Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 11346
w sprawie prawa do emerytury pomostowej dla marynarzy zatrudnionych u zagranicznego armatora
Szanowna Pani Marszałek! W związku z przekazaną przez Panią Marszałek przy piśmie z dnia 15 listopada 2012 r., znak: SPS-023-11346/12, interpelacją posła Stanisława Szweda w sprawie prawa do emerytury pomostowej dla marynarzy zatrudnionych u zagranicznego armatora pragnę uprzejmie poinformować, że zgodnie z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym mogą podlegać obywatele polscy:
a) wykonujący pracę za granicą w podmiotach zagranicznych,
b) wykonujący pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa.
Powyższy przepis obowiązywał zarówno przed, jak i po 2009 r. Osoby te zgłaszają się do ubezpieczeń, wskazując kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się cyframi 16 10 (˝obywatel polski wykonujący pracę w podmiocie zagranicznym za granicą lub w podmiocie zagranicznym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmiot nie posiada w Rzeczypospolitej Polskiej swojej siedziby ani przedstawicielstw˝).
W związku z tym brak jest możliwości wydzielenia danych dotyczących tych osób w podziale według rodzaju zagranicznego pracodawcy, na rzecz którego wykonywana jest praca.
Pragnę podkreślić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada jedynie dane dotyczące osób, które otrzymały zaświadczenia W/NOR w związku z opłacaniem składek na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wykonywania pracy na statkach pływających pod norweską banderą NIS. Zaświadczenia te są wydawane na podstawie porozumień pomiędzy właściwą instytucją Norwegii i właściwą instytucją Polski na podstawie art. 17 rozporządzenia (EWG) 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie. Aktualne porozumienie zostało podpisane 2 maja 2011 r. W 2011 r. wydanych zostało 1518 zaświadczeń W/NOR.
Ponadto pragnę zauważyć, że pojęcie pracownika - zdefiniowane w art. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656, z późn. zm.) - obejmuje tylko takiego ubezpieczonego, który został wymieniony w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz w art. 8 ust. 1, 2a i ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Tak więc pojęcie to nie obejmuje swoim zakresem osób będących obywatelami polskimi, którzy wykonują pracę za granicą w podmiotach zagranicznych i podlegają jedynie prawu do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi - w przepisie art. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych brak jest bowiem odesłania do art. 7 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który taką możliwość przewiduje.
Należy podkreślić, że w przypadku marynarzy pracujących na statkach obcych bander pracodawcy nie płacą za nich składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.
Powyższe oznacza, że marynarze pracujący na statkach obcych bander nie podlegają przepisom ustawy o emeryturach pomostowych, a okresy wykonywania pracy na statkach obcych bander nie mogą być tym samym zaliczone do stażu pracy w szczególnych warunkach, wymaganego do nabycia prawa do emerytury pomostowej.
Do emerytur pomostowych nie mają także zastosowania zasady dotyczące uwzględniania zagranicznych okresów ubezpieczenia przebytych w państwie członkowskim UE/EOG/Szwajcarii, gdyż w omawianym zakresie świadczenia te nie są objęte postanowieniami unijnych rozporządzeń, tj. rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 883/2004 i nr 987/2009, dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (do państw EOG i Szwajcarii - rozporządzenia Rady nr 1408/71 i nr 547/72 do czasu rozciągnięcia stosowania w odniesieniu do tych państw rozporządzeń nr 883/2004 i nr 987/2009).
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Marek Bucior
Warszawa, dnia 10 grudnia 2012 r.