla podróżnych przekraczających granicę pieszo, tj. przejście w Medyce (z wydzielonym ciągiem dla ruchu pieszego) oraz przejście w Białowieży.
Należy wskazać, że pozostałe przejścia graniczne na zewnętrznej granicy UE nie dysponują odpowiednią infrastrukturą, która zapewniałaby zarówno bezpieczeństwo podróżnych przekraczających granice pieszo, jak i skuteczną kontrolę graniczną.
Warto dodać, że rząd Polski, dostrzegając duże zainteresowanie podróżnych ciągiem pieszym w drogowym przejściu granicznym w Medyce, wprowadza kolejne udogodnienia usprawniające odprawę graniczną. W czerwcu 2010 r. oddany został do użytku nowy terminal odpraw w ruchu pieszych, usytuowany bezpośrednio przy linii granicy, którego budowa dofinansowana została ze środków pomocowych z Funduszu Granic Zewnętrznych na lata 2007-2013.
Ponadto od marca 2013 r. ponownie uruchomiony został stary terminal odpraw pieszych, który obecnie w całości wykorzystywany jest na kierunku wyjściowym z Polski, natomiast nowy terminal przeznaczony został do odprawy wyłącznie podróżnych wchodzących do Polski. Powyższe rozwiązania pozwoliły na dwukrotne zwiększenie liczby stanowisk kontrolnych w ruchu pieszym, jak również przyczyniły się do poprawy warunków przekraczania granicy.
Dodatkowo w ramach kompleksowej rozbudowy drogowego przejścia granicznego w Połowcach zaplanowany został specjalny ciąg dla pieszych, spełniający wszystkie wymagania podróżnych i służb granicznych. Zakończenie inwestycji planowane jest aktualnie na 2015 r.
Jednocześnie trwa weryfikacja zasadności utworzenia wydzielonych ciągów pieszych w innych przejściach granicznych na granicy zewnętrznej. Wojewodowie odpowiedzialni za budowę i utrzymanie przejść granicznych na lądowej granicy zewnętrznej zostali zobowiązani do opracowania analizy, czy na przejściach, które nadzorują, jest możliwe wydzielenie ciągu pieszego. Wyniki powyższych prac przedstawione zostaną Zespołowi do Spraw Zagospodarowania Granicy Państwowej, który ustali kolejność prowadzenia inwestycji.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Piotr Stachańczyk
Warszawa, dnia 17 czerwca 2013 r.