Interpelacja nr 26910
do ministra sprawiedliwości
w sprawie wymogu wskazania miejsca zamieszkania pozwanego w pierwszym piśmie procesowym w sprawie cywilnej
Szanowny Panie Ministrze! Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego w art. 126 wskazują wymogi formalne pisma procesowego, w tym dodatkowe wymogi w przypadku pierwszego pisma w sprawie. Zgodnie z brzmieniem § 2 powyższego artykułu, jednym z obligatoryjnych wymogów pierwszego pisma procesowego w sprawie jest oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresu stron, pełnomocników, przedstawicieli. Podmiot, który wnosi do właściwego sądu pierwsze pismo procesowe, musi dochować wszelkich wymogów formalnych pisma procesowego oraz wnieść stosowną opłatę. Niedochowanie tym wymogów powoduje wezwanie takiej osoby przez przewodniczącego pod rygorem zwrotu pisma do uzupełnienia, poprawienia lub opłacenia pisma w terminie tygodniowym, a w przypadku osób zamieszkałych lub mających siedzibę za granicą, które nie mają w kraju przedstawiciela, w terminie miesięcznym.
Uzupełnienie pisma procesowego o miejsce zamieszkania pozwanego w terminie tygodniowym często jest niemożliwe. Sądy często wzywają do uzupełnienia pozwu, wskazując możliwość uzyskania informacji dotyczących miejsca zamieszkania poprzez wystąpienie z wnioskiem o udostępnienie danych na podstawie ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych do Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zgodnie z przepisami tej ustawy, osoba, która ubiega się o udostępnienie danych, powinna wykazać w tym interes prawny. Osoba, która dopiero ma zamiar wnieść pozew, często nie jest w stanie wykazać interesu prawnego. Ponadto nawet jeżeli interes prawny zostałby przez nią wykazany, nie ma możliwości zachowania terminu tygodniowego do uzupełniania braków. Obowiązujące przepisy procedury cywilnej wskazują możliwość wystąpienia z wnioskiem do sądu o ustanowienie kuratora do spraw doręczeń. Wnioskodawca musi tutaj uprawdopodobnić, iż miejsce pobytu takiej osoby nie jest jej znane. Ustanowienie kuratora do spraw doręczeń może wydłużyć postępowanie.
Istnieją sytuacje, w których miejsce zamieszkania pozwanego nie jest powodowi znane, ale posiada on informacje dotyczące adresu jego miejsca pracy. Powód mógłby w tej sytuacji zamiast adresu miejsca zamieszkania wskazać adres miejsca pracy pozwanego. Zbędne byłoby także wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie kuratora do spraw doręczeń. Skuteczne doręczenie pisma procesowego w tym przypadku spowodowałoby nadanie biegu postępowania. Sytuacja ta teoretycznie jest niemożliwa ze względu na wymóg obligatoryjnego wskazania miejsca zamieszkania w pierwszym piśmie procesowym. Restrykcyjne przestrzeganie tego przepisu w pewnym stopniu może ograniczyć stronie prawo do sądu i należytej ochrony swoich praw. Wymogi związane z miejscem zamieszkania mają na celu sprawną komunikację między stronami postępowania oraz sądem. Przepisy postępowania cywilnego przewidują w art. 135, iż jednym z miejsc doręczenia pisma procesowego może być miejsce pracy, w związku z czym cel, jakim jest sprawna wymiana informacji, zostaje zachowany.
Mając na uwadze powyższe, zwracamy się do Pana Ministra z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy w ocenie Pana Ministra przepisy procedury cywilnej w zakresie doręczeń pism sądowych oraz obligatoryjnych wymogów pism procesowych są odpowiednie?
2. Czy planowane są zmiany legislacyjne w zakresie zmiany przepisu 126 K.p.c., dzięki którym możliwe byłoby zachowanie wymogów formalnych pisma procesowego m.in. poprzez wskazanie adresu miejsca pracy zamiast adresu miejsca zamieszkania pozwanego w pierwszym piśmie procesowym?
3. Czy o ocenie Pana Ministra restrykcyjne przestrzeganie przepisu 126 § 2 ust. 1 K.p.c. nie ogranicza prawa do sądu?
Z poważaniem
Posłowie Anna Nemś
i Józef Lassota
Warszawa, dnia 11 czerwca 2014 r.